به گزارش ایرنا، منوچهر متکی با تبریک جشن پیروزی ملت ایران در موضوع هستهای و به ثمر رسیدن مقاومت جانانه مردم ایران را به عنوان یکی از معدود کشورهای دارای فناوری غنیسازی اورانیوم برای تولید انرژی با اهداف صلحجویانه، عنوان کرد که این آوازه به یمن مجاهدتها و تلاشهای شبانهروزی نخبگان جامعهی امروز ایران حاصل شده است.
وزیر امور خارجه که با دعوت بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت روز یکشنبه (5 اسفند) در آمفیتئاتر شهید بهرامی این دانشگاه سخن میگفت در ادامه با اشاره به رموز ماندگاری حکومتها و دولتها به عنوان حکومت یا ماندگاری برای خدمت، گفت: برخی از کشورها قدرتشان برآمده از ظرفیتهای مادی موجود در آن کشور و برای اعمال حکومت در آن کشور میباشد. اگر عاملی در این کشورها قوی باشد میتوانند از این طریق هم در داخل و هم خارج اعمال نظر کنند.
وی این قدرتها را منبعث از مسائل سیاسی، اقتصادی و بینالمللی عنوان کرد و گفت: این قدرتهای تعریف شده را میتوان در شاکله ابرقدرتها یا قدرتهای بزرگ که نوعا از ظرفیتهای بالای قدرت نظامی و توانمندیهای تاثیرگذار اقتصادی و سیاسی برخوردارند مشاهده کرد.
وزیر امور خارجه دسته دیگر قدرتها را قدرتهایی عنوان کرد که در اتصال و وابستگی به قدرتهای بزرگ سعی دارند قدرتنمایی داشته باشند و به حکومت خود ادامه دهند.
متکی ادامه داد: در این کشورها قدرتهای بزرگ کسانی را که مدنظر دارند بر سر کار میآورند که بخش قابل توجهی از کشورهای در حال توسعه وضعشان از این نوع میباشد.
به گفته وی، اگر حمایت کشورهای قدرتمند از روی این کشورها برداشته شود به سان نخ تسبیح فرو میریزند که این نشان از عدم ثبات این کشورهاست.
وزیر امور خارجه دسته سوم را قدرتها و کشورهایی عنوان کرد که میخواهند مستقل باشند.
متکی اظهار داشت: این قدرتها در تلاشند منشا قدرتشان برآمده از ظرفیتهای داخلی با تکیه بر مردمشان و در ایجاد ارتباطات متعادل بینالمللی با رویکرد روابط خارجی قوی باشد.
وی افزود: این مسئله مهم را در مقایسه دوره گذشتهی ایران (زمان پهلوی) و جمهوری اسلامی در تولید و منشا قدرت مطمح نظر است.
وزیر امور خارجه در ادامه آرمانهای به ارمغان آورده شده به کشورمان توسط امام (ره) را مورد بحث قرار داد و گفت: آن عزیز سفر کردهای که 12 بهمن به طور ویژه به یاد او بودیم اگر هیچ چیز برای ملت ما نیاورده بود، الا استقلال، میارزید و میارزد به اینکه در دفاع از آرمانهای این نظام و استقلال کشور آنچه را که در توان داریم به کار گیریم.
رییس دستگاه دیپلماسی ایران با اشاره به تحولات عظیم ایجاد شده در منشا قدرت طی چند دهه اخیر، گفت: تحول ایجاد شده بسیار جالب توجه میباشد که باعث شده که قدرتهای مسلط جهانی که تصور میکردند شکستناپذیر هستند و هر آنچه که اراده کنند محقق میشود.
وی افزود: قدرتهای سلطهگر این را به عنوان امر مسلم در بین خودشان و نیز جوامع بشری جا انداخته بودند که قدرت بلامنازع جهان هستند و با یک کار گستردهی فرهنگی نیز قصد ریشهدار کردن آن را داشتند اگر چه گاها برخی خوابهای ناآرام و آشفته نیز برایشان در جای جای جهان به وجود میآمد.
متکی تصریح کرد: حدوث انقلاب اسلامی در سال 1979 عاملی شد که در برابر هژمونی آنها چالشی جدی ایجاد شود. آنچه که در دههی جاری با آن مواجهیم باعث شده که مسائل مختلف آنها با چالشهای جدی مواجه شود.
به گفته وزیر امور خارجه کشورمان، زمانی این قدرتها به هر کس میخواست حرکت جدی علیه آنها انجام دهد تشر میزدند و یا وقتی در شورای امنیت رای خلاف میدادند وزیر خارجه آمریکا میگفت فلانی رای گرانقیمتی داشته است دیگر از بین رفته است.
وی ادامه داد: طی سالهای اخیر مسائل جدیدی بروز کرده است که با تمام نیرو برای حل آن وارد میشوند اما موفق نمیشوند. 40 سال پیش جوانان خاورمیانهای و مسلمان مدل و الگویشان آمریکا بود امروز ببینید در خاورمیانه نگاه چگونه متفاوت شده است.
متکی در ادامه چارچوبهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی را مورد بحث قرار داد و گفت: چارچوب سیاست خارجی ما شعارهای انقلاب، قانون اساسی و استراتژیهایی که در کلام و نظر امام راحل و در ادامهی آن در منظر و نگاه مقام معظم رهبری ترسیم شده را شامل میشود. استراتژی سیاست خارجی ما حفظ استقلال و حفظ مصالح ملت ایران و حرکت بر اساس حکمت، تدبیر و عدم سلطهپذیری است.
وی یادآور شد: دستگاه دیپلماسی باید به صورت منطقی، عادلانه و قابل دفاع بتواند این استراتژی را در حوزههای مختلف عرضه کند. این بخش ایجابی کار دستگاه دیپلماسی است و بخش دیگر نیز تعامل با محیط بینالملل میباشد.
وزیر امور خارجه کشورمان سپس سیاست خارجه دولت نهم را مورد بحث قرار داد و در دولت نهم سیاست خارجی را مبتنی بر برخورد فعال، مبتکرانه، حرکت از موضع مدعی و نه قرار گرفتن در موضع متهم و بیان نظرها در عرصهی سیاست خارجی عنوان کرد.
متکی تصریح کرد: غربیها در تلاش بودند که بگویند ساز و کارهای ما درست است اما ایران با شعار تحول وارد عرصه شد و بحث تغییر محیط بینالملل را مطرح کرد.
وی بحث بر سر ناعادلانه بودن برخی ساز و کارها و یکجانبه بودن آنها در قبال حمایت از رژیم صهیونیستی را از جملهی بحثهای مطرح شده از جانب ایران در عرصهی سیاست خارجی دولت نهم عنوان کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان مصداق کوچک دیگر بندهای سیاست خارجی دولت نهم را بحث هستهیی عنوان کرد و اظهار داشت: این مسئله حتی در قطعنامههای تصویبی نیز مدنظر قرار گرفته است. چرا که میگویند ایران حق استفاده از انرژی هستهیای را دارد.
متکی افزود: در سال 1957 ایران قراردادهای هستهای با آمریکا بست که در اولین جمله آن آمده است که استفاده از این انرژی هستهیای حق مسلم همه ابنای بشر است. بدانید مسوولانتان بر منطقیترین و درستترین و قانونیترین مواضع حرکت میکند.
وی مشکل آمریکا با ایران را بسیار گسترده توصیف کرد و گفت: مشکل آمریکا با ایران با بحث هستهای شروع نشده که با اتمام آن تمام شود.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: ما در طول این مدت با آژانس همکاری کردیم و تا مرز 3000 نفر – روز بازرس از تاسیسات ما بازدید کرد و در گزارشهای متعدد عنوان شده که وضع فعلی فعالیتهای ایران انحرافی ندارد.
متکی یادآور شد: این مسئله به معنی آن است که در مورد گذشته سوالاتی دارند. به صورت پراکنده سوالاتی مطرح شد و ما جواب دادیم. امروز به دنبال هفت – هشت ماه کار صمیمانه با آژانس محورهای سوالات در شش بخش ارایه شد که ما به آنها پاسخ دادیم و در مورد تک تک آنها اعلام کردند که یافتههای ما با پاسخ ایران مطابقت دارد.
وی گفت: امروز آژانس به عنوان بدنه فنی سازمان ملل به این نتیجه رسیده است که به همهی سوالات خود در مورد فعالیتهای هستهای ایران به پاسخ رسیده است.
در ادامه متکی در جمع دانشجویان در پاسخ به سوالی در مورد مذاکره با آمریکا و اینکه آیا این مذاکره به بحث مذاکره دوجانبه نیز تسری مییابد یا خیر، اظهار داشت: مذاکره با آمریکا در موضوع عراق و برای کمک به ثبات و امنیت در این کشور بود. لذا با آن موافقت شد.
وی افزود: درخواست آمریکا برای این مذاکره فینفسه حکایت از به بن بست رسیدن سیاستهای تهاجمی آمریکا در عراق دارد.
متکی یکی از تاکیدات ایران در جریان مذاکرات را اشاره به این موضوع عنوان کرد که آمریکا سیاستهای خود را در عراق تغییر دهد.
وی خطاب به دانشجویان گفت: از این مباحث تحت مذاکره دوجانبه را استنباط نکنید. پرونده مسائل میان ایران با آمریکا، پرونده ضخیمی است و مسائل بسیار زیادی دو کشور از سپیده دم پیروزی انقلاب داشتهاند.
به گفته متکی، اگر در برخی از مقاطع، سیاستهای خصمانه آمریکا درقبال ایران از طرف مقامات این کشور اشاره شده، اما هرگز این اظهار نظرها و اعترافات اساسی طرحی برای یک سیاست جدید و برداشتن گامهایی برای از بین بردن آثار گذشته نبوده است.
وی ادامه داد: لذا سیاستهای آمریکا را کماکان نسبت به ایران خصمانه میدانیم همان گونه که کنگره آمریکا سالانه بودجههایی برای براندازی در ایران تصویب میکند لذا ما دقیق و هوشمندانه سیاست آمریکا را ارزیابی میکنیم.
وی مذاکرات با آمریکا بر سر موضوع عراق را در سطح تصمیمگیری شده و با اهداف روشن و با شعارهای اساسی بر مبنای ایران صورت گرفته است.
متکی با بیان اینکه دیپلماسی یک خم رنگرزی نیست که شما مطلبی را داخل آن کنید و بردارید و به نتیجه برسید، گفت: در دیپلماسی از لابهلای واقعیتها، کارهایی را باید انجام داد که بسیار ظریفند. در دوستیها این ظرافت خود را نشان میدهد چه رسد به دشمنیها.
دانشجویی از متکی در مورد روابط ایران در حوزههای مختلف جهان پرسید که متکی در پاسخ گفت: در حوزه روابط با اروپا در دولت جدید تلاش کردیم مناسباتمان را با تمام دنیا متوازن کنیم. اقتصاد ایران طی 150 سال گذشته و به ویژه بعد از جنگ جهانی غرب و اروپا منحصر شده بود و تکنوکراتهای ما نیز یا در غرب تحصیل کرده بودند یا کار کردن با آنها را یاد گرفته بودند. در هر حالی که در همین آسیا مناسباتمان گره خورده نبود.
وی افزود: این سیاستها در دو نیم سال گذشته تا حدود زیادی متوازن شد و سعی کردیم در آفریقا، آمریکای لاتین و حوزه عربی از ظرفیتهای سیاسی و اقتصادی بهره بگیریم.
دانشجویی از متکی در مورد بحث رابطه با انگلیس پرسید که وی در پاسخ گفت: در بحث انگلیس هر جا که سیاستهای انگلیس نادرست بود با آن برخورد کردیم متاسفانه انگلیس در بحث هستهای، به هیچ وجه نتوانست یک حرکت قابل دفاع داشته باشد و پا به پای آمریکا در مواضع هستهای، مواضع خصمانه علیه ما داشته است. لذا موضع ما در این جهت مشخص است و این مساله تاثیر خود را در سطح مناسبات ما با انگلیس گذاشته است.
وی در مورد باغ قلهک نیز گفت: این موضوع از بخشهای مختلفی که احیانا شکایت کردهاند، از طرف دستگاه قضایی در حال بررسی میباشد.
دانشجویی از متکی، در مورد تعامل با عراق و افغانستان علیرغم عدم حمایت آنها از ایران پرسید که وی در پاسخ گفت: عراق و افغانستان به عنوان همسایه شرق و غربی ایران تحولاتشان از نظر امنیتی برای ما مهم است لذا بخشی از سیاستگذاری ما نسبت به عراق و افغانستان در این چارچوب صورت میگیرد. این که چه شرایطی در آنجا حاکم میشود برای ما مهم است.
وی ادامه داد: ما در عراق و افغانستان حضور فعالی داشتیم و در بحث عراق سعی کردیم درستترین تحقیق را ارائه دهیم. به گفته متکی، هر نوع تعامل با این کشورها به خاطر منافع خودمان است.
وی تاکید کرد: در قبال عراق همواره موضع مخالفی با برخی سیاستهای آمریکا اعلام کردیم که در این راستا طرح 14 مادهای را در کنفرانس استامبول که در اجلاس کویت در آوریل آن را پیگیری میکنیم.
متکی این طرح را بر اساس دو محور خروج نیروهای خارجی و راهکارهای بازگشت ثبات و امنیت به عراق عنوان کرد.
متکی با تاکید بر اینکه ما در عراق و افغانستان هزینه نمیکنیم، گفت: ما برای حفظ امنیتمان سرمایهگذاری میکنیم هماکنون دو میلیارد دلار با عراق مبادله تجاری داریم و شرکتهای ما نیز در آنجا کار میکنند. اینها همه به نفعمان است.
وی هر آنچه را که در میان مدت، کوتاه مدت و یا دراز مدت پیگیری میشود را منافع ایران عنوان کرد که در هر برههای به شکلی تعریف میشود.
وی یادآور شد: در موضوع لبنان نیز دفاع از مقاومت لبنان نتیجه بخش بود و نشان داد که مواضع ما درست است.
متکی سپس در پاسخ به سوال دیگری در مورد گزارش البرادعی و شکست آمریکا در این خصوص گفت: آمریکاییها در هشت ماه گذشته در شرایط سختی قرار داشتند در فرودین ماه 86، قطعنامه 17 – 47 را صادر کردند و گفتند ظرف دو ماه ایران را چنین و چنان میکنیم. اما دیدیم که این گونه نشد.
متکی در ادامه در خصوص ماموریت فعالیتهای شرکتهای صهیونیستی در ایران اظهارداشت: حمایت از انقلاب فلسطین از اصول و سیاستهای دولت ایران پس از پیروزی انقلاب بود که تاکنون نیز ادامه دارد. دولت نهم در این زمینه حمایت خود را در عالیترین شکل در جهان به نمایش گذاشت.
وی افزود: در مورد فعالیت این شرکتها بنده در مجلس حاضر شدم و لوحهای فشرده و اطلاعات مختلفی را که در رابطه با شرکتهای مرتبط با رژیم صهیونیستی بود را در اختیار مجلس قرار دادم که در این راستا کمیتهای از وزارت بازرگانی، مجلس و وزارت خارجه در جهات مختلف آخرین وضعیت این شرکتها را پیگیری میکنند.
وی تاکید کرد: همه شرکتهایی که وابستگی به رژیم صهیونیستی دارند و یا با اسرائیل قاصب مرتبط هستند جایی برای کار در ایران ندارند.
متکی در مورد بحث غزه نیز گفت: اینگونه نیست که بحث غزه مورد فراموشی قرار گیرد ما طی دو هفتهی قبل، مواضعمان را در این خصوص بیان کردیم و سعی در ترغیب جوامع مختلف برای حمایت از مردم غزه داشتیم که در این راستا رییس جمهور برای اولین بار با رییس جمهور مصر صحبت کرد.
وزیر امور خارجه سپس در پاسخ به سوالی در مورد مواضع ایران در قبال موضوع چچن با تاکید بر اینکه ایران موضع مبهمی در مورد چچن ندارد، تصریح کرد: سفیر ایران به منطقه سفر کرده و همواره مسائل مرتبط با مسلمانان این منطقه را پیگیری میکند. همانگونه که مسائل مسلمانان در سینک یانگ چین را مورد پیگیری قرار میدهد.
وی افزود: ما از ظرفیتهای خودمان در کشورهای مختلف برای احقاق حقوق مسلمانان استفاده میکنیم و در این زمینه طرحی را در سازمان کنفرانس اسلامی مورد پیگیری قرار میدهیم تا اجلاس این سازمان در کشورهایی که دارای اقلیت مسلمان هستند توسط همین دولتها برگزار شود.
متکی همچنین پویاسازی نیروهای وزارت خارجه را از جمله برنامههای وزارتخانه برشمرد که در این راستا موج جدیدی ایجاد شده است.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در پاسخ به سوالی در خصوص مقایسه دیپلماسی دولت نهم و دولت اصلاحات گفت: در دیپلماسی جمله معرفی است که میگوید که یک از دو طرف به دنبال منافع بیشتر خودشان هستند. امتیازدهی و برخورد مبتنی بر شجاعت اینجاها خود را نشان میدهد. گاهی ممکن است نخواهیم امتیاز دهیم اما رویکردی را اتخاذ کنیم که خواست طرف مقابل محقق شود.
وی افزود: در بحث هستهای، رویکردی انتخاب شد که هر چه جلوتر رفتیم دیدیم چیزی به دست نمیآید. وقتی بسته پیشنهادی را اروپا درسال 2005 در مقابل ما قرار داد همه فکر میکردند غنی سازی خواهیم داشت اما وقتی پکیج باز شد همه چیز در آنجا بود به جزء بحث غنی سازی که همزمان با آن نیز پنج قطعنامه شورای حکام علیهمان صادر شد.
وی یادآورشد: اینجا بود که همه نظام تصمیم گرفتند بحث لغو تعلیق اصفهان را عملی کنند.
به گفته متکی، در سیاست خارجی اگر طرف در شما احساس رعب و تسلیم کند، فشارهایش را بیشتر میکند اما در یک تعامل منطقی اگر روی حرفتان محکم بایستید طرف مقابل را ناگزیر به قبول آن میکنید.
وی گفت: ما معتقدیم با بهرهگیری از تجربههای گذشته و ارزیابیهای رویکردهای گذشته میتوانیم رویکردهای خوب و شجاعانهای را در مناسبات خارجی اتخاذ کنیم.
وزیر امور خارجه کشورمان سپس در پاسخ به سوال دانشجویی که تاکید داشت که در حد بله یا خیر و نه طولانی به سوالاتش پاسخ دهد در پاسخ به این سوال که آیا شما واژه زشت سهم ایران از خزر بین 12 تا 18 درصد میباشد را گفتهاید، گفت: خیر، البته زشتی این مساله به راویاش باز میگردد.
متکی در مورد معاهده الجزایر و مذاکرات ایران در جهت اجرایی شدن آن نیز اظهار داشت: در این خصوص مواضع ما روشن و صریح بیان شده است و قرارداد 1975، قراردادی قابل مناقشه نیست. گفتگوها در چارچوب قرارداد 1975 است و نه درباره این قرارداد.
وزیر امور خارجه سپس در پاسخ به این سوال که چرا خبرنگاران خارجی آمریکایی آزادند در ایران فعالیت کنند، درحالی که خبرنگاران ایرانی بیش از 20 مایل از محل اقامتشان نمیتوانند دور شوند، گفت: خبرنگاران خارجی در ایران با رعایت مبانی و مقررات میتوانند در ایران دفتر داشته باشند و اگر تخلفی نیز انجام دهند در این چارچوب با آنها برخورد میشود.
وی افزود: در خصوص مساله آمریکا این برخورد مورد اعتراض جدی خبرنگاران میباشد که در قالب سازمان ملل تلاشهایی را انجام میدهیم.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در مورد بحث مطالعات ادعایی در گزارش محمد البرادعی اظهار داشت: بر اساس قوانین آژانس، اگر کشوری ادعایی در مورد فعالیتهای عضو دیگر داشته باشد، باید قبلا این موضوع را مطرح کند، اما 48 یا 72 ساعت قبل از تنظیم گزارش، آمریکا ادعای جدیدی مطرح کرد که در گزارش آمده است.
وی تاکید کرد: ما هم در خصوص عملکرد برخی کشورهای غربی و کمک به اسرائیل برای داشتن بمب هستهای ادعاهایی داریم که در حال آماده کردن مطالب آن و ارائه به آژانس هستیم.
وی در پاسخ به سوال دانشجویی که میگفت، گزارش اخیر البرادعی مثبت نبوده است، اظهار داشت: در خصوص شش سوال مطرح شده آژانس، به صورت کتبی و مورد به مورد به ما اعلام کردهاند که همگی آنها حل شده است. ما اذعان آژانس را داریم که میگوید آژانس دیگری مسالهای با ایران ندارد اما ادعاهایی که از طرف آمریکا مطرح میشود ادعاهایی است که طرف مقابل هر لحظه به شما حمله میکند تا بتواند امتیاز بگیرد.
وزیر امور خارجه در مورد سیاست و موضع کشورمان در قبال استقلال کوزوو نیز خاطر نشان کرد: ما شرایط منطقه را با توجه به حساسیتهای آن در دست بررسی داریم و به زودی موضع خودمان را در قبال استقلال کوزوو بعد از اتخاذ تصمیم اعلام میکنیم.
دانشجوی دیگری از متکی در مورد طرح موضوع هولوکاست و منطقی بودن این اقدام پرسید، که متکی در پاسخ گفت: بحث هولوکاست را بدون در نظر گرفتن کلی مساله فلسطین و رژیم صهیونیستی نمیتوان مورد بررسی قرار داد؛ آنچه که در مورد هولوکاست مدنظر بوده، ارائه دو سوال روشن برای افکار عمومی جامعه بینالملل و اینکه در پرتو این حادثه اقدامی صورت گرفته که 60 سال منطقه را در آتش نگاه داشته، است.
وی تاکید کرد: هولوکاست چون واقعیتی از منطقه ماست مطرح شد که غرب را به چالش کشید. صهیونیست یک اوختاپوس شده بود که در بسیاری از کشورها تلاش میکرد سلطه خود را گسترش دهد. وقتی که این بحث درست و منطقی مطرح شد مشخص شد که غرب حرف درستی در این چالش ندارد.
دانشجوی دیگری از متکی پرسید اگر رفراندومی در فلسطین اشغالی برگزار شود و مردم آن به تشکیل یک دولت فلسطینی در کنار رژیم صهیونیستی رضایت دهند، موضع ایران در این خصوص چه خواهد بود، گفت: در این صورت ما فلسطین را به رسمیت میشناسیم ولی اسرائیل را نه. وی ادامه داد: رژیم صهیونیستی از ابتدای موجودیت تاکنون با این شکنندگی روبهرو نبوده است.
وزیر امور خارجه در مورد نگاه ایران در برقراری رابطه با کشورهای کمونیستی نیز خاطر نشان کرد: نگاه ما به رژیم کمونیستی به معنای ماهیتی و سرمایهداری به معنای مفهومی روشن است. ما در قالب پذیرش اعتقادی نه شرقی و نه غربی هستیم. مراودات ما با این گونه نظامها به معنای پذیرش مبنای فکری آنها نیست.
به گفته متکی، ایران سیاست متوازی را در روابط خارجی در نظر گرفته است و در هر جای جهان از نهضتهای ضدسلطه حمایت میکند.
دانشجویی دیگری از متکی در مورد آنچه فشارهای اقتصادی در داخل پس از رفتن پرونده ایران به شورای امنیت و اعمال تحریمها خواند پرسید که متکی گفت: طبیعی است هر دولتی تلاش کند به صورت اصولی و زیربنایی مشکلات و نیازهای مردم رفع شود. هیچ کس نفی نمیکند که مسائل سیاسی در بحثهای اقتصادی تاثیر میگذارد، اما در ازای برخی مسائل اقتصادی؛ فضایی ایجاد شده که کشور توانسته گامهایی را بردارد.
متکی در پایان پیگیری سرنوشت دیپلماتهای ربوده شده ایرانی در لبنان و نیز امام موسی صدر را از وظایف وزارت امور خارجه برشمرد.