در جامعه دوپاره شده آمريكا، دونالد ترامپ براي بسياري هنوز همان ميلياردر معروف آمريكايي است كه گاه و بي‌گاه شو‌هاي تلويزيوني هم اجرا مي‌كرد. آمريكايي‌ها هنوز در شوك پيروزي ترامپ هستند. او 12ماه پيش رسانه‌ها و تحليلگران را غافلگير كرد و پيروز بزرگ‌ترين رقابت سياسي در آمريكا شد. ترامپ اگرچه در شمارش آراي مردمي 3ميليون رأي كمتر از هيلاري كلينتون به‌دست آورد، اما در شمارش آراي الكترال رقيب را شكست داد تا به‌عنوان چهل‌وپنجمين رئيس‌جمهور آمريكا وارد كاخ سفيد شود. او نخستين رئيس‌جمهور آمريكا بود كه حتي يك روز هم سابقه فعاليت سياسي نداشت.
ترامپ فردي را در صدر وزارت كليدي امور خارجه قرار داد كه از خودش هم در عرصه سياست و ديپلماسي بي‌تجربه‌تر بود. ركس تيلرسون، رئيس يك كمپاني نفتي، وزير خارجه آمريكا شد و از همان ابتدا وعده تغييرات گسترده در وزارتخانه متبوعش را داد؛ تغييراتي كه البته به اعتقاد ديپلمات‌هاي كهنه‌كار آمريكايي اكنون با «سرعتي سرسام‌آور» دستگاه ديپلماسي آمريكا را به سمت «نابودي» كشانده است.
باربارا استفنسون، سفير پيشين واشنگتن در پاناما و از ديپلمات‌هاي قديمي وزارت خارجه آمريكا ديروز در نامه‌اي سرگشاده به دونالد ترامپ كه از سوي سي‌ان‌ان منتشر شد، نسبت به وضعيت آشفته اين وزارتخانه هشدار داد. در اين نامه آمده كه «ديپلمات‌هاي حرفه‌اي» وزارت خارجه يكي پس از ديگري پست‌هاي خود را ترك مي‌كنند و اين وضعيت به قدرت ديپلماسي آمريكا و كارايي سياست خارجي اين كشور ضربه زده است. به گفته خانم استفنسون از ابتداي ورود ترامپ به كاخ سفيد 3نفر از 5ديپلمات حرفه‌اي وزارت خارجه آمريكا اين نهاد را ترك كرده‌اند.
در ساختار وزارت خارجه آمريكا ديپلمات حرفه‌اي بالاترين سطح ديپلماتيك است و طي 6دهه گذشته تنها 58نفر به اين سطح رسيده‌اند. به گفته استفنسون، همزمان، تعداد ديپلمات‌هاي حرفه‌اي رده دوم در وزارت خارجه آمريكا نيز از 33نفر به 19نفر كاهش پيدا كرده‌اند. به گفته او خالي كردن سطوح ارشد مديريت وزارت خارجه آمريكا از وجود اين افراد، «تأثير جدي، فوري و ملموس» بر توانايي مذاكرات ديپلماتيك آمريكا در سطح جهان دارد.
كناره‌گيري ديپلمات‌هاي ارشد وزارت‌خارجه آمريكا از پست‌هايشان در اعتراض به ايجاد سازوكارهاي موازي مشورتي از سوي ركس تيلرسون بوده است. همزمان، برخي از محورهاي سياست خارجي آمريكا هم در كاخ سفيد تعيين مي‌شود. 4ماه پيش وب‌سايت فارين پالسي در گزارشي از تشكيل اداره‌هاي موازي در وزارت خارجه آمريكا خبر داد كه عملا ارتباط ميان ديپلمات‌هاي حرفه‌اي سطح يك و 2 وزارتخانه را با وزير قطع مي‌كرد. طبق گزارش فارين پالسي، حدود يك چهارم سياست‌هاي دستگاه سياست خارجي آمريكا از سوي اين گروه جديد تعيين مي‌شود و قرار است تعداد آنها طي ماه‌هاي پيش رو 2 تا 3برابر افزايش پيدا كند. اين وضعيت به‌گونه‌اي پيش رفته كه رسانه‌هاي آمريكا اقدامات تيلرسون در وزارت خارجه را تلاش براي برپايي يك «امپراتوري» از سوي او مي‌دانند.
باربارا استفنسون تنها چهره‌اي نيست كه نسبت به اقدامات دولت ترامپ در تضعيف جايگاه ديپلمات‌هاي وزارت خارجه آمريكا هشدار داده است. وندي شرمن، معاون سياسي وزارت خارجه آمريكا در دوره رياست‌جمهوري باراك اوباما نيز هفته گذشته در گفت‌وگو با خبرنگاران رويكرد دولت ترامپ به دستگاه سياست خارجي آمريكا را زير سؤال برد و گفت: «شكي نيست كه دولت ترامپ در حال نابودي وزارت خارجه و تنزل جايگاه ديپلماسي در جهان است.» شرمن كه در جريان مذاكرات هسته‌اي ايران با كشورهاي 1+5، سرپرستي تيم مذاكره‌كننده آمريكايي را به‌عهده داشت، هفته گذشته به‌عنوان ديپلمات سال آمريكا در حوزه امنيت ملي انتخاب شد.
با وجود هشدارهاي ديپلمات‌هاي وزارت خارجه آمريكا، تيلرسون اعلام كرده است قصد دارد به هر قيمتي برنامه «بازطراحي» ساختار وزارت خارجه آمريكا را دنبال كند. اين وزارتخانه داراي 35هزار نيرو در آمريكا و جهان بوده و از بودجه‌اي 38ميليارد دلاري بهره‌مند است. سخنان تيلرسون در مورد تصميمش براي ايجاد تغييرات در ساختار دستگاه ديپلماسي آمريكا در حالي مطرح مي‌شود كه با گذشت حدود يك سال از حضور او در اين نهاد، همچنان نيمي از 152پست كليدي وزارت خارجه خالي است و آمريكا در بسياري از كشورهاي جهان سفرايش را تعيين نكرده است. دونالد ترامپ10روز پيش در پاسخ به خبرنگاران كه از او در مورد وضعيت آشفته وزارت خارجه‌اش پرسيدند، گفت: «مهم نيست؛ آنچه مهم است، من هستم.»
نظر شما