دیروز یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس از لزوم ساماندهی کودکان متکدی گفت. حسن لطفی، نماینده مردم رزن تأکید می‌کند که در این کمیسیون طرحی مرتبط با موضوع تکدیگری کودکان مطرح نشده است. او به ایسنا می‌گوید که «این آسیب اجتماعی از معضلاتی است که کشور را تهدید می‌کند و موضوعی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت. ما به اندازه کافی در این‌باره قانون داریم. ما بیش از هر چیزی در این حوزه قانون داریم و مشکل قانون وجود ندارد. ما مشکل اجرایی داریم، دولت باید به حوزه اجرا ورود کند.»
با وجود این، یک عضو کارگروه جمعیت امام علی(ع) معتقد است که درخصوص کودکان متکدی قوانین متعدد وجود ندارد. مهرناز عطاران در این رابطه به همشهری می‌گوید: «درخصوص تکدیگری کودکان تا جایی که من می‌دانم، کمتر به آن پرداخته شده است. حتی بحث کنوانسیون حقوق کودکی که ایران به‌طور مشروط به آن پیوسته و اینکه چطور این موضوع رعایت می‌شود، خودش مورد سؤال است.
باز لایحه‌هایی که برای حمایت از گروه کودک ان‌جی‌او‌ها به‌دنبال آن هستند، سال‌هاست به جایی نرسیده و همینطور مانده است. به‌نظر من، در حوزه کودک اتفاقی نیفتاده است.» یک عضو شورای شهر تهران فقدان مدیریت نظری و عملی واحد را دلیل افزایش کودکان متکدی قلمداد می‌کند. سیدحسن رسولی به همشهری می‌گوید: «من فکر می‌کنم یکی از نارسایی‌ها در این موضوع، فقدان مدیریت نظری و عملی واحد است.
طی سال‌های اخیر نسبت به این مقوله در مقایسه با گذشته اهتمام بهتری صورت گرفته، من امیدوارم آقای وزیر کشور به‌عنوان رئیس شورای اجتماعی، نسبت به افزایش هم‌افزایی مدیریتی و تقسیم بهینه (بین سازمان‌های دولتی و مردمی) به‌گونه‌ای عمل کنند که ما شاهد کاهش این آسیب در سطح شهر باشیم.»
- نازیبایی‌های سیمای شهر
«آنچه تحت عنوان تکدیگری کودکان در سطوح و معابر شهری ما و شهروندان عزیزمان مشاهده می‌کنیم، به‌عنوان یکی از نازیبایی‌های سیمای شهر تهران و سایر شهرهای کشور، ریشه‌ها، علل و عوامل مختلفی دارد.» رسولی با بیان این مطلب دلایل گسترش پدیده تکدیگری کودکان را بدین‌ترتیب توضیح می‌دهد:
«از منظر اجتماعی، این کودکان معصوم به‌عنوان افراد آسیب‌دیده از چتر حمایتی مناسب خانوادگی به لحاظ اقتصادی، روانی و فرهنگی برخوردار نیستند. همچنین در مقایسه با سایر هم‌سن و سالان خود که از سوی نهاد خانواده مورد سرپرستی، حمایت، پرورش و صیانت قرار می‌گیرند، این افراد مورد حمایت نیستند؛ بنابراین، یکی از سرچشمه‌های این پدیده در ساختار نابسامان خانواده‌های این اطفال معصوم قرار دارد.»
این عضو شورای شهر ادامه می‌دهد: «بُعد دیگر این ماجرا، به نوع بینش و نگرش شهروندان عزیز برمی‌گردد که برخاسته از فرهنگ عمومی و روان ما ایرانیان است. ایرانیان در برخورد با چنین پدیده‌هایی با دل‌رحمی رفتار می‌کنند و دچار عذاب وجدان می‌شوند و با کمک‌های مالی خویش به این کودکان معصوم تلاش می‌کنند بار روانی خویش را کاهش بدهند. خودِ این نوع برخورد روانشناختی ما ایرانیان در تقویت و توسعه این پدیده تأثیر بسزایی دارد.»
- باندهای مافیایی
باندهای مافیایی معضل دیگری است که ظاهرا به گسترش و علاقه کودکان به تکدیگری کمک می‌کند؛ موضوعی که رسولی به‌عنوان عامل سوم از گسترش پدیده کودکان متکدی یاد می‌کند و یادآور می‌شود: «باندهای مافیایی با اجیر کردن و وسیله قراردادن این اطفال معصوم همانند سایر فعالیت‌های بزهکارانه به‌دنبال سوءاستفاده از عواطف و احساس مسئولیت مردم هستند.
این افراد به‌طور تصادفی در محل‌های مختلف شهر توزیع نشده‌اند؛ چرا که سازمانی پشت توزیع و تقسیم کار این افراد قرار دارد. متأسفانه باندهایی هستند که صحنه را می‌گردانند و این کودکان معصوم ابزارهایی در اختیار این باندهای مافیایی محسوب می‌شوند.»
عطاران اما برای پیشبرد آسیب‌شناسی کودکان متکدی از سیاست‌های شهر تبریز یاد می‌کند. عضو جمعیت امام علی(ع) تأکید می‌کند: «تبریز به‌عنوان یک کلانشهر، تکدیگر کودک و کودک کار ندارد. تبریز هم در ایران قرار دارد و قوانین آنها هم با پایتخت تفاوتی ندارد. شهرها از قوانین مشترکی تبعیت می‌کنند، منتها من فکر می‌کنم جدا از اتفاق‌هایی که توسط مسئولان رقم می‌خورد، مردم هم نقش جدی در کمرنگ شدن تکدیگری کودکان ایفا می‌کنند. حالا بماند که گاهی یک مقام مسئول با یک اشتباه زحمات مسئولان دیگر را هم هدر می‌دهد و زمان هم از دست می‌رود.»
- نقایص جدی
اکنون این پرسش مطرح است که چگونه می‌توان از آسیب‌هایی که کودکان را با تکدیگری تهدید می‌کند، جلوگیری کرد؟ رسولی در این رابطه می‌گوید: «به‌رغم تعدد و تنوع سازمان حمایتی(16،17سازمان حمایتی خدمات اجتماعی در کشور) در کنار چند صد نهاد و ان‌جی‌او مردمی خدمات اجتماعی ظرفیت‌هایی هستند که به‌خصوص از منظر آسیب‌شناسی توانایی شناخت صحیح از این پدیده، پیشگیری و درمان این آسیب اجتماعی را ندارند.»
عضو شورای شهر ادامه می‌دهد: «امروز بخش قابل توجهی از این آسیب‌دیدگان توسط سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، شهرداری و سایر سازمان‌های مردم‌نهاد از منشأ خانوادگی مورد شناسایی و توانبخشی قرار می‌گیرند اما تعداد آسیب‌دیدگان در این حوزه به‌نظر می‌رسد به‌خصوص در جهت رسیدن به یک نظریه منسجم و کارآمد که منتهی به عملیات واحد و یکپارچه شود، از نقایص جدی تبعیت می‌کند.» عطاران نیز عنوان می‌کند:
«مقوله آسیب‌های اجتماعی ارتباط مستقیمی با بحث اقتصادی دارد. یعنی یک پیوند دوسویه‌ای وجود دارد؛ اینکه چطور می‌شود پدیده تکدیگری کودکان را ریشه‌کن کرد، معتقدم به غیراز رفتار و فعل درست مسئولان که نباید صورت مسئله را پاک کنند و باید عمیق‌تر به موضوع نگاه کنند. همزمان در سطح جامعه و از پایین به بالا هم این همراهی از سوی شهروندان باید باشد. تبریز دقیقا مثال خوبی است که ما در کشور خودمان داریم.
ای کاش بررسی‌هایی صورت بگیرد که چگونه تبریز خالی از تکدیگر است یا در موارد دیگر سقف حقوق کارگران در تبریز بالاتر از سایر شهرهاست و اینها مسائلی است که می‌تواند الگوی مناسبی برای تهران باشد.» عضو شورای شهر تهران همچنین از فعالیت‌های این شورا درباره این موضوع صحبت می‌کند. رسولی می‌گوید:
«آنچه ما امروز در شورای شهر نسبت به آن دغدغه داریم، در کنار سایر آسیب‌های اجتماعی اهتمام به کودکان کار به‌معنای عام و به‌خصوص متکدیان خردسال در دستور کمیسیون فرهنگی - اجتماعی و کمیته آسیب‌های اجتماعی قرار دارد؛ طوری که چندین مرکز نگهداری، تربیت، آموزش و توانبخشی برای این عزیزان از سوی سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تجهیز شده و مشغول به‌کار هستند.»
نظر شما