گزارش تلگرافی آن تنش از این قرارا است: سارکوزی لحنی تند و غیر مسولانه علیه ایران و در دفاع از رژیم صهیونیستی بکار بست و متعاقب آن ریاست جمهوری ایران نیز، طی نطقی سیاست‌های الیزه را مورد انتقاد قرار داد؛ در نهایت فراخوان سفرای دو طرف صورت پذیرفت.
گزارش حاضر قصد دارد ضمن نگاهی اجمالی به پیشینه روابط ایران و فرانسه، عوامل تنش و جهت‌گیری‌های الیزه را مورد بررسی قرار دهد.
یک سکانس 18 کادر از یک تاریخچه
نگاهی اجمالی به پیشینه و تاریخ روابط ایران و فرانسه نشان می‌دهد که دو طرف از دیرباز، یعنی از زمان قرون وسطی با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند. در دوران جنگ‌های صلیبی با دلایل و اهداف سیاسی، مذهبی و بعد از آن با ارسال میلیونرها، دو طرف ارتباط خود را حفظ کردند. در دوران صفویه نیز ارتباط و تعامل میان دو طرف، با انگیزه‌ها و اهداف اقتصادی روبه گسترش نهاد. طی فاصله انقلاب فرانسه و جنگ جهانی اول، گسترش سطوح ارتباطات طرفین سبب تاثیرگذاری فرهنگ ایرانی بر فرهنگ فرانسوی شد.
به مرور زمان نقش و اهمیت ایران با توجه به موقعیت استراتژیک این کشور (واقع شدن بر سر راه خاورمیانه و هند) مسئله‌ای بود که مورد توجه قدرت‌های بزرگ (از جمله روس و بریتانیا) هم قرار گرفت و همین مسئله سبب کاهش سطوح روابط میان ایران و فرانسه شد. پس از آن با روی کار آمدن سلسله‌های مختلف حکومتی در ایران، روابط دوجانبه، علیرغم پشت سر نهادن فراز و نشیب‌هایی در سطح مطلوبی قرار داشته است.
تا اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سطوح ارتباطات در مقایسه با گذشته افزایش یافته، به گونه‌ای که بسیاری از شرکت‌های فرانسوی خواهان سرمایه‌گذاری‌های عظیم در ایران شدند.
پایان فلاش بک
روند ماضی در روابط ایران و فرانسه حتی تا زمانی که شیراک در رأس کار بود، در سطح مطلوبی قرار داشت. اما با روی کار آمدن سارکوزی در ماه می سال 2006، رابطه دیرینه و دوستی باسابقه ایران و فرانسه دستخوش مجموعه‌ای از سوءتفاهمات ناشی از عدم درک صحیح از اهداف و برنامه‌های یکدیگر و گسترش این بستر ناخوشایند شد.
الیزه در حسرت پرهیز از دور اندیشی
مسئله مواضع فرانسه بر سر پرونده هسته‌ای ایران یکی از دلایلی است که سران فرانسوی بدون دوراندیشی سعی در ایجاد شبهه در صلح‌آمیز بودن آن دارند. برای کشوری چون ایران که امروز ظرفیت‌ها و قابلیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی آن بر همگان محرز شده، اتخاذ چنین سیاستی به عقیده بسیاری از کارشناسان، نشان از عدم دوراندیشی سران جدید الیزه داشته و حتی با توجه به پیشینه روابط دو طرف می‌تواند، طرف فرانسوی را دچار تضرر کند. این مسئله‌ای است که بسیاری از تحلیل‌گران و کارشناسان فرانسوی بدان معترضند و حتی بسیاری از سیاستمداران فرانسوی با تاکید بر ازسرگیری روابط دو طرف، سیاست‌های اخیر الیزه در این راستا را مورد انتقاد قرار داده‌اند.
این بار مقاومت یعنی تدبیر
هرچند که سطح روابط میان ایران و فرانسه با روی کار آمدن سارکوزی از جهت و مسیر مطلوب خود خارج شد، اما گام‌های مقامات جمهوری اسلامی ایران (اعم از رسمی و غیررسمی) در جهت اعتمادسازی و شفاف‌سازی مسئله‌ای قابل تحسین جلوه کرد. اعلام آمادگی رسمی مقامات ایرانی در اواخر سال گذشته میلادی مبنی بر همکاری‌های هسته‌ای با فرانسه، مسئله‌ای بود که می‌توانست زمینه‌ای برای بهبود روابط و گامی موثر در جهت تلطیف فضای کنونی حاکم بر روابط طرفین ارزیابی شود. اما متاسفانه شرایطی همچون تغییر روند و نگرش سیاست خارجی فرانسه به سوی دیگر و نگاه جدید آن به مسائل خاورمیانه سبب شد تا این سطح از اقدامات به نتیجه‌ای نرسد. گو اینکه اتخاذ چنین سیاستی به عقیده بسیاری از کارشناسان بسیار نسنجیده، شتاب‌زده و افراطی بوده و حتی می‌تواند از این رهگذر فرانسه را متضرر کند.
نصیحت یک سناتور
یکی از سناتورهای فرانسوی، اخیرا اعلام کرد که اگر پاریس قصد دارد نقشی فعال در خاورمیانه ایفا کند، می‌بایست روابط خود را با تهران بهبود بخشد. این سیاستمدار می‌افزاید: «از آنجایی که ایران نقشی کلیدی در خاورمیانه دارد و با توجه به ظرفیت‌ها و توانایی‌های رو به گسترش ایران در منطقه، نمی‌توان آن را نادیده گرفت، از این رو الیزه باید در راستای بهبود روابط گام بردارد.
صورتحساب پاریس برای واشنگتن
رونالد دوما، وزیر اسبق امور خارجه فرانسه اخیرا طی مصاحبه‌ای با یکی از خبرگزاری‌های ایرانی، ضمن انتقاد از روند اخیر حاکم بر الیزه اعلام کرد: دلایل زیادی وجود دارد که بیانگر اهمیت روابط میان فرانسه و ایران است
دوما معتقد است که شرایط و تحولات اخیر خاورمیانه سبب شده تا پاریس جهت‌گیری جدیدی در سیاست‌های خود اتخاد کند. دوما که نگران جهت‌گیری اخیر الیزه است، امید دارد تا این روند سارکوزی در خاورمیانه، سمت و سوی آمریکایی خود را کاهش دهد.
پرواز پاریس - تهران
دوما ضمن دعوت از سران فرانسوی برای سفر به ایران تصریح نمود که گفت‌وگو و شفاف‌سازی بین طرفین و عدم پیش‌داوری از سوی فرانسوی‌ها می‌تواند یکی از راهکارهای مهم در تلطیف فضای بحرانی و تیره کنونی باشد. وزیر سابق امور خارجه فرانسه می‌افزاید: تصمیم‌ها در حوزه سیاست خارجی فرانسه وارد فاز جدیدی شده است و فرانسوی‌ها سعی در یافتن پاسخ و ریشه‌یابی این تصمیمات دارند، چون به واقع دلایل اتخاذ چنین استراتژی‌ها را نمی‌دانند. دوما ضمن ابراز امیدواری بازگشت روابط به سطوح مطلوب گذشته تاکید کرد که ایران کشوری بزرگ با قدمتی به بلندای تاریخ است و لزوم گسترش ارتباطات میان ایران و فرانسه مسئله‌ای است که از اهمیت زیادی برخوردار است.
ضرورت اعتمادسازی؛ گامی در جهت بهبود فضای تیره
هرچند که طی ماه‌های اخیر مجموعه‌ای از عوامل سبب شده تا ارتباط میان فرانسه و ایران نتواند از رشد و سطح مطلوب برخوردار باشد، اما ضرورت اعتمادسازی مستمر می‌تواند راهکاری برای رهایی از وضعیت حاکم باشد. بدون شک تقویت این روند با توجه به پیشینه روابط ایران و فرانسه می‌تواند گامی موثر در ازسرگیری روابط باشد. طبق اظهارات وزیر امور خارجه ایران، جمهوری اسلامی ایران همواره از طریق همکاری با آژانس انرژی اتمی، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، پیشنهاد مشارکت در قالب کنسرسیوم و... حسن نیت خود را در این راه نشان داده است و انتظار دارند که با توجه به سیاست فرانسه پیرامون سیاست توزیع و تقسیم انرژی هسته‌ای با تبعیض این کشور مواجه نشود.
با توجه به نقش روزافزون و رو به گسترش ایران در منطقه و پتانسیل‌های این کشور به نظر می‌رسد در صورتی که گام‌های درستی بر پایه اعتماد و اطمینان متقابل از سوی طرفین برداشته شود، می‌تواند از بروز حوادث، رخدادها و موضع‌گیری‌های تندی که نشان از عدم دوراندیشی دارد، جلوگیری کرده و رشد سطوح تعاملات را به همراه داشته باشد. بدون شک تقویت این روند یعنی تقویت و گسترش حرکت‌های اعتمادزا (که گام‌های اولیه ایران و اعلام آمادگی) بر همکاری با فرانسه تبلور عینی آن است.) گزینه‌ای مناسب برای تلطیف فضای بحرانی کنونی است.
همشهری امارات
