زندگینامه: توشهیکو ایزوتسو (۱۹۱۴- ۱۹۹۳)

همشهری آنلاین: توشهیکو ایزوتسو در ۴ مه ۱۹۱۴ در توکیو به دنیا آمد و ۷ژانویهٔ ۱۹۹۳در کاماکورا فوت کرد.

ايزوتسو فیلسوف،زبان‌شناس،عرفان‌پژوه و اسلام‌شناس ژاپنی در سال 1937 در دانشگاه توكيو در رشته ادبيات و فلسفه زبان فوق‌ليسانس گرفت و در سال 1940در همان دانشگاه دكتري خود را اخذ كرده و به تدريس فلسفه و زبان يوناني و فلسفه زبان در همانجا پرداخت.

دكتر غلام‌رضا اعواني در همايش بزرگداشت ايزوتسو در تهران با عنوان سخنگوي شرق و غرب درباره زبان داني او گفته است كه ايزوتسو هفده زبان مي‌دانست از سانسكريت و يوناني كلاسيك و لاتين تا انگليسي ،آلماني،اسپانيايي، چيني، عربي و روسي.

ايزوتسودر ايران به عنوان يكي از چهره‌هاي درخشان مطالعات اسلامي ايراني شناخته مي‌شود. وي در سال 1948 به ايران آمد و به طور مستمر و گاه منقطع در ايران به تدريس و پژوهش در عرفان و فلسفه اسلامي در انجمن حكمت و فلسفه مشغول بوده است.تدريس فصوص الحكم ابن‌عربي و اشارات ابن‌سينا از جمله اين تلاش‌هاي علمي است.

ايشان بعد از بازگشت به ژاپن كتاب‌هاي مهم مختلفي از فرهنگ اسلامي را به زبان ژاپني ترجمه كرد.از مهمترين كارهاي ايزوتسو همچنين ترجمه‌اي عالي از قرآن به زبان ژاپني است كه طي هفت سال از 1951 تا 1958 به طول انجاميده است .

ایزوتسو در سال ۱۹۶۱ به دعوت ویلفرد کنتول اسمیت، رئیس مؤسسهٔ مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، به کانادا رفت و به تدریس متون مهم اسلامی پرداخت.وي همچنين طی سال‌های 1344تا 1347در مونترال همکاری خود با مهدی محقق را آغاز کرد و همکاری این دو با تأسیس شعبه تهران «مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل و تهران» ادامه پیدا کرد.

بخش زيادي از شهرت ايزوتسو همچنين به مطالعات تطبيقي او باز‌مي‌گردد. مؤسسه بین‌المللی فلسفه (پاریس-فرانسه)، مجمع بین‌المللی مطالعات فلسفی (لون- بلژیک)، مجمع کانادایی مطالعات تاریخ و فلسفه علوم (مونترال- کانادا)، فرهنگستان زبان عرب (قاهره- مصر) و انجمن حکمت و فلسفه( تهران- ایران) ازجمله كرسيهاي تدريس و پژوهش وي بود.

آثار:

1. خدا و انسان در قرآن، توکیو 1942

2. مفهوم ایمان در کلام اسلامی، توکیو 1965

3. مفاهیم اخلاقی در قرآن، مونترال 1966

4. مقایسه مفاهیم فلسفی تصوف و تاویسم، دو جلد توکیو 67-1966

5. مفهوم و حقیقت وجود، توکیو 1971

6. اساس فلسفه حاجی ملا هادی سبزواری مقدمه تحقیقی و تحلیلی ضمیمه شرح منظومه حکمت با همکاری دکتر مهدی محقق، تهران 1348

7. ترجمه کامل امور عامه و جوهر و عرض شرح منظومه حکمت سبزواری به انگلیسی با همکاری دکتر مهدی محقق، نیویورک 1976

8. تصحیح قبسات میرداماد با همکاری دکتر مهدی محقق و دکتر موسوی بهبهانی و ابراهیم دیباجی

9. تصحیح شرح منظومه حکمت به انضمام فرهنگ تفصیلی اصطلاحات فلسفی با همکاری دکتر مهدی محقق، تهران 1348

10. منطق و مباحث الفاظ، مجموعه متون و مقالات، با همکاری دکتر مهدی محقق، تهران 1353

11. نور و ظلمت در گلشن راز شبستری، پنسیلوانیا 1971