اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور که پیش از پایان جلسه از سالن بیرون آمده بود در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: درصورت وقوع زلزله بیش از 7ریشتر برآورد ما بیش از 15درصد آمادگی برای مقابله با زلزله در تهران نیست. همین باعث شد که خبرنگاران از شهرداری تهران درباره سطح‌آمادگی پایتخت در برابر زلزله سؤال کنند.
سیدمحمد‌علی افشانی در این‌باره گفت: مبنای محاسبه این 15درصد را نمی‌دانم و ممکن است آمادگی ما در این حد یا بیشتر و یا کمتر باشد. من درصدی را مشخص نمی‌کنم ولی با توجه به تجهیزات و امکاناتی که در اختیارمان هست و به تجربه ازحوادث متعدد ثابت شده است، می‌دانیم که اگر به‌صورت کلی بگوییم چقدر برای هر حادثه آمادگی داریم، در هنگام وقوع حادثه آمادگی ما از آن هم کمتر خواهد بود.
او اظهار کرد: «آمادگی» یعنی مدت زمانی که می‌توانیم به نیاز‌های مردم پاسخ بدهیم و خسارت به‌خصوص خسارت جانی را کمتر کنیم. مهم‌ترین موضوع در هنگام رخ دادن بحران، مدیریت انسان‌هایی است که آسیب دیده‌اند. درهنگام وقوع زلزله به‌علت عدم‌ساماندهی درست، هم کسانی که می‌خواهند کمک کنند و هم کسانی که آسیب دیده‌اند خودشان مانع امداد و نجات می‌شوند.
به همین دلیل در شورای مدیریت بحران مقرر شد ساماندهی مردم محلات و حتی خیابان‌ها به‌گونه‌ای انجام شود که درهنگام وقوع زلزله یا سیل مشخص باشد متولی و معتمد مردم هر محله و خیابان چه‌کسی است تا بتوانیم از ظرفیت مردم استفاده کنیم.
شهردار تهران درباره شرایط حمل‌ونقل در هنگام حادثه گفت: متأسفانه تهران از این نظر وضعیت خوبی ندارد؛ یکی به‌خاطر بافت فرسوده و دیگری به‌خاطر گسل‌های بزرگی که در مجاورت آنها و حتی روی آنها ساختمان‌های زیادی ساخته شده است. همین تکانه ناچیزی که چند‌ماه پیش داشتیم نشان داد در هنگام وقوع زلزله مهم‌ترین مسئله ما بعد از مدیریت مردمی که آسیب دیده‌اند و ترافیک و حمل‌ونقل است.
افشانی افزود: بخشی که باید به‌صورت جدی به آن بپردازیم اورژانس هوایی و امکان امداد و نجات از طریق بالگرد و سامانه‌هایی است که باید برای آن پیش‌بینی شود. یکی از اینها وضعیت پادگان‌های درون‌شهر است که باید مشخص شود هر کدام از این پادگان‌ها پشتیبانی‌کننده کدام محلات تهران هستند.
او افزود: نکته بعد استان‌هایی است که معین استان تهران هستند، به شکلی که هر منطقه شهرداری تهران یک استان معین داشته باشد؛ همچنین باید مشخص کنیم که اگر حادثه‌ای رخ داد محل اسکان مردم کجاست و برای همین مقرر شد در جلسه بعد این مکان‌ها به‌طور مشخص روی نقشه تعیین شود. شهرداری همچنین درباره یک حادثه دیگر که در کمین تهران است، گفت: خشکسالی‌های اخیر نباید ما را از تغییرات اقلیمی و تغییرات شرایط آب و هوایی غافل کند. هر زمانی ممکن است یک بارندگی غیرقابل پیش‌بینی داشته باشیم.
- استان‌های معین
اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران نیز در حاشیه این نشست گفت: اعضای شورا امروز گزارش اقدامات و آمادگی خود برای مقابله بازلزله بیش از 7ریشتر را دادند و متأسفانه آمادگی‌ها در سطح مطلوب نیست.
او اظهار کرد: اگر زلزله بالای 7ریشتر داشته باشیم باید کل کشور را به خدمت بگیریم و در همین راستا وزیر کشور مأموریتی به بنده دادند تا هریک از استان‌های کشور را معین یکی از 22منطقه تهران کنیم. برای این کار دستورالعمل‌هایی لازم است که به‌عنوان مثال نیرو‌های هر استان بدانند از چه معابری وارد شهر شوند.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور تأکید کرد: جمعیت تهران آنقدر است که برای اسکان آن چند برابر مساحت شهر، زمین لازم است. اکنون نیز مرکز فرماندهی و کنترل مدیریت ملی بحران در بالای حرم امام (ره) در حال ساخت است و با توجه به ظرفیت‌هایی که این منطقه و اطراف آن دارد می‌توانیم بیشتر از 200بیمارستان صحرایی بسازیم.
برای امدادرسانی هوایی نیز هلال احمر حدود 26- 27بالگرد دارد و براساس دستور مقام معظم رهبری در چنین بحرانی تمام بالگرد‌های نیروی‌های مسلح در اختیار مدیریت بحران قرار می‌گیرد.عدد «15درصد» آمادگی شهر تهران که از سوی نجار عنوان شد، بلافاصله در خبرگزاری‌ها منعکس شد و بحث‌های گوناگونی درباره خطرزلزله در پایتخت را زنده کرد. اما این عدد چه چیزی را نشان می‌دهد؟ استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله در این‌باره می‌گوید:
باید ببینیم ملاک آمادگی در مقابل زلزله بر چه اساسی است؟ تعداد ساختمان‌های نوساز؟ استحکام ساختمان‌های فرسوده؟ یا ارتفاع ساختمان‌های بلند؟ «مهدی زارع» افزود: نمی‌توان به شکل کلی گفت تهران چقدر تاب‌آور است، اما می‌توان دید که در مقایسه با 15سال قبل، در بخش‌های زیادی از اراضی روی گسل ساختمان‌سازی شده است.
او تأکید کرد: بشخصه با نشان دادن یک تصویر کاملا سیاه از آمادگی دربرابر زلزله موافق نیستم زیرا امید هر نوع راه‌حل را از بین می‌برد؛ درحالی‌که حتی روی افزایش «تاب آوری» شهر‌های کابل، کاتماندو و کراچی هم می‌شود کار کرد. زارع گفت: اگر قرار بود با «شوک دادن» و اعلام خطر زلزله کاری انجام بشود در تمام این سال‌هایی که درباره زلزله اخطار داده بود، پیشرفتی حاصل می‌شد.
امروز نیز نخستین گامی که برای بهبود شرایط تهران باید برداشت این است که مانع بزرگ‌تر شدن شهر و افزایش جمعیت شویم و بعد روی کم کردن بافت‌های فرسوده کار کنیم. این محقق بین‌المللی زلزله اظهار کرد: ما در ذهن خودمان یک تصویر از مناطق در معرض خطر زلزله داریم و نمی‌دانیم خیلی از مناطق تهران در مقابل زلزله آسیب‌پذیر هستند. مهرآباد جنوبی، افسریه و مشیریه با توجه به مسیر‌های دسترسی از این گروه هستند که به چشم هم نمی‌آیند. در مقابل در بازار تهران بعضی قسمت‌ها امکان دسترسی و کمک‌رسانی دارد.
او در پایان گفت: اگر بخواهیم یک مقیاس برای نشان دادن خطر زلزله در پایتخت نشان دهیم می‌توانیم بگوییم براساس آمارهای وزارت راه و شهرسازی از 9میلیون نفری که شب در تهران می‌خوابند، 3تا 4میلیون نفر در پهنه‌های آسیب‌پذیر (بافت فرسوده و حریم گسل‌ها) قرار دارند که حدود 45درصد جمعیت می‌شود. در طول روز هم 5/4میلیون نفر به جمعیت تهران افزوده می‌شود که 5/2میلیون نفر آن برای کار به بافت مرکزی می‌روند و درصورت وقوع زلزله حدود 6تا 5/6میلیون نفر در معرض آسیب هستند.
- آماده باشیم،غافلگیر نشویم
شهردار تهران، سرعت در عملیات امداد و نجات در زمان وقوع بحران‌ها را یکی از ملاک‌های میزان توسعه‌یافتگی کشورها دانست و گفت: مسئولان نهادهای عضو مکلفند تا یک‌ماه آینده، برآورد دقیقی از میزان آمادگی و سرعت خود در مقابله با بحران‌ها ارائه دهند.
به گزارش شهرنوشت، سیدمحمد علی‌افشانی در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران که با حضور اعضا برگزار شد، اظهار کرد: اگر ارگان یا نهادی می‌گوید آماده مقابله با بحران است، باید اعلام کند زمان دقیق واکنش مؤثر آن نهاد به بحران چند دقیقه است و تجهیزات آن مجموعه تا چه اندازه به‌روز شده است.
شهردار تهران ضمن تأکید بر ضرورت جدی گرفتن جلسات ستاد توسط اعضا، مسئولان نهادهای عضو را مکلف کرد تا یک‌ماه آینده، برآورد دقیقی از میزان آمادگی و سرعت خود را در مقابله با بحران‌ها ارائه کنند. افشانی با یادآوری غافلگیری مردم و مسئولان در جریان زلزله 2.5ریشتری تهران و ملارد در سال گذشته ادامه داد:
زلزله‌ای با این درجه از شدت، به‌طور طبیعی نباید مشکل چندان زیادی ایجاد می‌کرد. فراموش نکنیم آسیب‌رسانی و خرابی‌های ناشی از زلزله 7ریشتری، بسیار زیاد و غیرقابل مقایسه با زلزله5 ریشتری خواهد بود؛ بنابراین برای مقابله با زلزله‌های شدید، باید کاملا مهیا و با برنامه باشیم.
وی با تأکید بر ضرورت ساماندهی مردمی و مدیریت محله‌ای برای مقابله با بحران‌ها و حوادث خاطرنشان کرد: به‌عنوان مثال، باید مشخص کنیم که این خیابان یا کوچه فلان مسئول را دارد. درواقع، کنار ساماندهی دولتی و اداری، باید ساماندهی مردمی و محلی را نیز با برنامه‌ریزی دقیق، پیگیری و اجرا کنیم. افشانی ادامه داد: لازم است افراد معتمد، نیکوکار و همچنین کسانی را که در زمان بحران منافع مردم را بر منافع فردی خود ترجیح می‌دهند، شناسایی کرده آموزش داده و سپس آنان را با صدور کارت شناسایی به مردم محلات معرفی کنند تا هنگام وقوع بحران‌ها، از توانمندی نظم بخشی آنان به عملیات امداد و نجات مردمی استفاده کرد.
شهردار تهران با اشاره به ترافیک‌های سنگین و مشکل فراوان عبور و مرور در زمان زلزله تصریح کرد: اگر زلزله بیش از 6ریشتری در بافت فرسوده رخ دهد، تلفات بسیار بالا خواهد بود و سوای آن، آوارها، مسیرها را مسدود می‌کنند و امکان امدادرسانی را بسیار دشوار خواهد کرد. با توجه به ایجاد ترافیک و مشکل تردد، چالش مهار ترافیک و ایجاد دسترسی‌های مناسب برای امدادرسانی مؤثر دومین موضوع قابل تامل در مواجهه با بحران زلزله است.
افشانی با بیان اینکه تهران شهر ریسک‌پذیری است، اضافه کرد: بافت فرسوده گسترده و اینکه بخشی از پایتخت روی گسل است، معابر و ساختمان‌های موجود را به خطر می‌اندازد. وی با بیان اینکه بهره‌گیری از اورژانس هوایی در زمان وقوع حادثه باید در اولویت قرار گیرد، اظهار کرد: می‌توان از ساختمان پادگان‌ها در شهر تهران استفاده کرد چرا که در زمان بروز زلزله برای کمک‌رسانی به فضاهای باز این اماکن احتیاج مبرم داریم.
افشانی ادامه داد: اجازه دهیم چند نقطه امن در شهر تهران در زمان وقوع حادثه وجود داشته باشند چراکه در آن زمان مدیریت با نیروی انتظامی است.شهردار تهران با بیان اینکه در زمان حوادث، بحث استفاده امدادی از خطوط مترو هم بسیار جدی است، گفت: باید توجه داشته باشیم خشکسالی‌ها ما را از خطر سیل غافل نکند؛
زیرا ابعاد غافلگیری و تلفات و خسارات سیل هم بسیار بالاست. وی با بیان اینکه دلیل فرونشست‌ها این است که سطح آب‌های زیرزمینی بیشتر شده است، یادآور شد: باید آب‌ها به زیر ساختمان‌ها هدایت شوند؛ چرا که این کار باعث می‌شود روان آب در زمان سیل کمتر شود. افشانی با بیان اینکه مسئله اسکان در زمان بروز زلزله مهم است، خاطرنشان کرد: باید از الان مشخص شود محل اسکان در زمان زلزله و سیل کجاست.
- 4سناریو ی زلزله در تهران
بیش از 2دهه پیش گروه مطالعاتی «جایکا» از ژاپن مطالعاتی را در زمینه گسل‌های تهران انجام دادند و آسیب‌پذیری مناطق، بزرگی و تلفات زلزله احتمالی تهران را بررسی کردند. در این مطالعات احتمال فعال شدن 3گسل «مشا»، «شمال تهران» و گسل «جنوب ری» تشخیص داده شد.
در سناریوی زلزله مدل گسل ری، در جنوب شهر شدت زلزله ۹ و در شمال آن شدت زلزله بین ۷ تا ۸ احساس می‌شود و در مدل گسل شمال تهران شدت زلزله در بخش شمالی شهر به ۹ و در بخش جنوبی به ۷ می‌رسد و بخش بزرگی از شهر شدت زلزله ۸ را تجربه خواهد کرد.
در مدل گسل مشا نیز در قسمت بزرگی از شهر، زلزله‌ای با شدت ۷ و در مدل شناور نیز بخش اعظم شهر زلزله ۸ و چندین قسمت نیز زلزله ۹ را تجربه خواهد کرد. درصورتی که زلزله تهران به‌خاطر فعال شدن گسل ری رخ دهد، ۴۸۰ هزار ساختمان در تهران یعنی ۵۵ درصد ساختمان‌ها فرو‌خواهند ریخت و درصورت فعال شدن گسل شمال تهران نیز ۳۱۰هزار ساختمان که شامل ۳۶ درصد کل ساختمان‌ها می‌شود، آسیب می‌بینند. درصورت فعال شدن گسل ری شاهد گسترده‌ترین تلفات خواهیم بود.
نظر شما