دورنمای حرکت پول‌ها، از بازار طلا و ارز به بورس

به گزارش همشهری، در مبادلات چند روز گذشته تا حدی از شتاب قیمت‌ها در بازار طلا و ارز کاسته شد و شاخص‌های بورس تهران نیز روند صعودی به‌خود گرفت، به‌نظر می‌رسد وقت آن رسیده که نقدینگی موجود در اقتصاد ایران که در چند‌ماه گذشته در بازار طلا و ارز صرف سفته بازی شده به سمت بازار‌های مولدی نظیر بورس و مسکن سرازیر شود.

این نقدینگی که در طول چند هفته گذشته به محل بحث‌ها و اختلاف نظر‌های جدی بین کارشناسان و حتی مسئولان اجرایی کشور تبدیل شده با یک ساختار سمی در حال ویران کردن اقتصاد است. چندی پیش یک مقام اجرایی در انتقاد صریح از بانک مرکزی عامل رشد قیمت دلار را سیاسی ندانست و عمده‌ترین دلیل رشد قیمت دلار را تولید پول‌های سمی ناشی از بالا بودن نرخ بهره اعلام کرد.

همین ماجرا موجب شد رئیس‌کل بانک مرکزی بلافاصله واکنش نشان دهد. فارغ از این اختلاف نظر‌ها آمار‌ها نشان می‌دهند وقوع یک حرکت ویرانگر نقدینگی در عرصه اقتصاد دور از انتظار نیست. این روند ویرانگر روزبه‌روز از ارزش دارایی دارندگان پول ملی می‌کاهد و ضرر‌های هنگفت اقتصادی را به‌دنبال دارد؛ درحالی‌که بورس به‌عنوان یک بازار مولد اقتصادی از ابتدای سال تاکنون دست‌کم 5درصد از ارزش خود را از دست داده است.

به باور کارشناسان نرخ رشد 25درصدی نقدینگی در اقتصاد ایران و بالا بودن نرخ سود بانکی به اقتصاد ایران ضربات زیادی زده و پیش از آنکه دنبال مقصر برای افزایش نرخ دلار باشیم باید این افزایش قیمت‌ها را در بازار واقعی اقتصاد جست‌و‌جو کنیم.

• داده‌های آماری چه می‌گویند

مطابق داده‌های آماری ارزش کل بورس تهران از اوایل سال قبل تاکنون دست‌کم 34میلیارد دلار کاهش یافته است و ارزش کل بازار سهام به رقم بی‌سابقه 68میلیارد دلار رسیده است. در میانه دهه80 ارزش کل بورس تهران بدون احتساب ارزش سهام موجود در فرابورس دست‌کم 45میلیارد دلار ارزیابی می‌شد اکنون یک دهه بعد از آن سال‌ها ارزش کل بورس تهران نه فقط افزایش نیافته بلکه با محاسبه ارزش کل فرابورس به زحمت به 68میلیارد دلار می‌رسد.

بخش زیادی از این کاهش ارز به باور تحلیلگران بدون درنظر گرفتن ریسک‌های سیاسی دارای عوامل اقتصادی است زیرا مطابق داده‌های موجود حجم سرمایه‌گذاری در بازار طلا و ارزش به‌شدت افزایش یافته و به رشد قیمت‌ها در این بازار‌ها منجر شده است. هرچند بانک مرکزی هیچ اطلاعاتی در مورد حجم سرمایه‌گذاری انجام شده در بازار طلا و ارز منتشر نمی‌کند اما داده‌های آماری به نسبت دقیق نشان می‌دهد قیمت هر دلار آمریکا و یورو از ابتدای سال تاکنون به‌ترتیب 30و 37درصد رشد کرده و این امر عمدتا ناشی از افزایش تقاضا در این بازار‌ها بوده است.

مطابق این اطلاعات ارزش کل هر دلار آمریکا که در ابتدای سال 4هزارو 857تومان بود اکنون به‌طور میانگین در بازار غیررسمی به 6300تومان رسیده است. قیمت هر یورو هم در این مدت از 5هزارو 836تومان به محدوده 7هزارو 875تومان رسیده است.

این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد قیمت هر سکه بهار آزادی هم فقط در 50روزی که از سال جدید سپری شده 25درصد افزایش یافته و از یک میلیون و 570هزار تومان در ابتدای سال به یک میلیون و 950هزار تومان رسیده است.

در همین مدت بورس تهران با 2.7درصد افت رکورددار زیان‌ده‌ترین بازار از ابتدای سال تاکنون شد. قیمت مسکن هم در فروردین‌ماه امسال یک درصد کاهش یافته و تحت‌تأثیر رشد 30درصدی قیمت‌ها در سال گذشته با رکود مواجه شده است.

داده‌های آماری وزارت راه و شهر‌سازی‌ هم نشان می‌دهد قیمت هر مترمربع آپارتمان در شهر تهران در پایان فروردین به 5میلیون و 574هزار تومان به‌طور میانگین رسیده است درحالی‌که این مقدار در اسفند‌ماه سال گذشته 5میلیون و 633هزار تومان محاسبه شده بود.

• بازار در حال تغییر جهت است

در مبادلات روز گذشته شاخص کل بورس تهران توانست برای چندین روز متوالی به روند صعودی‌اش ادامه دهد. در همین مدت روند صعودی قیمت‌ها در بازار‌های طلا و ارز متوقف شده است.

به‌نظر می‌رسد بازار‌های طلا، ارز و مسکن به نقطه اشباع رسیده‌اند و می‌توان انتظار داشت تحت‌تأثیر این رویداد بخشی از نقدینگی ظرف‌ماه‌های آینده به سمت بازار سهام حرکت کند؛ به‌ویژه آنکه سطح عمومی قیمت‌ها آن قدر در بورس کاهش یافته که فضای سرمایه‌گذاری را در بورس بسیار جذاب کرده است.

به باور تحلیلگران به‌دلیل کاهش قدرت خرید مردم تحت‌تأثیر رشد 30درصدی قیمت‌ها در بازار مسکن در سال قبل این بازار مستعد یک دوره رکود شده است ضمن اینکه بازار سکه طلا هم به گفته تحلیلگران وارد حباب قیمت‌ها شده است. این موضوع را روز شنبه رئیس اتحادیه طلا و جواهر هم تأکید کرد.

دیروز در عین حال نایب‌رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران دلیل رشد قیمت سکه را هم نقدینگی دانست که از بازار ارز به سمت این بازار سرازیر شده بود و تأکید کرد محدودیت‌های اعمال شده در بازار از این منابع مالی را به سمت بازار طلا سوق داد.

مسعود یزدانی بابیان اینکه قیمت سکه از اول سال تاکنون 460هزار تومان رشد کرده است گفت: همزمان با محدودیت سفته‌بازی در بازار ارز، سرمایه‌ها و نقدینگی مردم به سوی بازارهای دیگر ازجمله طلا و سکه حرکت کرده که این موضوع سبب تقاضای شدید و موجب رشد قیمت طلا و سکه در بازار شده است.

دیروز همچنین تحت‌تأثیر این رویداد التهاب موجود در بازار معاملات آتی سکه کاسته شد و سطح عمومی قیمت‌ها در این بازار هم که در روز‌های گذشته رشد کرده بود کاهش یافت. در چنین شرایطی پیش‌بینی می‌شود پس از اشباع قیمت‌ها در بازار‌های طلا و ارز و وقوع رکود در بازار مسکن ظرف روز‌های آینده نقدینگی به سمت بازار سهام حرکت کند و منجر به رشد شاخص‌های بازار سرمایه شود؛ به‌ویژه اینکه محاسبات آماری نشان می‌دهد تحت‌تأثیر رشد قیمت دلار و کاهش ارزش جایگزینی شرکت‌های بورس یک فرصت رشد 30درصدی معادل 220هزار میلیارد تومان پیش روی سهامداران قرار گرفته است.