سازمان همكاري اسلامي بعد از سازمان ملل، با عضويت 57كشور بزرگ‌ترين نهاد حقوقي بين‌المللي به‌حساب مي‌آيد كه اكنون رياست دوره‌اي آن به‌مدت 3سال در اختيار رئيس‌جمهور تركيه قرار دارد. در نشست روز گذشته، نمايندگان 48كشور در سطوح مختلف براي اعلام مخالفت خود با تصميم رئيس‌جمهور آمريكا مبني بر به‌رسميت‌شناختن قدس به‌عنوان پايتخت اسرائيل مشاركت داشتند.
اگرچه انتظار مي‌رفت با توجه به واكنش منفي گسترده ملتهاي عربي و مسلمان به اقدامات ترامپ، سطح نمايندگان حاضر در نشست قدس بسيار بالا باشد، تنها 16كشور (اردن، قطر، كويت، مراكش، يمن، سومالي، فلسطين، لبنان، موريتاني، سودان، قبرس، آذربايجان، ايران، افغانستان، تركيه و ونزوئلا) در سطح پادشاه، رئيس‌جمهور و يا امير به استانبول رفتند و مابقي در سطوح نخست‌وزير، وزير خارجه و يا حتي نازل‌تر از آن در نشست فوق‌العاده سازمان همكاري اسلامي شركت كردند.
اين نشست با سخنان تند اردوغان عليه آمريكا و اسرائيل در ظهر روز چهارشنبه كار خود را آغاز كرد. رئيس‌جمهور تركيه، اسرائيل را رژيمي اشغالگر و تروريستي خواند و از حاضران در نشست درخواست كرد قدس شرقي را به‌عنوان پايتخت فلسطين به رسميت بشناسند. بعد از اردوغان نوبت به رئيس دولت خودگردان فلسطين رسيد تا سخنان طولاني و خسته‌كننده خود را آغاز كند. در سخنان محمود عباس كه كمي بيش از يك ساعت ادامه داشت، حتي يك مرتبه كلمه «انتفاضه» (كه مطالبه عمومي مردم فلسطين در مقابل اقدام آمريكاست) به‌كار نرفت.
سومين سخنران اين نشست نيز ملك عبدالله دوم، پادشاه اردن بود كه سخنان خود را به 2 زبان عربي و انگليسي در 4دقيقه به اتمام رساند و توجه تمام حضار را به تسلط و قاطعيت خود جلب كرد. اگرچه نشست استانبول در مركز توجه بخش عمده رسانه‌هاي عربي و اسلامي قرار داشت، اما هيچ‌يك از رسانه‌هاي سعودي (روزنامه‌ها، خبرگزاري‌ها و تلويزيون‌هاي خبري) حتي اشاره‌اي به برگزاري اين نشست نداشتند. رويكرد رسانه‌اي عربستان در كنار مشاركت سطح پايين اين كشور در نشست قدس (وزير امور اسلامي و اوقاف) مورد انتقاد گسترده كاربران عرب شبكه‌هاي اجتماعي قرار گرفته است.
اين در حالي است كه كشورهاي امارات و بحرين نيز همچون عربستان سعودي نمايندگان خود را در سطوحي نازل و پايين‌تر از وزير خارجه به استانبول فرستاده بودند. در اين ميان اما حضور سامح شكري، وزير خارجه مصر در نشست قدس تا حد زيادي مورد توجه قرار گرفته بود، چراكه با توجه به موضع عربستان انتظار مي‌رفت مصر نيز همچون امارات و بحرين، مشاركت حداقلي و تشريفاتي در نشست استانبول داشته باشد.
روزنامه راي‌اليوم در گزارشي كه از نشست استانبول نوشته مدعي شده مصر در ابتدا تمايلي براي حضور جدي در نشست قدس نداشته و بعد از سفر روز دوشنبه، پوتين به قاهره تصميم اين كشور تغيير كرده است. از سوي ديگر، عدم‌حضور هيچ نماينده‌اي از طرف سوريه ازجمله حاشيه‌هاي نشست استانبول بود؛ عضويت سوريه در سازمان همكاري اسلامي برخلاف اتحاديه عرب به تعليق در نيامده و اين كشور به‌صورت حقوقي قادر به ارسال نمايندگان خود به استانبول بود،
بنابراين عدم‌مشاركت دمشق را مي‌توان نشانه‌اي از تيرگي مستمر روابط دوجانبه سوريه و تركيه ارزيابي كرد. اما پررنگ‌ترين حاشيه نشست استانبول، بدون‌شك حضور مادورو، رئيس‌جمهور ونزوئلا بود؛ به‌گونه‌اي كه بارها توجه دوربين شبكه‌هاي خبري پوشش‌دهنده نشست را در زمان سخنراني‌هاي سران به‌خود جلب كرد.
حضور مادورو به‌عنوان مهمان سازمان همكاري اسلامي، در سايه عدم‌مشاركت رهبران مشهور جهان عرب، وزن بيشتري پيدا كرده و تحسين رسانه‌ها و كاربران شبكه‌هاي اجتماعي را به‌دنبال داشت. همچنين ترتيب قرار گرفتن رهبران و نمايندگان كشورهاي سازمان همكاري اسلامي براي عكس پاياني نشست نيز تا حد زيادي مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت؛ ياسر ابوهلاله، مدير شبكه الجزيره در توييتر خود نوشت: ايستادن اردوغان ميان رئيس‌جمهور فلسطين و پادشاه اردن و يا حضور روحاني در كنار امير قطر، در حقيقت بياني تمثيلي از ائتلاف‌هاي جديد در خاورميانه است.
نظر شما