تیمره با کدام سنگ‌نگاره تاریخی‌اش ثبت جهانی شود؟

به گزارش ايسنا؛  مدیر کل میراث‌فرهنگی استان مرکزی محوطه تاریخی "تیمره" را با سنگ‌نگاره‌های ۴۰ هزار سال قدمت‌اش، دارای قابلیت برای ثبت در فهرست میراث جهانی می‌داند و بدون توجه به مشکلات پیش روی آن و گذشته‌اش؛ قصد ایجاد پایگاه میراث فرهنگی برای این محوطه را دارد که آب‌گیری سد "کوچری" در گلپایگان بخشی از این تاریخ را از بین می‌برد.

بخش زیادی از این محوطه تاریخی و آثار آن در دهه‌های گذشته به دلایل متعددی مانند اکتشافات مواد معدنی، باران‌های اسیدی، عوامل انسانی به بهانه توسعه و خدمات‌رسانی و عمدتا بی‌خبری مردم از ارزش واقعی این آثار تخریب شده‌اند و در آخرین هشداری که برای این محوطه تاریخی مطرح شد، سد "کوچری" در شهرستان گلپایگان بود که با آب‌گیری آن این محوطه تاریخی و سنگ نگاره‌های آن، مانند محوطه کوچری در شهرستان گلپایگان به زیر آب می‌رود.

سید محمد حسینی، مدیر کل اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اما در بازدید از این محوطه تاریخی با اعلام ثبت ملی این محوطه در فهرست آثار ملی در سال ۸۹ گفت: با توجه به پیگیری‌هایی که تا سال ۹۶ برای توقف فعالیت معادنی که در این محوطه تاریخی به استخراج سیلیس مشغول بوده‌اند، انجام این اقدامات، گامی مهم در مسیر صیانت از این میراث مهم تاریخی است.

او با بیان این‌که اداره کل میراث فرهنگی مرکزی؛ در حال پیگیری برای ایجاد یک پایگاه میراث فرهنگی در این محوطه است تا از این طریق بتواند با حضور دائمی نیروها در این محوطه از دست اندازی ها و تخریب های احتمالی پیشگیری کند، ادامه داد: تعیین حریم و عرصه محوطه تاریخی "تیمره" در حال انجام است و به زودی به نتیجه خواهد رسید که این امر هم می‌تواند در حفظ این اثر ارزشمند تاثیر بسزایی داشته باشد.

حسینی با اشاره به دوره‌های تاریخی سنگ نگاره‌ها متعلق چند هزار سال پیش گفت: نقوشی مانند بز کوهی و گیاه هوم، نگاره‌ های متعدد پیکره انسانی نیایشگر با مطابقت کامل با پیکره های مکشوفه از میان رودان و مارلیک و حتی سومر باستان، نگاره گراز منطبق با مجسمه مفرغی مکشوفه در ایلام متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد، نقش یوز ایرانی ، نقش گاو وحشی، بوم هایی با نقش رقص آئینی و چندین و چند نقش باستانی و مهم دیگر در این سنگ نگارهها موجود است و اهمیت این نقوش با تطبیق بین آنها و نقوش ما قبل تاریخ در جای جای جهان مشخص می شود.

با وجود این صحبت‌ها وی هیچ اظهارنظری درمورد احتمال زیرآب رفتن این محوطه تاریخی مطرح نشده است.

این درحالی است که در آخرین اظهار نظر نسبت به وضعیت این محوطه؛ "دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران" نگرانی نسبت به وقایعی که به نام توسعه در منطقه «تیمره» در جریان است، اعلام کرده بود و از مراجع فرهنگی و متولیان امور میراث فرهنگی خواسته بود تا نسبت به توقف عملیات‌های در دست انجام اقدامی کنند اما می‌توان گفت تقریبا هیچ عکس‌العملی نسبت به این وضعیت از سوی متولیان میراث‌فرهنگی رخ نداد.

به گزارش ایسنا، در کناره‌های رودخانه‌ گلپایگان در تنگه‌ی «غرقاب» تا روستای «قیدو» در خمین نقوش صخره‌ای بسیاری شمارش شده که قدمت بعضی از آنها به عصر یخبندان و ورای اسطوره‌ها می‌رسد (۴۰۰۰۰ سال پیش). این سنگ‌نگاره‌ها دورانی از زندگی بشر که به ابزار نخستین شکار (سنگ‌های تیز) و رام کردن حیوانات و پس از آن کشاورزی و کاشت گیاهان مربوط می‌شد، را یادآوری می‌کرد.

امروز "تیمره" را یکی از بزرگ‌ترین مجموعه سنگ‌نگاره‌های کشور می‌دانند که به بهشت سنگ‌نگاره‌های ایران مشهور است و از آن طریق می‌توان تاریخ خط، زبان، نمادها، آیین‌ها و حتی محیط اقلیمی را مورد مطالعه قرار داد.

شاید به همین دلیل است که خمین و گلپایگان با داشتن آثار تاریخی و هنریِ شگفت‌انگیزِ خود، سرزمین سنگ‌نگاره‌های کهن (Prehistoric Petroglyphs) ایران نامیده می‌شوند و حتی از سوی پژوهشگران خارجی به «خاستگاه هنر کهن بشری» معروف شده‌اند.

البته حدود دو سال پیش هم جمعی از دوستداران میراث فرهنگی به دلیل تخریب‌هایی که توسط معدن شن و ماسه در اطراف این محوطه تاریخی رخ می‌داد، زنجیره‌ای انسانی تشکیل دادند و اعتراض خود را مطرح کردند.

سال گذشته و در آن بیانیه، اعلام شده بود؛ «متاسفانه به‌زودی شمار بالایی از این آثار در آبگیری سد «کوچری گلپایگان» که در راستای انتقال آب از سرشاخه‌های رود دز به شهر قم ساخته شده است، برای همیشه نابود خواهد شد.

غم‌انگیزتر این‌که تخریب‌هایی به موازات نابودی سنگ‌نگاره‌های سد کوچری گلپایگان در کوه‌های پیرامون خمین در حال وقوع است؛ از جمله، حدود ۲۰۰۰ سنگ‌نگاره که در سال ۱۳۸۷ خورشیدی توسط گروه‌های اروپایی با بهره‌گیری از روش طیف‌سنجی عمومیِ شتاب‌دهنده سن‌سنجی شده بودند و قدمت بعضی از آنها به هزاره‌ی پانزدهم پیش از میلاد یعنی به ۱۷۰۰۰ سال پیش می‌رسید، توسط معدن‌کاران نابود شدند.

در فرانسه برای این‌که رطوبت دهان بازدیدکنندگان سنگ‌نگاره‌های غار لاسکو را در طی صدها سال خراب نکند، روی آنها شیشه‌های ضخیم کشیده‌اند و در کنار آن غاری مصنوعی درست کرده و در آن با کشیدنِ نقاشی‌های شبیه درون غار اصلی بدیل‌آفرینی کرده‌اند تا نیاز به دیدنِ غار را به کمینه برسانند... »