راه ناگزیر نوسازی بافت فرسوده

از یک سو بافت فرسوده و عدم رعایت کامل موازین ساختمان‌سازی و از سوی دیگر مساله فرونشست‌ها و سست بودن زمین زیر پای کرج نشان می‌دهد به جد در معرض یک تهدید است و این تهدید صرفاً برای چند میلیون انسانی نیست که در این شهر زندگی می‌کنند، بلکه یک زلزله مهیب می‌تواند خطرهای جدی و عواقب جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد.
بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیرمجاز تهدید جدی برای زیست سالم شهری به شمار می‌روند. با توجه به خطر همیشگی وقوع زلزله، جا دارد مسئولان توجه بیشتری برای نوسازی بناهای ناپایدار داشته باشند.  

آمار درستی از حجم بافت‌های فرسوده در مرکز البرز در دسترس نیست، اما پر واضح است که افزون بر هزار هکتار بافت فرسوده نیازمند اقدامات اورژانسی مردم و مسئولان است. زمان حرف و شعار و سخنرانی به سر رسیده و مردم نظاره‌گر هستند که مسئولان چه می‌کنند و مسئولان نیز مشارکت حقیقی مالکان بناهای ناپایدار را مطالبه می‌کنند. شهرداری‌ها، دولت، نظام بانکی، رسانه‌ها و مالکان بناهای فرسوده به عنوان پنج‌ضلعی نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده هستند. احیای فرهنگی و اجتماعی محلات دارای بافت‌های فرسوده بدون مشارکت حقیقی تمام حلقه‌های زنجیره شدنی نیست و در شرایط کنونی وقوع زلزله مصادف با ایجاد چالش جدی انسانی و اقتصادی است.آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی در محلاتِ با چهره فرسوده نگران‌کننده است. بناهای ریزدانه و ناپایدار شاید در نگاه نخست یک آسیب مرتبط با شهرسازی و معماری به نظر برسند اما واقعیت چیز دیگری است. اکنون تمام شئون زندگی شهری در بافت‌های فرسوده تحت‌الشعاع قرار گرفته و بیراه نیست بگوییم امنیت جانی، مالی و روانی شهروندان گروگان خشت‌های فرسوده و دیوارهای سست است.

 باید از گسترش ساخت و سازهای بی‌کیفیت و غیراستاندارد که عامل افزایش حجم بافت‌های فرسوده می‌شود، دوری کرد. در شرایطی که بودجه کافی برای مناسب‌سازی و احیای بافت‌های فرسوده موجود نیست، اقدام برخی سازندگان ساختمانی به ساختِ بناهای بی‌کیفیت و فاقد استحکام جای بسی تاسف دارد و باید این افراد به مراجع قضایی معرفی شوند. فهمِ عمق فاجعه برای کسانی که صدای پای زلزله را می‌شنوند، آسان‌تر است.اتخاذ تدابیر اصولی و اعمال تسهیلات لازم برای تشویق مالکان بناهای فرسوده و ناپایدار، راه حل موثری است در تشویق آن‌ها به همکاری برای بازسازی یا تخریب املاک ناامن و فاقد اصول ایمنی این کلانشهر. وقت آن رسیده که آستین همت بالا بزنیم و با استفاده از ابزارهای تشویقی و حتی گاه تنبیهی پیش از وقوع زلزله احتمالی، مانع از به بار آمدن خسارت‌های جدی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شویم.