آشنایی با اقتصاد سلامت

*تعاريف اقتصاد سلامت

• اقتصاد سلامت با تکیه بر شیوه‌های علمی تخصصی منابع، ارتقاء بهره‌وری، برقراری عدالت و ارزیابی اقتصادی می‌تواند به مدیران و سیاستگزاران بخش سلامت براي حفظ و تامين سلامت مردم كمك كند.

• اقتصاد سلامت به مطالعه چگونگی تخصیص منابع به بخش بهداشت و توزیع آن بین فعالیت‌های مختلف در این بخش، می‌پردازد.

• اقتصاد سلامت یکی از نمونه‌های کاربرد تئوری‌ها، مدل‌ها و تکنیک‌های تجربی اقتصادی برای تحلیل تصمیم‌گیری‌های اشخاص، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های سلامت و دولت در مراقبت‌های بهداشتی و درمانی است.

• علم اقتصاد چارچوبی برای تخصیص منابع کمیاب براي مصرف حال و آینده در راستای افزایش رفاه مصرف کنندگان ارائه می‌کند و اقتصاد سلامت هم شاخه ای است از علم اقتصاد.

• اقتصاد سلامت، علمی است که به مطالعه و بررسی کمیت، قیمت و ارزش منابع محدودی که برای بهداشت و درمان اختصاص می‌یابد، پرداخته و نحوه ترکیب این منابع را براي تولید خدمتی معین معرفی می‌کند تا به بالاترین بهره‌دهی و کارایی منجر شود.

• رویکرد کلان اقتصاد سلامت، رابطه متقابل بین سلامت و منابع این بخش را با سایر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله رشد اقتصادی، تجزیه و تحلیل مي‌كند.

• اقتصاد سلامت مي‌گويد: هر برنامه و طرح بهداشتی و درمانی علاوه بر جنبه‌های اپیدمیولوژیک، درمانی و پیشگیری یک جنبه اقتصادی نیز دارد. همه تصمیم‌های درمانی و بهداشتی، اعم از تصمیم‌های بزرگ مانند تخصیص منابع مالی و انسانی برای پیشگیری از بیماری‌های واگیردار، بهداشت و تنظیم خانواده، تغذیه و بهسازی محیط درمان و تصمیم‌های کوچک مانند نوشتن نسخه برای بیمار، پرداخت اضافه‌کاری به کارکنان یک مرکز بهداشتی و تصمیماتی از این دست اثرات اقتصادی خرد و کلانی در اقتصاد به جا می‌گذارند.

در تعاريف ديگر به اقتصاد سلامت از اين منظر نگريسته شده است كه اقتصاد سلامت به بازار مبادله خدمات سلامت و جنبه‌های اقتصادی در ارائه و دریافت خدمات از سوی مصرف کنندگان می‌پردازد و بر این نکته تاکید دارد که وقتی توافق متقابلی بین دریافت‌کننده و ارائه‌دهنده خدمات سلامت وجود داشته باشد در این حالت هر دو طرف مبادله بیشترین سود را برده‌اند.

در عين حال، گفته شده است كه افزایش هزینه‌های درمانی در دنيا، دولت‌ها و سازمان‌های ذیربط را وادار كرده است تا در مورد این امر به تفکر بپردازند و این خدمات را از دیدگاه اقتصادی مورد تجزیه وتحلیل قرار دهند. از این رو، زمینه خاصی به نام اقتصاد سلامت، به وجود آمده است.

اقتصاد سلامت رشته جدیدی است كه امروزه به یکی از مباحث مهم در محافل آکادمیک و سطوح مدیریتی و اجرایی تبدیل شده است و به دلیل اهمیت و تاثیر زیاد آن در مدیریت بهینه و در فراهم كردن ابزار و متدهای لازم برای برنامه‌ریزی و همچنین برنامه‌ها و طرح‌های بهداشتی درمانی آنچنان گسترش یافته است.

مطالعه وبررسی کمیت، قیمت و ارزش منابع محدودی که برای بهداشت و درمان اختصاص می‌یابند و نحوه ترکیب این منابع با هم برای تولید خدماتی معین، تعريف ديگر اقتصاد سلامت است.

• چرا یادگیری اقتصاد سلامت لازم است؟

اینکه چرا باید اقتصاد سلامت را یاد بگیریم می‌تواند چندین دلیل داشته باشد: نخست، سلامتی است.  مراقبت‌های بهداشتی برای ما به عنوان یک فرد یا جامعه مهم است.

در دسترس بودن مراقبت‌های بهداشتی و درمانی می‌تواند کیفیت زندگی را ارتقا بخشد، وضعیت سلامتی را حفظ كند. تحلیل اقتصادی چهار چوب عقلانی سیستماتیک و منحصر به فردی را برای تحلیل اهمیت موضوعات اقتصادی در مراقبت‌های بهداشتی ارائه می‌کند و راه‌حل‌های مفید را برای حل مسائل پیشنهاد می‌کند.

از سوي ديگر، اقتصاد سلامت،  سهم زیادی در اقتصاد کشور دارد. مراقبت‌های بهداشتی و درمانی یکی از اصلی‌ترین عناصر هزینه، سرمایه‌گذاری‌ها و اشتغال در هر اقتصاد پیشرفته است. عملکرد اقتصادی سیستم سلامت شدیداً به بهبود کل اقتصاد کشور مرتبط است.

همچنين، تصمیمات در زمینه چگونگی تامین مالی، و تولید و توزیع مراقبت‌های بهداشتی و درمانی به شدت تحت تاثیر محیط اقتصادی و محدودیت‌های آن است. عکس‌العمل‌های محلی، ملی و جهانی نسبت به موضوع سلامتی با توجه به دیدگا‌ه‌های اقتصادی و روش‌های تحلیل اقتصادی شکل می‌گیرند.

یک دلیل دیگر برای درک و یادگیری اقتصاد سلامت، حتی در صورتی که خودتان به عنوان یک تحلیلگر آنرا بکار نگیرید، آن است که شما قادر خواهید شد به عنوان یک منتقد آگاه و مطلع، در بخش‌های سیاستگذاری و برنامه‌ریزی درگیر شوید. همانطور که جان رابینسون بیان می‌کند : هدف از مطالعه اقتصاد آماده کردن یک مجموعه از پاسخها برای سئوالات اقتصادی نیست، بلکه هدف آن است که یاد بگیریم اقتصاددانان و برنامه‌ریزان مارا فریب ندهند.

 براي افرادي كه در حوزه سلامت، کار می‌کنند،  آشنایی با تئوری‌ها و تحلیل‌های اقتصادی ضروری است چرا كه این کار هم برای فهم و درک مفهوم کار خود و هم به خاطر بهره‌وری، کارایی و ارزش پول که به طور فزاینده‌ای در سیستم‌های بهداشتی و درمانی مدرن،  تبدیل به یک اصل می‌شود، ضرورت دارد.