اجلاسي كه وزير نفت ايران آن را ساده توصيف كرد، وقتي كه وين را ترك مي‌كرد: «به‌نظرم اجلاس آرامي بود. هم توليدكنندگان و هم مصرف‌كنندگان نفت به اين نتيجه رسيده‌اند كه در وضعيت با ثباتي مسيرمان را طي مي‌كنيم.» 14وزير عضو اوپك، توافق كاهش توليد سال گذشته‌شان را براي 9ماه ديگر و تا پايان سال 2018تمديد كردند. مصوبه اوپك صد و هفتاد و سوم، يكي ويژگي ديگر هم داشت.
نيجريه و ليبي كه پيش از اين از نظام سهميه‌بندي معاف بودند، موظف شدند سطح توليد نفتشان را به اندازه ميانگين سال 2017نگه دارند به‌گونه‌اي كه توليد مجموع دو كشور در حد 2ميليون و 800هزار بشكه بماند. نيجريه در‌ماه اكتبر روزانه يك ميليون و 738هزار بشكه و ليبي روزانه 962هزار بشكه نفت توليد كرده‌اند. قبولاندن اين مصوبه به هيأت‌هاي ليبي و نيجريه، اجلاس اوپك را طولاني كرد.
- جلسه‌اي كه غيراوپكي‌ها هم آمدند
بلافاصله پس از جلسه اوپكي‌ها، وزراي نفت و انرژي آذربايجان، بحرين، قزاقستان، مالزي، مكزيك، عمان، روسيه، سودان، سودان‌جنوبي (و يكي دو كشور ديگر به‌عنوان ناظر) به دبيرخانه اوپك آمدند تا سومين اجلاس مشترك وزراي اوپك و غيراوپك به رياست عربستان و روسيه تشكيل شود. اين نشست هم، براساس پيشنهاد جلسه نظارتي وزرا (كه روز چهارشنبه تشكيل شد) توافق كاهش توليد نفت را براي 9ماه ديگر تمديد كرد. سال گذشته،
وقتي قيمت نفت به حدود30تا 40دلار رسيده بود، وزراي كشورهاي توليد‌كننده نفت عضو و غيرعضو اوپك موافقت كردند تا توليد نفتشان را مجموعا يك‌ميليون و 800هزار بشكه در روز كاهش دهند. از اين ميزان، يك ميليون و 200هزار بشكه، به‌عنوان سهم كشورهاي عضو اوپك و 558هزار بشكه به‌عنوان سهم توليدكنندگان غيرعضو اوپك تعيين شد.
- هدف‌هاي كاهش توليد از زبان وزير نفت عربستان
با مصوبه روز پنجشنبه اجلاس اوپك، ميانگين توليد نفت ايران در سال 2018 مي‌بايست در سطح روزانه 3ميليون و 797هزار بشكه در روز باشد. به گزارش منابع ثانويه، ايران در‌ماه اكتبر روزانه 3ميليون و 823هزار بشكه، نفت توليد كرده است. يك روز پس از توافق اوپك و غيراوپك، قيمت نفت افزايش يافت و به بشكه‌اي 63دلار و 33سنت رسيد.
- همه بازيگران نفت تلاش مي‌كنند
وزير نفت ايران، لحظاتي قبل از شروع كنفرانس اوپك، قيمت 60دلار براي هر بشكه نفت برنت را بالا ندانست: «اين قيمت بالا نيست اما قابل‌قبول است.» خبرنگاران بيشتر دور سه ميز حلقه زده‌اند. عربستان، ايران و عراق. خالد الفالح، به‌عنوان رئيس دوره‌اي اجلاس وزراي كشورهاي صادركننده نفت، اهداف اوپك از كاهش توليد نفت را اينگونه تشريح مي‌كند: «هدف ما اين است كه ذخاير (جهاني نفت) را پايين بياوريم، عرضه را مديريت كنيم و به سرمايه‌گذاران نشان دهيم كه بازار نفت سالم است و در سال‌هاي آينده سالم خواهد ماند.»
به گفته وزير انرژي عربستان، آثار كاهش ذخاير جهاني نفت بيشتر در سه ماهه دوم و سوم سال 2018ميلادي قابل لمس است: «ذخاير نفتي هنوز به ميزاني كه هدف ماست و آنچه با آن راحت هستيم نرسيده‌اند.» سطح ذخيره‌سازي مازاد نفت در كشورهاي عضو سازمان توسعه و همكاري‌هاي اقتصادي (OECD) در‌ماه مي۲۸۰ ميليون بشكه بوده كه امروز با ۵۰ درصد كاهش، به ۱۴۰ ميليون بشكه رسيده است. ذخاير تجاري نفت يكي از مولفه‌هاي بنيادين بازار، براي اثر‌گذاري در قيمت نفت است. اوپك مي‌خواهد ذخاير جهاني نفت را به متوسط پنج سال گذشته برساند.
- بازار نفت بدون شيل اويل پاسخ لازم را نمي‌گيرد
«محمد بن صالح الساده» وزير انرژي و صنعت قطر، پشت ميز مخصوص اين كشور نشسته تا جلسه افتتاحيه اوپك آغاز شود. مي‌پرسم:
- آقاي وزير، با توجه به امضاي تفاهمنامه اخير بين ايران و قطر براي توسعه روابط تجاري پس از تحريم كشور شما از سوي عربستان، آيا جنابعالي برنامه‌اي براي توسعه همكاري‌ها با ايران در صنعت نفت داريد؟
«مدت زمان طولاني است كه ارتباط ما با ايران برقرار است. چرا كه ميدان گازي مان با ايران مشترك است. علاوه بر اين ما هم در اوپك و هم در GECF، كه محل آن در دوحه است، مشاركت داريم».
- با توجه به افزايش قيمت نفت، شما نگران توسعه توليد شيل اويل‌ها و كاهش سهم بازار اوپك نيستيد؟
«درست كه توليد شيل اويل‌ها خيلي سريع رشد كرده اما موضوع اين است كه افزايش تقاضاي جهاني نفت، اين افزايش توليد را پوشش مي‌دهد. بدون توليد شيل اويل‌ها، تقاضاي جهاني نفت، پاسخ لازم را نمي‌گيرد. شيل اويل، يكي از عناصر سيدانرژِي دنياست.» قطر در‌ماه اكتبر روزانه 600هزار بشكه نفت توليد كرده است. آيا مي‌توان اين سخنان وزير انرژي و صنعت قطر را يك پيغام به توليدكنندگان آمريكايي شيل اويل و حاميان آنان در واشنگتن دانست؟ بازي‌ها در اوپك پيچيده است.
بيژن زنگنه، وزير نفت ايران، در بدو ورودش به وين موضع گرفت كه هم با تمديد شش ماهه و هم با تمديد نه ماهه «توافق جهاني كاهش توليد نفت» موافق است هر چند تمديد 9ماهه را بيشتر مي‌پسندد. به مهماني جشن يك‌سالگي اين توافق نرفت و زودتر از همه وزرا، اجلاس مشترك اوپك و غيراوپك را ترك كرد. سطح توليد ايران هر چند نسبت به يك‌سال پيش و زمان توافق افزايش يافته است اما به‌گونه‌اي نيست كه تأثير جدي كاهش از آن بپذيرد. حاشيه اجلاس اوپك 173اما، از متن آن براي ايران مهم‌تر بود. زنگنه يك خبر مهم داد: «نخستين محموله نفتي ايران در ميانه‌ماه نوامبر، تحويل روسيه شده است.»
ايران و روسيه پيش از اين قراردادي امضا كرده بودند كه براساس آن ايران روزانه 100هزار بشكه به روسيه نفت مي‌فروشد و 50درصد پول آن را نقد و 50درصد ديگر را جنس روسي دريافت مي‌كند.
- امضاي تفاهمنامه ايران و عمان در حاشيه اوپك
يك روز پس از تأكيد وزير نفت عمان براي تسريع در ساخت خط لوله صادرات گاز ايران، در مصاحبه‌اش با روزنامه همشهري، وزير نفت ايران در وين از امضاي موافقتنامه‌اي (MMO) با «محمدالرحمي» در حاشيه اجلاس اوپك خبر داد: «امروز (روز پنجشنبه) يك موافقتنامه با وزير عماني امضا كرديم كه فكر مي‌كنم كار (پروژه صادرات گاز) را بسيار تسريع كند كه براساس آن، كارشناسان دو طرف، در يك‌ماه آينده، چند موضوع را مشخص كرده و به اجلاس وزرا در اوايل سال 2018مي‌آورند.» زنگنه، تعيين حجم گاز صادراتي، چگونگي ساخت خط لوله، نحوه فاينانس پروژه را ازجمله مواردي دانست كه كارشناسان بايد به سرعت آن را روشن كنند: «طرف عماني مي‌پذيرد كه ماليات و عوارض نگيرد.» اين را زنگنه مي‌گويد. قرار است ايران، گاز مورد نياز عمده ظرفيت كارخانه‌هاي LNG عمان را تأمين كند.
- قرارداد راهبردي سوآپ نفتي ايران و عراق اين هفته امضا مي‌شود
از موضوعات مورد توجه خبرنگاران در وين، سوآپ گاز بين ايران و عراق بود: «اميدوارم قرارداد ارسال نفت خام كركوك به ايران با استفاده از كاميون هفته آينده (اين هفته) امضا شود و آرام آرام به سطح 60هزار بشكه در روز برسد. اين مهم است كه كار را شروع كنيم. اين يك ارتباط راهبردي بين ايران و عراق است.» اين را زنگنه بلافاصله بعد از ملاقات پنجشنبه شب با وزير نفت عراق گفت. ايران و عراق تفاهم 30تا 60هزار بشكه‌اي دارند كه براساس آن، عراق نفت كركوك را به پالايشگاه‌هاي ايران مي‌دهد و ايران معادل آن را در بنادر صادراتي جنوب ايران تحويل مشتريان عراق مي‌دهد.
عراق با محدوديت پايانه‌هاي صادراتي نفت روبه‌روست: «از زماني كه براي ساخت خط لوله (ارسال نفت به ايران) تصميم‌گيري شود، ساخت آن، كمتر از 2سال طول خواهد كشيد. اين خط در ايران به 200كيلومتر نمي‌رسد. در عراق هم همينطور. فعلا پيشنهاد اين است كه نفت عراق به تنگه فني بيايد. چرا كه هم مي‌تواند به پالايشگاه‌هاي شمالي ايران برود هم مي‌تواند به خطوط صادراتي جنوب كشور ارسال شود.» اين را زنگنه مي‌گويد و به اتاقش مي‌رود.
نظر شما