هرچند که تلاش شده معایب و خطرآفرینی این گیاه آبزی به اطلاع عموم برسد اما همچنان بازهم در گلفروشی‌های شمال کشور و حتی در تهران هنوز سنبل آبی به‌عنوان گلی زینتی به فروش می‌رسد. شیطان زیبا یا شیطان بنفش عناوینی است که به گیاه سنبل آبی داده‌اند. گونه‌ای مهاجم که زیستگاه اصلی‌اش جنگل‌های آمازون است و به هرکجا که وارد شده، صدمات قابل توجهی بر اکوسیستم وارد کرده است.
براساس کنوانسیون تنوع زیستی، گونه‌های مهاجم ورودشان به کشورهای غیربومی ممنوع است، ایران هم از این قاعده مستثنا نیست اما از چند سال قبل این‌گونه مهاجم، وارد ایران و تالاب‌های شمال کشور شد و تاکنون طی چندین مرحله مسئولان محیط‌زیست با همکاری نهادهای مردمی، اقدام به حذف فیزیکی و جمع‌آوری آن کرده‌اند تا طبیعت درامان بماند. شیطان زیبا اما همچنان کم و زیاد مشتریانش را دارد و بیشتر خریداران، بدون اطلاع، از آن به‌عنوان گونه‌ای زینتی استفاده می‌کنند.
سنبل آبی رشد بسیار زیاد و سریعی دارد. چند سال قبل بعد از اینکه به‌عنوان گیاه تزیینی از آسیای جنوب شرقی وارد ایران شد، به سرعت بخشی از تالاب‌های شمال کشور را درگیر کرد. رشد سنبل آبی در یک تالاب، برابر است با مرگ تالاب. حسین آخانی، استاد گیاهشناسی دانشگاه تهران به همشهری می‌گوید: «سنبل آبی از خطرناک‌ترین گیاهان وارداتی است که در همه جای دنیا از آن به‌عنوان آفت یاد می‌شود. با رشد سریع خود، زیستگاه را اشغال کرده، اکسیژن آب را کاهش داده و باعث مرگ آبزیان می‌شود.»
به همین دلیل چند سال قبل که بخش‌هایی از تالاب‌های استان گیلان را درگیر کرد، از روش حذف فیزیکی و جمع‌آوری برای مقابله با آن استفاده شد که به‌گفته مسعود باقرزاده‌کریمی، مدیر دفتر اکوسیستم‌های تالابی سازمان محیط‌زیست، این روش از بهترین و مؤثرترین روش‌ها برای مقابله با این‌گونه مهاجم است. علی محمدپور، مدیرکل محیط‌زیست گیلان نیز به همشهری می‌گوید: «حدود ۴سال قبل در ابتدا ۸۰۰هکتار از اراضی استان درگیر سنبل آبی شد و تاکنون بخش‌هایی از تالاب انزلی، تالاب عینک، ملاسرای شفت، لنگرود و... را درگیر کرده که طی مراحل مختلف جمع‌آوری و پاکسازی شده است.»
آنگونه که محمدپور می‌گوید این‌گونه مهاجم در تیر و مرداد رشد سریعی دارد، به همین دلیل قراراست طی چند روز آینده، سنبل‌های آبی که دوباره در محدوده لنگرود دیده شده‌اند را پاکسازی کنند تا سریع‌تر جلوی رشد و تکثیر آن گرفته شده و تالاب نجات یابد. ریشه‌های این‌گونه در آب شناورند.
- خرید و فروش سنبل آبی جرم است
سازمان محیط‌زیست پیش از این به‌دلیل خطرات و مضرات این‌گونه غیربومی بر اکوسیستم‌های تالابی کشور، اطلاع‌رسانی کرده بود اما با وجود این، همچنان سنبل آبی در برخی بازارهای محلی شمال کشور، گلفروشی‌ها و بعد از آن در خانه‌ها دیده می‌شد. جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در گفت‌وگو با همشهری از ممنوعیت خرید و فروش سنبل آبی خبر داده و می‌گوید: «ابتدای سال‌جاری به تمامی محیط‌بان‌های کشور اعلام شد خرید و فروش و حمل‌ونقل سنبل آبی جرم تلقی شده و متخلفان باید به محاکم قضایی معرفی شوند.» آنگونه که او می‌گوید: تاکنون چندین مورد دستگیری در این خصوص صورت گرفته است. محبت‌خانی همچنین از مردم خواست هر کجا خرید و فروش این گیاه را مشاهده کردند با سامانه ارتباط مردمی سازمان محیط‌زیست به شماره ۱۵۴۰تماس بگیرند.
- سنبل‌آبی، سلامت ساکنان خانه را تهدید می‌کند
گیاه سنبل آبی، به جز اثرات منفی و خطرناکی که بر محیط‌زیست و اکوسیستم تالابی دارد، تأثیرات منفی‌ای هم بر اهالی خانه‌ای که از آن به‌عنوان گل زینتی استفاده می‌کنند بر جای می‌گذارد. حسین آخانی می‌گوید: این‌گونه، میزبان نوعی حلزون است که آن حلزون هم ناقل نوعی انگل است که باعث بیماری تب حلزون می‌شود. این مسئله به‌ویژه برای کودکان خطرساز است چراکه زیبایی این گل، کودکان را به سمت خودش می‌کشاند. از طرفی سنبل آبی پشه‌ای را به سمت خود جذب می‌کند و این موضوع در خانه‌ها می‌تواند دردسازباشد. همچنین به گفته این استاد دانشگاه، فلزات سنگین توسط این گیاه جذب شده و درصورتی که برای خوراک دام و... هم توسط کشاورزان مورداستفاده قرار گیرد، می‌تواند خطرناک و سرطانزا باشد.
اما با وجود این مخاطرات، بسیاری از علاقه‌مندان به گیاهان زینتی بدون داشتن اطلاعات کافی اقدام به خریداری آن می‌کنند. سایت‌های گل و گیاه متعددی هستند که در میان فهرست انواع گونه‌های مورد نظر برای فروش، سنبل آبی را هم قرار داده‌اند که قیمت آنها نسبت به اندازه بوته و تعداد گل‌هایش از ۷تا ۲۵هزار تومان متفاوت است. بیشتر این سایت‌ها نیز در شمال کشور فعالیت می‌کنند که هم‌اکنون با جرم تلقی شدن خرید و فروش سنبل آبی از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست انتظار می‌رود با این موارد نیز به‌درستی برخورد شود.
نظر شما