مراکز درمان سرطان برای تامین داروی شیمی درمانی به مشکل برخورده‌اند

• مجله سرطان

دکتر محمدرضا قوام‌نصیری در گفت‌وگو با ایسنا از انباشته شدن معوقات سازمان‌های بیمه‌گر و تاثیر منفی آن بر فعالیت مراکز درمان سرطان، انتقاد كرد.

وي افزود: در حال حاضر ۶۰ درصد معوقات مراکز درمان سرطان مربوط به سازمان تامین اجتماعی و ۴۰ درصد مربوط به سازمان‌های دیگر است.

‌ رئیس انجمن رادیوتراپی و آنکولوژی گفت: سازمان تامین اجتماعی حدود ۱۴ ماه است که به مراکز رادیوتراپی دانشگاهی و غیر دانشگاهی پرداختی نداشته‌است.

وی ادامه داد: اولین کسانی که به دلیل این معوقات لطمه می‌بینند، بیماران هستند؛ آنها مشکل درمانی دارند و نتیجه آن دقیقا مشخص نیست. در مقایسه با بیماران دیگر مرگ و میر بالاتری دارند و بیشتر آنها متعلق به طبقات سه و چهار اجتماع هستند. ۸۰ درصد بیماران ما توانایی مالی ندارند. حالا کسانی که به هر صورت توانستند درمان انجام دهند با این مشکلات نیز روبرو می‌شوند. از سوی دیگر نیز پزشک معالج سر درگم است و مسئول فنی باید به هر دری بزند که بتواند این خلاء را پر کند.

قوام نصیری ضمن تاکید بر لزوم رسیدگی مسوولان بیمه‌ها به مبحث مطالبات مراکز درمان سرطان، افزود: این بیماران، افراد معمولی نیستند، بیمارانی هستند که به اندازه کافی مشکل دارند. بیماری که شیمی درمانی می‌شود با چهره‌ای که پیدا می‌کند تمایلی به ظاهر شدن در جامعه ندارد. پزشک باید کار خود را صحیح انجام دهد و افزون بر آن، اعتماد بیمار را کسب و جسم او را برای پذیرش درمان آماده کند، اما این چنین بی‌توجهی‌هایی موجب بی‌اعتمادی بیمار به دستگاه مسوول و همچنین پزشک می‌شود.

وی افزود: امروز مراکز دولتی و خصوصی با مشکل مطالبه از بیمه‌ها روبرو هستند و شرایط مراکز دولتی نامساعدتر است؛ چون حتی برای خرید یک خودکار هم باید چرخه معیوب کاغذبازی اداری را طی کرد.

• استاندارد درمان با دستگاه‌های رادیوتراپی رعایت نمی‌شود

رئیس انجمن رادیوتراپی و آنکولوژی با تاکید بر اینکه این موضوع می‌تواند باعث تعطیلی مراکز درمان سرطان شود، ادامه داد: تیوب اشعه ایکس یک شتاب دهنده خطی، اگر خراب شود، اشعه ایکس ایجاد نمی‌کند. این قطعه قیمت بالایی نیز دارد و نمی‌توانند آن را وارد کنند. در این شرایط بیمار می‌خواهد چه کند؟ حدود ۶۰ بیمار با این دستگاه درمان می‌شوند، به محض اینکه خراب شود این تعداد بیمار هم سرگردان می‌شوند؛ به همین دلیل باید درمان را با دستگاه رادیوتراپی نیمه مستهلک ادامه داد که آن هم خودش به اندازه کافی بیمار دارد، یا اینکه پزشک از همکار دیگرش بخواهد بیمار را در مرکز خود بپذیرد. اگر امکان سفر هم داشته باشد ممکن است برای ادامه درمان به شهر دیگری برود.

وی همچنین اضافه کرد: عمر مفید دستگاه‌های رادیوتراپی به نحوه استفاده از آن بستگی دارد. گاهی به جای اینکه از یک دستگاه، برای ۴۰ یا ۵۰ بیمار استفاده شود، ۷۰ یا ۸۰ بیمار از آن استفاده می‌کنند تا به این ترتیب بیماران کمتر در لیست انتظار بمانند و اجازه ندهیم سرطان آنها پیشرفت کند. تکنسین‌های این دستگاه‌ها نیز گاهی دو یا سه شیفت کار می‌کنند. تمام این موارد نادیده گرفته می‌شود و بیمار از نظر درمان، نتیجه آن و پیشرفت بیماری به سمت قهقرا می‌رود.

رئیس انجمن رادیوتراپی و آنکولوژی با تاکید بر اینکه دستگاه‌های رادیوتراپی بیشتر از حد استاندارد بیمار درمان می‌کنند، افزود: بیمار زیاد است و استاندارد وجود دستگاه نسبت به جمعیت مراعات نمی‌شود. حداقل باید به ازای یک میلیون نفر، یک دستگاه رادیوتراپی داشته باشیم. در کشورهای پیشرفته این رقم بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر است و الان در ایران بیش از یک میلیون و شاید بین دو تا سه میلیون نفر باشد. تقریبا یک سوم مراکز رادیوتراپی جدید هنوز دستگاه رادیوتراپی را نصب نکرده‌اند؛ یعنی ساختمان ساخته شده است، اما دستگاه وارد نشده یا اگر وارد شده در سلسله اداری گمرک می‌چرخد.

وی ادامه داد: با توجه وزیر بهداشت سعی شد که دستگاه‌های رادیوتراپی در حد امکان به روزرسانی شوند. این دستگاه‌ها که با مبالغ گزافی تهیه می‌شوند و با برق فشار قوی کار می‌کنند، استهلاک شدیدی دارند؛ به همین دلیل سالیانه نیاز به پشتیبانی و بازدیدهای مختلفی دارند که مخارج سنگینی هم به جای می‌گذارد. اگر مشکلی برای این دستگاه‌ها پیش آید و قسمت‌های حساس آن از کار بیفتد، باید قطعه جدید جایگزین شود، اما این تجهیزات گران هستند. افزون بر آن دستگاه هم نمی‌تواند خواب زیادی داشته باشد؛ چون بیماران با آن درمان می‌شوند. نمی‌توان یک دستگاه را به دلیل خراب شدن قسمت‌هایی از آن و نبود امکانات مالی یک یا دو ماه بدون استفاده نگه داشت.

• کیفیت داروی ایرانی شیمی درمانی

قوام نصیری با بیان اینکه بدهی سازمان‌های بیمه‌گر روی شیمی درمانی نیز تاثیر دارد، افزود: مسئولین کشور بشنوند اگر به دلیل کمبود دارو یا نبود برند خارجی اتفاقی برای بیماران بیفتد، آنها مسئول هستند؛ چون به احتمال زیاد برخی داروهای داخلی مشابه، عوارض خواهند داشت، یا دستگاه‌های رادیوتراپی نمی‌توانند جواب تمام بیماران را بدهند. ۵۰ درصد اعضای انجمن آنکولوژی نیروهای جوان آماده به خدمت هستند و به بهترین وجه می‌توانند با کشورهای دیگر رقابت کنند. چرا نیروی جوان را مستهلک نگهدارند؟
وی با اشاره به مصوبه سازمان غذا و دارو درباره تاکید بر استفاده از داروهایی که نمونه مشابه داخلی دارند، افزود: مراکز درمان سرطان برای تامین داروی شیمی درمانی به مشکل برخورده‌اند. سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که فقط داروهای داخلی مصرف شوند و اگر ضروری باشد کمیته‌ای باید آن را تصویب کند تا بیمار دارو را تهیه کند.

وی با بیان اینکه داروهای خارجی فازهای مختلف آزمایش مانند تاثیر آن روی سلول، حیوان آزمایشگاهی و انسان را می‌گذراند. اگر تاثیر این دارو در بیش از ۵۰ درصد موارد مثبت بود، به عنوان یک شیوه درمانی استفاده می‌شود، تاکید کرد: به عنوان رئیس انجمن آنکولوژی و رادیوتراپی می‌گویم که ما مقاله یا اطلاعات منتشر شده از فازهای مختلف بالینی، حیوانی و سلولی آزمایشگاهی برای داروهای داخل کشور نداریم و یا اگر وجود دارد لطفا اعلام کنند.

قوام نصیری اضافه کرد: پیش از این تصمیم مشکلی نداشتیم و از تصمیماتی که وزیر بهداشت گرفته بودند خوشحال بودیم. کمیته شیمی درمانی ایجاد شده و شکل خوبی به خود گرفته بود. تمام داروهای خارجی و درمان‌های هدفمند نیز در این کمیته بررسی می‌شد و اگر از نظر علمی مورد تایید قرار می‌گرفت، وارد کشور می‌شد و به سازمان‌های بیمه‌گر نیز می‌رفت.

رئیس انجمن رادیوتراپی و آنکولوژی در ادامه با بیان اینکه امروز درمان شیمی درمانی به صورت هدفمند انجام می‌شود، تصریح کرد: اینکه سازمان غذا و دارو بگوید تمام داروها بدون استثناء از تولیدات داخلی مصرف شود، فلسفه درستی ندارد و ما هم چندین بار تذکر داده‌ایم که داروهای شیمی درمانی برای تمام بیماران سرطانی باید بازنگری شود. از افراد فرهیخته و اساتیدی که در این کار تبحر دارند نظر بخواهند و به صورت مکرر جلسه بگذارند و برای نظر ما هم ارزش قائل شوند.

• انجمن‌ها مستندات خود را درباره عوارض داروها گزارش کنند

کیانوش جهانپور- سخنگوی سازمان غذا و دارو در پاسخ به این انتقاد توضیح داد و گفت: مطالعات بالینی درباره این داروها انجام و ارائه شده است. این مطالعات پذیرفته و بعد مجوز تولید داروها صادر شده‌ است. بسیاری از این داروها سال‌هاست تولید می‌شوند و افزون بر آن به خارج از کشور نیز صادر می‌شوند.

وی ادامه داد: همه داروهای ایرانی موجود در بازار استانداردهای لازم را دارند. اگر دارویی عارضه‌ای فراتر از عوارض دارو دارد، مستند و شواهد آن را به مرکز عوارض دارویی سازمان غذا و دارو گزارش کنند. این گزارش به سرعت بررسی می‌شود.

سخنگوی سازمان غذا و دارو همچنین تاکید کرد: سازمان غذا و دارو ملزم به اجرای قانون ممنوعیت واردات داروهای دارای نمونه داخلی است؛ چراکه مصوب مجلس و قانون برنامه ششم توسعه است. با وجود این تا جایی که امکان داشته است تلاش کردیم استفاده از داروها برای بیماران خاص تسهیل شود.