ايران تلاش زيادي براي ثبت جهاني چوگان داشت و حدود يك دهه زمان برد تا آرزوي ايران براي ثبت جهاني اين ورزش سنتي كشور كه دامنه آن به عهد باستان مي‌رسد، ممكن شود.
چالش بر سر جهاني شدن چوگان اما پس از آن جدي شد كه كشور آذربايجان توانست «بازي با توپ روي اسب قره‌باغ» را در فهرست ميراث جهاني ناملموس به نام خود در يونسكو به ثبت جهاني برساند. پس از آن بود كه فدراسيون چوگان و سازمان ميراث فرهنگي در تلاش براي ثبت جهاني چوگان برآمدند و بازي چوگان ايراني پس از 3سال تلاش، 3روز پيش به نام ايران در فهرست ميراث جهاني بشر ثبت شد.
- چوگان بخشي از جهان‌بيني ايراني است
علي‌اصغر مونسان، رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري نخستين فردي بود كه اين خبر را به‌صورت رسمي توسط روابط عمومي سازمان ميراث فرهنگي منتشر كرد. پيش از او فرهاد نظري، مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي و فرهنگي كشور كه همراه با هيأت ايراني در كره‌جنوبي به سر مي‌برد، خبر ثبت جهاني‌شدن چوگان و كمانچه را در يك صفحه تلگرامي منتشر كرد.
با اين حال علي‌اصغر مونسان اعلام كرد كه اين دو پرونده با اكثريت آرا مورد تأييد اعضاي كميته ميراث جهاني ناملموس قرار گرفت. به گفته معاون رئيس‌جمهور، بازي چوگان و مهارت ساختن و نواختن كمانچه مانند همه ارزش‌هاي مندرج در كنوانسيون۲۰۰۳ عنوان شاهكار جهاني را دارا بودند و نماينده تنوع فرهنگي بشري هستند.
مونسان، چوگان را بخشي از جهان‌بيني ايراني دانست كه توانست تنوعات فرهنگي و هنري در ميان اقوام مختلف را در قالب يك بازي آييني ارائه دهد.
او ارتباط ميان انسان، طبيعت و اسب را در قالب بازي، نمايش و موسيقي از توانايي اين بازي آييني برشمرد و گفت: اين بازي آييني از دوره ساساني تا امروز هميشه مورد حمايت حكومت‌هاي ايراني و مردم قرار داشت. ازجمله اهميت‌هاي اين بازي، تأثير آن بر هنر، اقتصاد هنر، موسيقي، ادبيات، نقاشي، مينياتور و روايتگري است.
رئيس سازمان ميراث‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري كمانچه را نيز يكي از قديمي‌ترين و گسترده‌ترين ابزارهاي موسيقي در منطقه به‌ويژه در ايران و آذربايجان دانست و گفت: امكانات گسترده و متنوع صوتي كمانچه باعث شده كه در بيشتر نقاط شهري و روستايي ايران در مراسمي كه نياز به همنوايي با مردم احساس مي‌شود از اين ساز بهره برده شود.
وي افزود: هر يك از آثار ثبت‌شده علاوه بر جنبه‌هاي مختلف فرهنگي بيانگر وجهي از فرهنگ انسان‌دوستانه ايرانياني است كه در طول تاريخ آموخته‌اند با اقوام و ملت‌ها، با سرزمين خود و محيط‌زيست رفتاري پرستارانه و مبتني بر مدارا داشته باشند.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري، با تبريك ثبت جهاني اين دو اثر به ايرانيان گفت: با ثبت جهاني شدن چوگان و كمانچه تعداد آثار ثبت‌شده ايران در فهرست ميراث ناملموس جهاني يونسكو به ۱۳ اثر رسيد.
- كمانچه؛ پرونده مشترك ايران و آذربايجان
پرونده ثبت جهاني كمانچه به‌صورت مشترك با كشور آذربايجان در فهرست ميراث ناملموس يونسكو ثبت شد و محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور به همشهري گفت: كه براساس تغييرات ايجاد شده در يونسكو شانس كشورها براي ثبت مشترك ميراث ناملموس بيشتر شده و يونسكو توجه خاصي به ثبت جهاني پرونده‌هاي مشترك ميان كشورها دارد.
با ثبت چوگان و كمانچه در فهرست جهاني ميراث ناملموس تعدادآثار ثبت جهاني شده ايران در فهرست ميراث ناملموس يونسكو به 13 اثر رسيد.پيش از اين نيز، قاليشويي مشهد اردهال، نقالي، دانش سنتي لنج سازي و دريانوردي در خليج فارس، موسيقي بخشي هاي خراسان، تعزيه، آيين پهلواني و زورخانه‌اي، مهارت فرشبافي كاشان و فارس، نوروز و رديف موسيقي ايراني و دانش سنتي حفر قنات نيز در فهرست ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيده است.
نظر شما