فقر شهری در محله‌هایی مانند دروازه غار با مداخلات نابسامان و گاه نابجای نهادهای شهری دوره گذشته، ازجمله رسانه‌ای شدن بسیاری از آسیب‌های اجتماعی نه‌تنها به کاهش این آسیب‌ها کمک نمی‌کند، بلکه در مواقعی به بیشتر شدن آن دامن می‌زند؛ از همین رو نقش انجمن‌ها و نهادهای مردمی در تعامل با نهادهای اجرایی برای بهره‌مندی از تجربه زیسته‌شان در این خصوص کارساز است.
به گزارش همشهری، برای بررسی و ارائه راهکار مناسب در برابر این پدیده نامبارک، نشست بررسی تجارب و مداخلات اجتماعی در منطقه 12در برابر فقر شهری برگزار شد. رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در این‌باره گفت: بهتر است شهرداری در امور اجرایی آسیب‌های اجتماعی ورود نکند و باید زیرساخت، اجرا و نظارت را به خیریه‌ها، سمن‌ها و نهادهای مذهبی بسپاریم؛
چرا که تجربه نشان داده اینگونه نهادهای مدنی به‌علت تجربه زیسته و پایداری که دارند بسیار کارسازتر از مدیریت شهری عمل خواهند کرد. محمدرضا جوادی یگانه بر ضرورت بازنگری شهرداری در سیاست‌های مواجهه با آسیب‌های اجتماعی تأکید و خاطرنشان کرد: براساس یافته‌های علمی مسائل شهری از این دست پاسخ خطی ندارند و راه‌حل آنها یک تابع سینوسی است که تجربیات خرد برای حل آنها بسیار مؤثر خواهد بود.
- سندی برای مقابله با آسیب‌های پایتخت
تهیه سند آسیب‌های اجتماعی شهر تهران به مرکز مطالعات شهر تهران واگذار شده است. این سند، نتیجه مطالعات مهم و عاجلی است که به غیراز مطالعات پشتیبان که جزو کارکردهای هر نهاد مطالعاتی است، از شهرداری مطالبه شده است. پیش‌نویس چند صفحه‌ای این سند هم‌اکنون تهیه شده و نگاه آن به‌گونه‌ای است که معتادان، زنان آسیب دیده، متکدیان، کودکان کار و حتی معتادان متجاهر به اندازه دیگران حق دارند و نمی‌شود شهر را از آنها پاکسازی کرد.
- ریشه بی‌اعتمادی به مدیریت شهری
تجربه تخریب خانه‌های «قمرخانمی» در منطقه 12توسط نهادهای امنیتی و انتظامی به بی‌اعتمادی قشر آسیب‌دیده ساکن در قلب تهران به مدیریت شهری نکته مورد اشاره لیلا ارشد، فعال مدنی بود. وی در این‌باره گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر نوع مواجهه شهرداری آسیب‌زننده بوده است؛ به همین دلیل برای هرگونه مداخله جدید ابتدا باید اعتمادسازی صورت گیرد. ارشد به وضعیت نابسامان سکونتگاه‌های این منطقه از منظر ساکنان، ارتباطات آنها و آسیب‌های ناشی از آن اشاره و تصریح کرد: وجود اتاق‌هایی با سکونت شبانه 30نفر و رفت و آمد 200نفر در طول‌ماه موجبات انتقال انواع بیماری‌های ویروسی را در این منطقه فراهم آورده است.
- دروازه غار؛ جایی برای نماندن
دلارام علی، مددکار اجتماعی که از فعالان با سابقه در حوزه آسیب‌های اجتماعی منطقه12است، مداخلات در این منطقه را به 3حوزه کلی کودکان کار، زنان و کاهش آسیب‌ها تقسیم کرد و گفت: این منطقه به لحاظ ترکیب آسیب‌ها بسیار متفاوت از سایر مناطق شهر تهران است که متأسفانه این ویژگی در سیاست‌ها دیده نشده است. وی غربتی‌ها، افغانی‌ها، مهاجران کرد و ترک و همچنین افراد بدون شناسنامه را ازجمله گروه‌های مختلف موجود در این منطقه دانست و افزود:
همواره میان گروه‌های یادشده در چگونگی توزیع منابع محدود کشمکش است و هر مداخله‌ای که در توزیع این منابع وارد می‌شود تنش مجدد تولید می‌کند. به گفته وی، شورایاری‌های این محل معتقدند منابع این منطقه باید برای ساکنان اصلی آن هزینه شود درحالی‌که منابع غیردولتی به افغان‌ها و غربتی‌ها اختصاص می‌یابد و کارگرهای باربر کرد، لر و ترک باید جایگزین این قشر در دریافت منابع شوند.
- دروازه غار، ساکن دائم ندارد
براساس گفته‌های مددکاران اجتماعی ساکنان محله دروازه غار اغلب جمعیتی متغیر هستند و هیچ فردی برای طولانی‌مدت در دروازه غار نمی‌ماند. بدین‌سان ناپایداری جمعیت به عامل مهمی در سیاستگذاری این منطقه تبدیل شده است. از سوی دیگر نگاه نسبت به سمن‌ها مسئله ماست و مدیران شهری باید بدانند که نهادهای غیردولتی فعال کارگزار شهرداری نیستند و حاصل این فرایند که شهرداری طرح بنویسد و ما اجرا کنیم تنها گزارش‌های صوری و اعدادی روی کاغذ است.
گزارش‌های منتشر شده درباره فروش بچه‌های 250هزار تومانی در این محله باعث هجوم روزانه افرادی به مقابل بیمارستان اکبرآبادی شده و بازار خرید و فروش نوزاد را رونق بخشیده است بنابراین با توجه به تجربیاتی که انجمن‌ها و سمن‌ها در کار با این مناطق و ساکنان آن دارند بهتر است مدیران شهری در انجام هرگونه مداخله در این منطقه ابتدا گوش به این تجربیات بسپارند.
حسین راغفر، اقتصاددان و پژوهشگر راه‌حل بسیاری از مسائل فقر محله‌ای را فرابخشی می‌داند؛ چراکه مطالباتی از این جنس تنها متوجه شهرداری و مدیریت شهری در تهران نیست، بلکه کل سیستم اجرایی و سیاسی کشور را مورد هدف قرار می‌دهد.
نظر شما