در این انتخابات قرار است نمایندگان مجلس مشخص شوند اما در حقیقت، این رأیگیری است برای مشخص شدن آینده پرویز مشرف. او در روزهای اخیر در مصاحبهها و سخنرانیهایش چهره ژنرالی شجاع را از خود به نمایش گذاشت که از نتیجه انتخابات مطمئن است.
اما نزدیکان او به خبرنگار روزنامه پاکستانی داون گفتهاند، رئیسجمهور هر روز نتایج نظرسنجیها درباره خودش و رقبایش را میخواهد و با دقت به تحلیلها گوش میدهد.
این یکی از تعیینکنندهترین و مهمترین انتخابات در کشوری است که سالهاست در سایه ژنرالها اداره میشود.
مردم پاکستان به پای صندوقهای رأی میروند تا در یک انتخابات جنجالی زیر سایه سنگین بینظیر بوتو، سرنوشت مشرف و آینده شبهنظامیان را رقم بزنند.
در این انتخابات بیش از 80 نفر از مردم پاکستان واجد شرایط رأی دادن هستند و در 4 استان و 8 منطقه قبیلهای ترکیب مجلس ملی و مجالس منطقهای و استانی را مشخص میکنند.
در این انتخابات 272 نماینده مجلس برای یک دوره 5 ساله انتخاب میشوند. این نمایندگان نخست وزیر را انتخاب میکنند.
ژنرال پرویز مشرف بیش از هر کس دیگر، نگران ترکیب این مجلس است؛ چرا که اگر نتواند اکثریت دلخواه را به دست بیاورد، باید خیلی زود منتظر استیضاح باشد.
احزاب شرکت کننده
در انتخابات سراسری امروز پاکستان 6 حزب به صورت رسمی شرکت میکنند. این احزاب حزب مردم بوتو به رهبری خاندان بینظیر بوتو، حزب مسلم لیگ شاخه نواز به رهبری نواز شریف، حزب حاکم مسلم لیگ شاخه قاعد اعظم، حزب جمعیت علمای اسلامی به رهبری مولانا فضلالرحمان، حزب متحد قومی در کراچی و حزب ملی عوامی از احزاب پشتون در سرحدات شمال غرب هستند.
احزاب مخالف که در چارچوب ائتلاف دمکراتیک گرد هم آمدند، این انتخابات را تحریم کردهاند. از این میان دو حزب مسلم لیگ شاخه قاعد اعظم و متحده قومی کراچی از دولت مشرف حمایت میکنند.
مخالف جدی و سرسخت مشرف حزب نواز شریف است. حزب مردم بوتو هم اگر چه از حذف نظامیان از صحنه سیاست پاکستان حمایت میکند اما خواستار برکناری فوری مشرف نیست. رهبران جدید این حزب اعلام کردهاند که اگر انتخابات آزاد و منصفانه برگزار شود، با مشرف همکاری میکنند.
ناظران انتخابات
درباره صحت برگزاری این انتخابات حرف و حدیثهای بسیاری وجود دارد. بعضی گزارشهای خبری در هفتههای گذشته و به ویژه بعد از مرگ بینظیر بوتو حاکی از این بود که او پیش از ترور قرار بود گزارشی درباره تخلفات نظامیان در انتخابات را به ناظران آمریکایی تحویل دهد.
از سوی دیگر در آستانه انتخابات هم گزارشی از سوی دیدهبان حقوق بشر منتشر شد مبنی بر اینکه دادستان کل پاکستان که منصوب مشرف هم هست از تخلفات احتمالی در این انتخابات باخبر است و حتی توصیههایی در این مورد ارائه میکند.
انتخابات پاکستان اکنون زیر ذرهبین جهانی قرار دارد و چندین سازمان و کشور آن را زیر نظر دارند. چند هیات از ناظران از جمله گروهی از اتحادیه اروپا بر این انتخابات نظارت میکنند.
روزنامه واشنگتن پست در گزارشی نوشت، دولت بوش در یک ماه گذشته در حال جستوجو برای یافتن گروهی بوده که برای نظارت بر انتخابات پاکستان به این کشور برود.
اما بسیاری از این گروهها به دلایل امنیتی این پیشنهاد را رد کردهاند. سرانجام گروهی از مرکز بینالمللی دمکراسی و سیاست خارجی که نهادی غیردولتی است با امضای یک قرار داد یک میلیون دلاری سفر به پاکستان و نظارت بر انتخابات این کشور را پذیرفت.
این توافق یک هفته قبل از انتخابات پاکستان و درحالی صورت گرفت که دولت بوش دیگر از اعزام ناظر ناامید شده بود.
اتحادیه اروپا هیاتی 100 نفره برای نظارت بر این انتخابات به پاکستان فرستاده است. این ناظران از چند روز قبل وارد پاکستان شدهاند و قرار است در روز انتخابات علاوه بر نظارت بر صندوقهای رایگیری، با رأی دهندگان و نامزدها هم گفتوگو و مصاحبه کنند.
نقش ارتش و اسلامگرایان
ارتش پاکستان به رهبری ژنرال اشفق کیانی، در ماههای اخیر تلاش کرده تا تصویر تخریب شده خود را در یک دهه گذشته در میان مردم پاکستان و قدرتهای خارجی اصلاح کند.
به همین منظور ماه گذشته ژنرال کیانی از تصمیم خود برای خارج کردن صدها افسر نظامی از سمتهای دولتی خبرداد و گفت، قرار است نقش ارتش در امور دولت کمتر شود.
به همین دلیل ارتش در این انتخابات از هیچ حزبی حمایت نکردهاست. اما روشن است که ارتش از مشرف حمایت میکند.
احزاب اسلامگرا در این انتخابات با شرایطی بسیار متفاوت از انتخابات سال 2002 روبهرو هستند. در انتخابات گذشته و در شرایطی که آمریکا به تازگی به افغانستان حمله کرده و طالبان را سرنگون کردهبود، 6 حزب اسلامگرا ائتلافی را تشکیل داده بودند.
در آن انتخابات احزاب مخالف و همچنین احزاب نواز شریف و مردم بدون سازماندهی و رهبری بودند. اکنون اما این احزاب با قدرت و سازماندهی و تبلیغات گسترده وارد میدان انتخابات شدهاند.
سناریوهای احتمالی
نظرسنجیهایی که در آستانه این انتخابات در پاکستان انجام شده، به غیراز عدم محبوبیت مشرف نکته دیگری را به روشنی نشان نمیدهد. پیشبینیها اما حکایت از آن دارد که احزاب شرکتکننده در این انتخابات هر یک تعدادی کرسی در پارلمان به دست آورند که در عین حضور این احزاب در پارلمان، اهرم قدرت تعیین کنندهای نباشد.
اما نکتهای که در این انتخابات میتواند تأثیرگذار باشد، خط سیر آرای مردم مناطق مرزی و بلوچستان است. در این مناطق حزب جمعیت علمای اسلامی محبوبیت زیادی دارد.
چهرههای انتخاباتی
ژنرال پرویز مشرف؛ این ژنرال 64 ساله محور انتخابات امروز پاکستان است. این انتخابات نوعی دستهبندی میان موافقان و مخالفان اوست. او در یک سال گذشته چالشهای زیادی را از سر گذرانده اما کنترل اوضاع را همچنان در دست دارد. غرب برای ثبات پاکستان هستهای، به او چشم امید دارد.
آصف علی زرداری؛ همسر بینظیر بوتو بعد از ترور او عملا رهبری حزب مردم پاکستان را در دست گرفتهاست. او در این انتخابات نامزد نمایندگی نشدهاست اما از وزنههای مهم در این رأیگیری است. او با تکرار شعار بوتو مبنی بر احیای دمکراسی در پاکستان خواستار برکناری نظامیان از قدرت است.
نواز شریف؛ او 2 بار نخست وزیر پاکستان بوده و اکنون به پشتوانه ثروت و نفوذی که در حزب مسلم لیگ دارد به قصد سرنگونی دشمن دیرینه خود ژنرال مشرف وارد میدان انتخابات شده است. این سیاستمدار 59 ساله از سوی دولت و به خاطر داشتن پرونده قضائی از حضور در مناصب دولتی منع شده است.