به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران به نقل از دانشکده مطالعات جهان، دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، در مراسم افتتاحیه نخستین همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه ضمن خیرمقدم به مهمانان همایش از اقصی نقاط جهان، از برگزاری این همایش با موضوع صلح و حل منازعه با نگاه آکادمیک، و در ایران با تجربه هشت سال جنگ تحمیلی و قرار گرفتن آن در منطقه‌ای که در حال حاضر درگیر بیشترین منازعات است و در تاریخ با منازعات عجین بوده است ابراز خوشحالی کرد و آن را مهم توصیف کرد.
دکتر نیلی احمدآبادی با اشاره به نزاع هابیل و قابیل گفت: تاریخ بشر از ابتدا و از زمانی که انسان در برقراری دیالوگ مشکل داشت و حتی می‌توان گفت هنوز زبان و تمدن شکل نگرفته بود، به دلیل قدرت‌طلبی، زیاده‌خواهی و کمبود منابع با منازعه عجین بوده است که متعاقب آن پیامبران با پیام دوستی، محبت و صلح به هدایت انسان‌ها پرداختند.
رئیس دانشگاه تهران، ضمن تأکید بر نقش زبان در حل منازعات افزود: «شالوده اصلی پیام پیامبران اجتماعی بودن، قدرت تعقل و تفکر انسان بوده است. انسان‌ها باید از این مزیت‌های خود بهره گیرند. در اصل تمایز انسان از سایر مخلوقات قدرت تفکر و تعقل و قدرت زبان و برقراری دیالوگ در انسان است».
وی ضمن اشاره به کتاب و معجزه حضرت محمد (ص) گفت: «کتاب عصاره علم و دانش، فهم، شعور و تعقل است. انسان با قدرت تفکر و تعقل خود می‌تواند از عهده حل مسائل برآید و این آن چیزی است که دانشگاه‌ها می‌توانند در آن نقش اساسی داشته باشند.
دکتر نیلی احمدآبادی شکل‌گیری صلح و منازعه را نخست زاده ذهن خواند و تصریح کرد: «برای غالب‌شدن صلح در گفتمان جهان، نخست لازم است ذهن انسان‌ها برای صلح آماده شود و تصور منازعه را بهترین راه برای حل مشکلات و عنادها و اختلاف‌ها انتخاب نکنیم».
وی اضافه کرد: «منازعه راه‌حلی ساده‌تر و صلح راه‌حلی پیچیده‌تر دارد، به‌طوری که برای آغاز جنگ شلیک یک گلوله کافی است، در حالی که برای برقراری صلح سال‌ها تلاش لازم است».
دکتر نیلی احمدآبادی نخستین گام در این باره را تغییر پارادایم و ایجاد فضای فکری مناسب دانست و افزود: «باید به همه مردم دنیا بیاموزیم که هیچ قومی، قوم برتر نیست و بیش از آنچه دارد نباید در اختیار قرار گیرد. گرفتن منابع دیگران به زود و فشار راه‌حل زندگی خوب و صلح پایدار نیست. آموزش هم‌زیستی و صلح باید از پیش‌دبستان آغاز شود».
وی نقش دانشگاه‌ها در تدوین این مبانی را مهم توصیف کرد و اظهار داشت: «دانشگاه‌ها می‌توانند قواعد و دستورالعمل‌ها و محتوا را به بهترین شکل و شیوه علمی تولید و شیوه‌های یادگیری را ابداع کنند و توسعه بخشند».
رئیس دانشگاه تهران تصریح کرد: «متاسفانه تولید ادبیات منازعه در دنیا بسیار بیشتر از ادبیات با موضوع صلح است، حرکت جدی‌تر دانشگاه‌ها در این عرصه ضرورت دارد. ما معتقد به علم برای علم نیستیم، بلکه علم و دانش برای جامعه است. در چنین شرایطی است که علم می‌تواند اثربخش باشد و نقش فزاینده‌ای ایفا کند و مسئولیت آن بر عهده دانشگاه‌هاست.
دکتر نیلی احمدآبادی ضمن اشاره به گسترده‌تر شدن نقشه منازعات در جهان، دلیل دیگر نزاع‌ها را وجود کمبودها، فقر، توسعه نیافتگی‌ها و منازعات محلی به‌دلیل وجود همین کمبودها دانست.
وی افزود: توانمندسازی کشورها و مردم کشورها باید در دستور کار قرار گیرد. در چنین شرایطی قطعاً منازعات کاهش خواهد یافت. در این حوزه نیز نقش دانشگاه‌ها در توانمندسازی افراد، مهم است که بدون علم و پایه علمی و مشارکت علم محقق نخواهد شد.
وی ضمن اشاره به بسیاری از منازعات بر سر مسائل محیط‌زیستی و آب‌وهوایی، آن را ناشی از ضعف در استفاده بهینه از امکانات و توسعه این امکانات دانست و افزود: توسعه علمی کشورها که مبنای توسعه در سایر حوزه‌ها قرار گیرد قطعاً به پایداری و توسعه صلح کمک خواهد کرد. از مردمی که از فقر در رنج‌اند نمی‌توان انتظار داشت مانند انسان‌های برخوردار عمل کنند. افراد و جوامع تحت فشار، رفتارهای غیرمنطقی بروز خواهند داد که فطری است. »
رئیس دانشگاه تهران به نقش دیپلماسی علمی اشاره کرد و گفت: «با توسعه دانشگاه‌ها، دانشمندان و دانشجویان، تحرک دانشجویی و همکاری‌های مشترک میان دانشگاه‌های مختلف دنیا شکل گرفته است. از آنجا که بسیاری از مسئولان، تصمیم‌گیرندگان و تصمیم‌سازان دنیا فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها هستند، اگر شبکه دانشمندان و محققان در دنیا در قالب دیپلماسی علمی شکل‌گیرد، ظرفیت بسیار بزرگی برای جلوگیری از منازعات و شکل‌گیری صلح پدید خواهد آمد».
وی افزود: «ما می‌توانیم بخشی از گفتمان بین دانشمندان دنیا را در جهت ایجاد صلح در دنیا بنا کنیم. می‌توانیم با گسترده‌تر کردن ارتباطات، با تحرک دانشجویی و تبادل استاد و دانشجو، آشنایی با فرهنگ کشورهای مختلف و کسب شناخت روشن از فرهنگ‌ها به پایداری و توسعه صلح کمک کنیم».
دکتر نیلی احمدآبادی در پایان بر نقش دانشگاه‌ها در تولید محتوا، تربیت انسان‌ها، ایجاد شبکه‌های محققان و دیپلماسی علمی تأکید و خاطرنشان کرد: «با توجه به جهانی‌شدن و ارتقای دانشگاه‌ها در بین‌المللی سازی فرصتی استثنایی پیش آمده است که نباید اجازه دهیم تنها سیاستمداران در اتاق‌های بسته برای دنیا تصمیم بگیرند. دانشگاهیان و محققان باید بیش از گذشته وارد این عرصه شوند و در بخش مهمی از تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی‌های شفاف بر پایه عقلانیت و علم برای آینده دنیا نقش داشته باشند.
همچنین در این همایش دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکده مطالعات جهان، گفت: «سه سوال اساسی در زمینه صلح و حل منازعه مطرح است که چرا مطالعات صلح برای جوامع مختلف دارای اهمیت است، چرا صلح و تضاد در سطح ملی و بین‌المللی به عنوان امری بسیار مهم امروزی مطرح است و نیز چرا چالش‌های تضاد و صلح، اهمیت خاصی برای همه جوامع و حقوق اولیه بشر دارد و با چه الگویی می‌توان منازعات و تضادها را در سطوح مختلف جغرافیایی حل کرد؟ »
وی ادامه داد: «صلح یکی از نیازهای اساسی بشر و از جنس نیاز به شادی و امنیت و خواب آرام است، همچنانکه انسان‌ها دوست دارند حوزه استقلال‌شان را تأمین کنند و در برابر هرگونه سلطه مقابله کنند».
در این همایش همچنین دکتر علی‌اکبر علیخانی دبیر علمی همایش و دکتر ویل برومر، رئیس مؤسسه ابتکار برای مدیریت بحران، به ایراد سخنرانی پرداختند.
نظر شما