«بلقيس و عاشقانه‌هاي ديگر» از نزار قباني، «ريتا عشق و ياسمن» از محمود درويش و «عشق به من مي‌گويد» از آدونيس ازجمله مجموعه‌هايي است كه او در سالهاي اخير از شاعران عرب ترجمه كرده است. اما معروف‌ترين مجموعه ترجمه‌هاي بيدج مجموعه 10جلدي شعر مقاومت است كه از شاعران فلسطيني به فارسي ترجمه كرده است؛
مجموعه‌اي كه بعدها گزيده شعرهاي آن در كتاب «باد خانه من است، گنجشك بهانه» منتشر شد. علاوه بر اين، او سالهاي درازي مجله شيراز را منتشر كرد؛ مجله‌اي به زبان عربي كه در ايران منتشر و در كشورهاي عربي توزيع مي‌شد و به معرفي ادبيات ايران به جهان عرب مي‌پرداخت. موسي بيدج به‌تازگي از جشنواره بين‌المللي شعر در تونس برگشته است. از بيدج خواستيم تا از رهاوردهاي همايش شعري تونس برايمان بگويد.
- همايش شعري كه در تونس برگزار شد، در چه سطحي بود و چه شاعراني در آن شركت كرده بودند؟
همايش بين‌المللي شاعران تونس در شهر توزر برگزار شد. شاعراني از 23كشور در اين همايش حضور داشتند؛ شاعراني از ژاپن، تونس، لهستان، ايتاليا، كوبا و....
- چند سال است كه اين همايش برگزار مي‌شود؟
اين همايش يك همايش بين‌المللي است كه در توزر كه يكي از شهرهاي كوچك تونس است، برگزار مي‌شود و امسال سي‌و‌هفتمين دوره آن برگزار شد. تصور كنيد كه در يك شهر كوچك در دل صحراهاي شمال آفريقا 37 دوره است كه همايشي بين‌المللي برگزار مي‌شود.
- شاعران شركت‌كننده در اين همايش با ادبيات ايران چقدر آشنايي داشتند؟
خيلي كم؛ همان‌قدر كه ما از آنها شناخت داريم. چون ما هم از شاعران اين كشورها خيلي كم شناخت داريم و از آنها كم ترجمه كرده‌ايم. مثلاً ما از شعر تركيه فقط ناظم حكمت و چند شاعر شاخص ديگر را مي‌شناسيم. از شاعران عرب هم همينطور. بيشتر از طلايه‌داران شعر عرب ترجمه كرده‌ايم و حالا كه طلايه‌داران شعر عرب مثل محمود درويش درگذشته‌اند، از شاعران زنده عرب فقط آدونيس را مي‌شناسيم. اما با جريان‌هاي زنده شعر كشورهاي عربي يا تركيه چندان آشنا نيستيم. آنها نيز چندان شعر امروز ايران را نمي‌شناختند و بيشتر پيشينه ادبيات ايران را مي‌شناختند.
- شاعران عرب چطور؟ آنها شعر ايران را چقدر مي‌شناختند؟
بعضي از شاعران عرب، بنده و مجله شيراز را مي‌شناختند.
- مجله شيراز هنوز منتشر مي‌شود؟
نه، 2سالي است كه تعطيل شده است. وقتي قيمت نفت پايين مي‌آيد و قيمت دلار بالا مي‌رود، نخستين فشار به بخش‌هاي فرهنگي وارد مي‌شود. براي همين مجله شيراز2 سالي است كه تعطيل شده است.
- خود همايش شامل چه برنامه‌هايي بود؟ فقط شعرخواني برگزار شد يا اينكه برنامه‌هاي جنبي ديگري نيز داشت؟
2 روز از اين همايش شعرخواني بود و يك روز هم سخنراني‌هايي با موضوع «شعر و ابهام». در حاشيه همايش نيز شاعران به گفت‌و‌گو با يكديگر مي‌پرداختند. اتفاقاتي كه در حاشيه اين همايش‌ها مي‌افتد شايد مهم‌تر از متن باشد. تعاملات فرهنگي و ارتباط ادبي بيشتر در حاشيه اين همايش‌ها شكل مي‌گيرد. اين ديدارها مؤثرتر از نوشتارهاست. طبيعتاً شاعران ديگري كه در اين همايش شركت كرده‌اند مثل من با مطبوعات و رسانه‌هاي كشورها گفت‌و‌گو مي‌كنند و براي ديگر شاعران از اين همايش ادبي مي‌گويند.
- از ايران به جز شما شاعر ديگري هم در همايش حضور داشت؟
بله، آقاي عليرضا قزوه هم از ايران در همايش حاضر شده بود و شعر خواند.
- به جز شركت در اين همايش برنامه ديگري هم در تونس داشتيد؟
رايزني فرهنگي ايران در تونس هم برنامه‌اي ترتيب داده بود كه من در آن برنامه درباره شعر امروز ايران سخنراني كردم و شعر خواندم.
- در سخنراني‌تان به چه شاعراني از شعر امروز پرداختيد؟
از بنيانگذاران و طلايه‌داران شعر امروز شروع كردم؛ يعني از نيما و بعد به 4چهره مطرح ديگر يعني اخوان، شاملو، سهراب و فروغ پرداختم و بعد درباره شاعران و جريان‌هاي شعري ديگر صحبت كردم تا شعر پس از انقلاب و شعر سالهاي اخير و شاعراني مثل قيصر امين‌پور و سيدحسن حسيني.
نظر شما