به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سید سعیدرضا عاملی در همایش «چند جانبه‌گرایی در سیاست خارجی ایران؛ ظرفیت‌ها و راهبردها» گفت: اصل اساسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا بر اصولی مانند احترم متقابل به همه کشورها، نفی هرگونه سلطه‌پذیری و سلطه‌گری مبتنی است. این نظریه توانسته است یک سیاست خارجی را در جهان بنیان‌گذاری کند که در جهان نمونه و البته تنهاست.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران بر مبنای استقلال، آزادی و نه به قدرت‌های سلطه‌گر توانست یک دکترین و نظریه بدیع در سیاست خارجی را مطرح کند. این سیاست خارجی با تکیه بر ارزش‌های خود، توانسته متفاوت از الگوی رایج در نظام سلطه بین‌الملل یک نظام روابط بین‌الملل را ترسیم کند.
- تنها راه حل مشکلات تکیه بر ظرفیت‌های داخلی است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به بیانیه گام دوم، ادامه داد: در بیانیه گام دوم رهبر معظم انقلاب هم این نکته مشاهده می‌شود که تنها راه حل مشکلات تکیه بر ظرفیت‌های داخلی است. در این بیانیه همچنین مواردی مانند مرزبندی با دشمن، تقویت ارتباط با سایر کشورهای تحت ستم و... به چشم می‌خورد.
دکتر عاملی در تشریح نگاه یک جانبه‌نگر در عرصه بین‌الملل، گفت: سیاست یک جانبه‌نگر، سیاستی مبتنی بر خودخواهی و محدودیت و سلطه در روابط جهانی است. اما در همه جانبه‌نگری، همکاری با همه کنشگران و فعالان عرصه بین‌الملل مشاهده می‌شود و سیاست همه جانبه نگری ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها برای تعامل بین‌المللی را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.
- جمهوری اسلامی برای حفظ استقلال خود هزینه‌های زیادی پرداخته است
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: البته همانگونه که گفته شد این سیاست خارجی در جهان نمونه و تنهاست و هر چند برخی کشورها مانند کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، هم سعی دارند تا استقلال خود را در عرصه بین‌الملل حفظ کنند، اما جمهوری اسلامی برای حفظ استقلال خود هزینه‌های زیادی پرداخته است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: گفتمان سلطه جهانی یک واقعیت است و ما هر مسیری را که برای رفع منازعات بین‌المللی طی می‌کنیم در آن مسیر به موانع ایجاد شده توسط این نظام سلطه بر می‌خوریم.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به تغییر در الگوی روابط بین‌الملل تاکید کرد: از سال ۲۰۰۹ میلادی که نهادهای نوین در عرصه بین‌الملل شکل گرفت ما بیشتر شاهد یک جانبه‌نگری تا همه جانبه‌نگری بوده‌ایم. از این سال نهادهایی در عرصه بین‌المللی شکل گرفت تا جهان را باب میل و بر اساس خواست قدرت‌های مسلط جهانی اداره کنند.
- نهادهای بین‌المللی جهان را بر اساس میل قدرت‌ها اداره می‌کنند
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به کارکردهای مختلف این نهادها افزود: کارکردهای متفاوت مالی، پولی، اقتصادی، بازرگانی و ... توسط این نهادها برای کنترل روابط بین‌الملل اعمال می‌شود.
دکتر عاملی با اشاره به ابعاد مختلف دیپلماسی علمی و فرهنگی، گفت: در سال ۱۹۸۵ و در نخستین دیدار گورباچف و ریگان، گورباچف یک برنامه همکاری در زمینه دیپلماسی علمی و پژوهشی در مورد انرژی‌های جایگزین انرژی هسته‌ای را ارائه کرد که مورد استقبال همه کشورها قرار گرفت.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: این پیشنهاد نخستین نشانه خروج شوروی سابق از الگوی دیپلماسی نظامی و ورود این کشور به دیپلماسی علمی بود و این پیشنهاد را بسیاری آغاز عصر دیپلماسی علمی می‌دانند. خوشبختانه کشور ما در این زمینه از ظرفیت و قابلیت خوبی برخوردار است.
وی با اشاره به آمار بودجه پژوهش در کشورهای جهان، گفت: عرصه پژوهش و تحقیق، عرصه تحرک دیپلماسی علمی و پژوهشی است. ظرفیت و توانایی اصلی کشور ما نیروی انسانی نخبه ماست که در اکثر عرصه‌های علمی بین‌المللی توانسته‌اند موفقیت‌های بزرگی کسب کنند.
- دیپلماسی علمی ذیل دیپلماسی عمومی نیست
دکتر عاملی با اشاره به آمار پیشرفت‌های علمی و پژوهشی کشور، ادامه داد: باید برای همکاری‌های علمی و پژوهشی بین‌المللی، مجموعه‌هایی با اختیارات و توانمندی‌های لازم ایجاد شود. این ظرفیت می‌تواند دیپلماسی عمومی کشور را هم توانمند کند زیرا دیپلماسی علمی ذیل دیپلماسی عمومی نیست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر لزوم تدوین «سند ملی دیپلماسی علمی» افزود: البته در این زمینه یک سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب‌شده اما به نظر می‌رسد این سند کافی نیست و نهادهای مسئول مانند وزارت امور خارجه و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید در این زمینه پیشنهادهای تکمیلی خود را ارائه دهند.
بر طبق این گزارش، همایش سالیانه بین‌المللی انجمن ایرانی مطالعات جهان با عنوان «چند جانبه‌گرایی در سیاست خارجی ایران؛ ظرفیت‌ها و راهبردها» با حضور دکتر سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در محل دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.
نظر شما