اینجا شیراز است و در کافه‌ای سایه - روشن، سفارش را با لبخند تحویل می‌گیرند و چند دقیقه بعد، می‌توانید انگشتانتان را دور فنجان یا لیوان نوشیدنی حلقه کنید. کافه‌گردی مهم‌ترین تفریح امروز جوانان شهر است و کافه‌هایی که کتاب، عکس یا سینما را به دنبال نام خود سنجاق کرده‌اند مخاطب بیشتری دارند. صاحبان و کارکنان این کافه‌ها جوان و تحصیل‌کرده‌اند و از آنجا که کافه‌داری کسب و کاری با سرمایه اندک است، کافه‌ها در شیراز رشد قارچ‌گونه دارند.
- چالش‌های کافه‌داری
مدیر یک کافه در شیراز، اعتقاد دارد که افزایش تعداد کافی‌شاپ‌ها در شیراز نیز مانند بسیاری از پدیده‌های اجتماعی قبل از به وجود آمدن فرهنگ آن اتفاق افتاده است. «فرزاد تیموری» نیاز به سرمایه اندک نسبت به سایر مشاغل را دلیل افزایش تعداد کافی‌شاپ‌های شهر می‌داند و می‌افزاید: به دلیل این‌که قشر جوان مخاطبان اصلی کافه‌ها را تشکیل می‌دهند این شغل برای جوانان جویای کار جذابیت بیشتری یافته است.
وی که سال‌ها در خارج از کشور زندگی و ضمن تحصیل در این حرفه فعالیت کرده است، اضافه می‌کند: در کشورهایی که به لحاظ گردشگری جایگاه ممتازی دارند وجود کافه‌ها به دلیل انبوه مشتریان توجیه دارد، اما افزایش تعداد کافه‌ها در شهری مانند شیراز دلیل منطقی ندارد و بیشتر آنها بعد از مدتی به لحاظ کسب درآمد مایوس می‌شوند. تیموری بیشتر کافی‌شاپ‌های شیراز را ناموفق می‌داند و می‌گوید: بیشتر گردانندگان کافه‌ها دوره‌های تخصصی را پشت سر نگذاشته‌اند و به دیگران وابسته‌اند که این ضعف موجب تغییر مدیریت به صورت مداوم می‌شود.
وی با بیان این‌که بیشتر کافه‌داران تضمین موفقیت خود را در صرف هزینه بالا برای تزئین محیط کافه می‌دانند و کمتر به کیفیت توجه نشان می‌دهند می‌افزاید: بیشتر آنها در ابتدا بدون برآورد هزینه شروع به کار می‌کنند و پس از مدتی مجبور به افزایش قیمت یا کاهش کیفیت می‌شوند و مشتریان خود را از دست می‌دهند. تیموری گرایش کافه‌داران شیرازی به امور فرهنگی و هنری را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: ایجاد محیطی فرهنگی در کافه‌ها می‌تواند نسل جوان را به مطالعه ترغیب کند، هرچند تعداد محدودی از مشتریان به امکانات فرهنگی کافه‌ها مانند کتاب علاقه نشان می‌دهند.
- کافه سیار و توزیع کتاب رایگان
اما در کنار کافه‌های فرهنگی که به شکل متداول پذیرای مشتریان هستند، به‌تازگی پدیده کافه سیار نیز در گوشه و کنار شهر اوج گرفته است. یکی از این کافه‌های سیار «کافه خیابون» است که حالا با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. این کافه با رویکرد ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و با توزیع کتاب‌های یک‌صفحه‌ای شروع به کار کرد. صاحب این کافه می‌گوید: تا به حال بیش از ۵۰۰ جلد کتاب رایگان بین مردم توزیع کرده‌ایم و با شعار «کتاب ببر، کتاب بخوان، کتاب بیار» سعی در ترویج فرهنگ مطالعه داشته‌ایم.
«سینا جوادی» که پس از چند ماه فعالیت با ادارات مختلف بر سر مجوزها دچار اختلاف شده است، ادامه می‌دهد: امروزه جوانان به فضاهای صمیمی و آرام نیاز دارند و حمایت بیشتر مسئولان از این قبیل مشاغل می‌تواند تاثیرات مثبتی در جامعه داشته باشد. وی از افزایش تعداد کافی‌شاپ در شیراز استقبال و اضافه می‌کند: جوانانی که سرمایه زیادی ندارند می‌توانند با فراگیری تخصص‌های لازم به این کار مشغول شوند.
جوادی تمایل مردم به دور هم بودن را دلیل استقبال از کافه‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: کافی‌شاپ‌ها از محیط‌های تاثیرگذار جامعه به شمار می‌روند و می‌توانند محلی برای پرداختن به موضوعات هنری، فرهنگی و حتی اجتماعی باشند. وی نبود حریم صنفی را موضوعی نگران‌کننده نمی‌داند و اعتقاد دارد که کافه‌ها نیز مانند بسیاری از مشاغل دیگر می‌توانند مرکز خیابانی یا بورس داشته باشند و کافه‌داران با رقابتی سالم در کنار هم پیشرفت کنند.
- شغلی لوکس با درآمد متوسط
«محمد عبادی» که مدیریت یک کافه فرهنگی را بر عهده دارد، به تاریخ کافه‌داری در ایران از دوران صفویه اشاره می‌کند و می‌گوید: ایرانی‌ها از گذشته با مفهوم چایخانه یا قهوه‌خانه غریبه نبوده‌اند، اما کافه‌های امروزی به سنت اروپایی و آمریکایی راه‌اندازی شده‌اند. او که به عنوان مدیر مسئول یک موسسه فرهنگی نیز فعالیت می‌کند و بسیاری از کافه‌داران مطرح شیراز را آموزش داده است، اضافه می‌کند: افزایش تعداد کافه‌ها بدون شک در کیفیت نیز تاثیر می‌گذارد که خوب نیست، اما اماکنی هم قهوه و میان‌وعده‌هایی را با رعایت کیفیت لازم ارائه می‌کنند که متقاضیان زیادی در سال‌های اخیر یافته‌اند.
عبادی با اشاره به این‌که کافه‌داری برخلاف تصور عموم شغلی با درآمد متوسط است ادامه می‌دهد: کافه‌داری حرفه‌ای لوکس محسوب می‌شود و آرزوی تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از جوانان راه‌اندازی کافه است. وی نیز نبود حریم صنفی را مساله مهمی نمی‌داند و می‌گوید: در بسیاری از کشورها خیابان‌هایی وجود دارد که کافه‌ها دیوار به دیوار هستند و هر کدام آنها از مشتریان خاص خود با سلیقه‌های گوناگون پذیرایی می‌کنند.
نظر شما