وتیور، گیاهی مناسب برای جذب فلزات سنگین خاک

به گزارش ايسنا، محمود محبی اظهار کرد: یکی از ابعاد تصفیه بیولوژیکی، استفاده از گیاهان در تصفیه پساب‌ها به ویژه پساب‌های صنعتی حاوی فلزات سنگین مانند سرب، جیوه، کروم و سیانید است. این فلزات حتی با روش‌های بسیار پیشرفته تصفیه نیز به سختی تخریب شده و از میان می‌روند، اما با کاشت برخی گیاهان از جمله وتیور در مکان‌های آلوده و به کارگیری شیوه‌های نو، درصد قابل ملاحظه‌ای از فلزات سنگین جذب گیاهان شده و از محیط حذف می‌شوند.

مدیرگروه علوم زراعی و باغی واحد علمی ‌کاربردی مرکز تحقیقات و آموزش سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان ادامه داد: هم ‌اکنون کشورهایی مانند آلمان، کانادا، چین و کشورهای آسیای جنوب شرقی به طور گسترده از فناوری زیستی برای کنترل مواد سمی حاصل از تولیدات صنعتی خود بهره‌مند می‌شوند. این گیاهان آنزیم‌هایی دارند که از توانایی سم‌زدایی آثار علف‌کش‌ها و سایر مواد آلاینده برخوردار بوده و قادرند که آن‌ها را در بافت‌های خود ذخیره کنند، در واقع این گروه از گیاهان می‌توانند در سطح وسیعی رشد کرده و با هزینه کم‌تری نسبت به سایر روش‌های تصفیه بیولوژیکی، فلزات سمی را جذب کنند. هم‌چنین برخلاف سیستم‌های مصنوعی آسیبی برای محیط زیست ندارند و کشت آن‌ها بسیار مقرون به صرفه است.

محبی با تأکید بر این ‌که باید محدودیت‌ها و استانداردهای استفاده از این روش از جمله مراقبت و رسیدگی به گیاهان و دفع بقایای گیاهی حاوی مواد سمی مورد توجه جدی قرار بگیرد، افزود: وتیور از دوام، رشد خیلی سریع و ریشه‌های بلند برخوردار است، راندمان بالایی در فتوسنتز دارد و می‌تواند بیوماس زیادی تولید کند. از همین‌رو و به‌ علت دارا بودن خصوصیات خاص مورفولوژیکی و اکولوژیکی نسبت به مقادیر بالای فلزات سنگین و جذب آن‌ها، برای تصفیه پساب‌های صنعتی مناسب تشخیص داده شده است.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: وتیور گیاهی دائمی و چند ساله است که ریشه‌های عمودی آن به 1.5 تا 2.5 متر می‌رسد. از همین‌رو می‌تواند عناصر سنگینی مانند سرب را از اعماق خاک جذب کند. وتیور بومی مناطق حاره‌ای آسیا است و نسبت به کم‌آبی و آفات مقاومت بالایی دارد. از طرف دیگر قادر است که در شرایط نسبتاً سرد و سخت نیز زندگی کند و همین خصوصیت دامنه تحمل آن را در برابر هوای سرد بالا برده است.

وی با بیان این‌ که سیستم وتیور روشی سبز، ساده، عملی و اما کم‌هزینه به شمار می‌رود، خاطرنشان کرد: تحقیقات انجام یافته در دنیا بیانگر این نکته است که وتیور، به عنوان یک گیاه سوپرجاذب و ذخیره‌کننده، در جذب فلزات سنگینی مانند سرب، نیترات، فسفات و ترسیب کربن بالا می‌تواند نقش بسیار ارزشمندی در پالایش آب، خاک و هوا ایفا کند، در واقع وتیور در برابر عناصر سنگینی مانند سرب، آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، جیوه، نیکل، روی و سلنیم تحمل بالایی دارد و رشد و پرورش آن در مناطق آلوده، شهرک‌ها و کارگاه‌های فرآوری سرب و روی بسیار سودمند و موفقیت‌آمیز خواهد بود.

محبی با اشاره به این‌ که اطراف کانال‌های انتقال تصفیه فاضلاب جهت کاهش آلاینده‌های موجود در فاضلاب‌های روستایی، دامداری‌ها و کارخانه‌ها محل مناسبی برای کاشت وتیور است، یادآور شد: کاشت وتیور برای بهبود کیفیت روان‌آب‌هایی حاوی آلاینده‌های شیمیایی، برای اصلاح خاک‌های اسیدی و قلیایی و کنترل فرسایش آن‌ها، هم‌چنین برای جلوگیری از توسعه خندق‌ها و ثبیت آبراهه‌ها و کانال‌های زهکشی توصیه می‌شود.

مدیرگروه علوم زراعی و باغی واحد علمی‌کاربردی مرکز تحقیقات و آموزش سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان افزود: جلوگیری از تخریب مناطقی که در اثر رطوبت خرد شده و ریزش می‌کنند و در نهایت تثبیت آن‌ها، اصلاح و احیای زمین‌های تخریب شده در اثر استخراج از معادن، پخش شدن آب‌های حاصل از بارندگی و روان‌آب‌ها، دفع آفات گیاهی در برابر آفت کرم ساقه‌خوار در مزارع برنج و ذرت و استفاده از ساقه‌ها و الیاف گیاه در صنایع‌دستی مانند سبدبافی از دیگر خواص وتیور است.

محبی یادآور شد: علاوه‌ بر این، ریشه وتیور به علت دارا بودن خواص آنتی‌اکسیدانی در درمان سردرد و انعقاد خون و درمان سرطان سینه کاربرد دارویی دارد و اسانس بسیار معطر و گران‌قیمت از ریشه‌های گیاه استخراج می‌شود. هم‌چنین به‌علت دارا بودن ریشه بسیار عمیق، باعث استحکام زمین در مناطق رانشی شده و از رانش و ریزش دیواره‌ها جلوگیری می‌کند.