به گفته معاون استاندار، موضوع منطقه آزاد مریوان و بانه برای چندمین بار متوالی است که مطرح شده و تمام مراحل آن در دولت و مجلس طی شده و در کمیسیون مجلس در حال بررسی است. به نظر می‌رسد عزم دولت در ایجاد مناطق آزاد تجاری جدید در کشور جزم است؛ نیازی که شاید استان کردستان بیش از سایر نقاط، آن را احساس می‌کند و این مهم با رفع ایرادات قبلی این پروژه بزرگ و البته همراهی مجلس قابل تحقق خواهد بود.
نقش بی‌بدیل مناطق آزاد تجاری در تسهیل توسعه اقتصادی به عنوان حلقه پیونددهنده بی‌واسطه کشور با اقتصاد جهانی یکی از عوامل اصلی و بسیار موثر در توسعه و رشد اقتصادی ایران است، چراکه این مناطق به مثابه نقشه راهی با رویکرد منحصر به فرد ویژه اقتصادی در پیشبرد اقتصاد کلان کشور و تحقق اهداف سند چشم‌انداز در افق ۱۴۰۴ نقش ایفا خواهند کرد و تجلیگاه توسعه بخش‌های خصوصی و غیردولتی در عرصه‌های‌های بالادستی و بنیادی اقتصاد برای جلوگیری از بزرگ شدن دولت به منظور اعمال و تداوم سیاست‌های ابلاغی اصل ۴۴ قانون اساسی خواهند بود.
نباید فراموش کرد که مدیریت اقتصاد کشور از طریق رونق صادرات غیرنفتی منجر به سوق دادن درآمدهای نفتی به سمت پروژه‌های عمرانی، زیرساختی و همچنین به سوی صندوق توسعه ملی می‌شود تا از این طریق، این درآمد صرف سرمایه‌گذاری‌های سودآور شود؛ این مهم در قالب مناطق آزاد تجاری با ظرفیت صادرات ایجاد می‌شود، اما فقدان هویت‌بخشی به این مناطق و همچنین جهت‌گیری صحیح، عملا این هدف را مسکوت گذاشته است.
- مزیت های مرزی
مدیرعامل یک شرکت بازرگانی در بانه در این باره می‌گوید: یکی از ویژگی‌های اساسی در تبدیل شدن شهرستان‌ها به منطقه آزاد، مرزی بودن آنهاست که هر دو شهر بانه و مریوان این ویژگی را دارند. شهرستان بانه در حوزه ایجاد ظرفیت‌های تجاری و زیرساخت‌های آن و همچنین مریوان به دلیل وجود مرز رسمی باشماق به عنوان یک شاهرگ ورود و خروج کالا در مقیاس کشوری در کنار جاذبه‌های گردشگری، بستری مناسب برای تحقق اهداف برنامه استقرار منطقه آزاد تجاری در ۲ حوزه مریوان و بانه با مدیریتی واحد است.
«کریم سعیدپناه» با اشاره به نقشه پیشنهادی منطقه آزاد بانه و مریوان و شبهات پیش آمده می‌افزاید: منطقه آزاد بانه و مریوان کوچک‌ترین منطقه آزاد در کشور خواهد بود؛ چیزی در حدود ۸ هزار هکتار (مساحت عرصه) که تقریبا یک‌سوم آن در بانه (۳ درصد مساحت کل شهرستان) و مابقی در مریوان خواهد بود. این در حالی است که مساحت منطقه آزاد ماکو بالای ۵۰۰ هزار هکتار است. همچنین بر اساس شرایط کمیسیون اقتصادی مجلس، نقشه پیشنهادی محدوده منطقه آزاد نباید شامل هیچ‌کدام از مناطق جمعیتی باشد؛ به عبارتی دیگر نه شهر بانه و مریوان و نه هیچ‌کدام از روستاهای این شهرستان‌ها نباید در محدوده طرح قرار گیرند. این نابرابری‌ها در شرایطی است که شهرهای آبادان، خرمشهر، ماکو، اروند و... داخل محدوده منطقه آزاد هستند.
عضو هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی کردستان اظهار می‌کند: منفصل بودن محدوده‌های پیشنهادی بانه و مریوان مشکلاتی را در مدیریت این مناطق و امکان انتقال کالا به وجود خواهد آورد و ممکن است موجب اختلافات بین مسئولان و اهالی ۲ شهرستان شود، چراکه توسعه عادلانه و متوازن این ۲ شهرستان در قالب یک طرح تا حد زیادی دور از واقعیت است. همچنین بحث واگذاری زمین که تا زمان تصویب طرح جامع فقط ۱۵ درصد آن اجرا می‌شود، عملا روند احداث تسهیلات و خدمات را با وقفه‌ای ۲ ساله مواجه کرده است. در عین حال ممکن است رانت‌های اطلاعاتی هم در این زمینه اتفاق بیفتد و باعث شکل‌گیری مافیای اقتصادی و زمین‌داران شود.
سعیدپناه عنوان می‌کند: فراهم نشدن زیرساخت‌های لازم برای ایجاد منطقه آزاد که همواره مورد ایراد مخالفان طرح بوده و جزو پیش‌شرط‌های کمیسیون اقتصادی هم است، تا وقتی نمایندگان استان در مجلس نتوانند اعتبارات لازم را جذب کنند، به‌عنوان بزرگ‌ترین چالش در آینده، مانع تحقق اهداف منطقه آزاد خواهد بود. سال‌ها طول خواهد کشید که فراهم شدن درصدی از زیرساخت‌هایی مانند شبکه‌های حمل‌ونقل و راه‌های ارتباطی، فرودگاه، انبارداری، مراکز ترخیص کالا، مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، کارخانه‌ها و امور بیمه و بانکداری پیشرفته، مراکز خدماتی و اقامتی و... جنبه اجرایی به خود بگیرد.
- عقیم ماندن پروژه مناطق آزاد تورم و افزایش قیمت‌ها
کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک با اشاره به این‌که در مناطق آزاد کشورمان اهداف گوناگونی همچون سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد و تنظیم بازار کار و کالا تعیین شده است، می‌گوید: در کردستان مشکل اساسی ما در طرح‌ها، نبود زیرساخت‌ها به شمار می‌رود و در این رابطه، راه و جاده ۲ مورد از مولفه‌های اصلی در سرعت‌دهی به ایجاد منطقه آزاد هستند.
«پیمان اسراری» می‌افزاید: در کنار آن بحث احداث فرودگاه در بانه و مریوان و تکمیل فرودگاه سقز بسیار مهم است. همچنین مولفه دیگر، شکل‌گیری بازار در این ۲ شهر برای استفاده از شرایط منطقه آزاد است. وی ادامه می‌دهد: اگر نتوانیم زیرساخت‌های مورد نیاز منطقه آزاد تجاری را آماده کنیم و این مساله تنها در قالب طرح بماند و قابلیت اجرایی نگیرد، آثار تورمی بالایی در اقتصاد، به‌ویژه در افزایش نرخ زمین و مستغلات، مسکن و اجاره‌بهای مغازه‌ها خواهد داشت.
مدیر عامل شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس در کردستان می‌گوید: تردیدی وجود ندارد که ایجاد این منطقه آزاد تجاری به لحاظ روانی، یک شرایط تورمی را ایجاد می‌کند و فضای عرضه و تقاضا در حوزه زمین دچار مشکل خواهد شد، ضمن آن‌که هم‌اکنون در اقتصاد مرزی به طور میانگین ۵۰ هزار نفر از این طریق امرارمعاش می‌کنند، بنابراین اجرای ناصحیح پروژه منطقه آزاد، محل ارتزاق آنها را با مشکل مواجه خواهد کرد.
اسراری با بیان این نکته که ضعف مدیریتی در کنار عدم نظارت لازم بر آن منجر به دوری مناطق آزاد از رسالت اصلی خود خواهد شد، اظهار می‌کند: عدم اجرای کامل قانون، چگونگی اداره مناطق آزاد از جمله ماده ۲۷ قانون در کنار نگاه بخشی و تعلل تصمیمات برخی مدیران ذی‌ربط و همچنین فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم، منجر به دفع سرمایه‌گذار و راکد ماندن فعالیت‌های تجاری در این مناطق خواهد شد. وی بی‌توجهی به مزیت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد را عاملی در خالی گذاشتن عرصه برای رقبای کشورهای همسایه در بازارهای خارجی می‌داند و تصریح می‌کند: این امر علاوه بر عدم توفیق در اهداف از پیش تعیین شده، منجر به کاهش درآمدهای عمومی کشور از طریق درآمد ناشی از عوارض گمرکی و مالیاتی خواهد شد.
- قابلیت‌هایی که باید مد نظر باشد
مدیر عامل شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس در کردستان، داشتن ۲۷۸ کیلومتر مرز مشترک با عراق، برخورداری از گمرک‌های بین‌المللی باشماق، سیف سقز و سیرانبند بانه، امنیت حاکم در منطقه، لزوم کاهش بیکاری افسارگسیخته در کردستان و اتمام پروژه فرودگاه سقز و جاده مریوان- سنندج و همچنین ظرفیت‌های کشاورزی، گردشگری، توریست‌درمانی و ظرفیت‌های صنعتی در کنار ریشه‌های مشترک فرهنگی، زبانی، اجتماعی و تاریخی با اقلیم کردستان را از جمله قابلیت‌هایی می‌داند که می‌تواند به عنوان پارامترهایی در راستای فعالیت منطقه آزاد تجاری در کردستان مورد عنایت قرار گیرد.
- دولت همچنان پیگیر ایجاد منطقه آزاد است
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان با اشاره به این‌که راه‌اندازی منطقه آزاد تجاری صنعتی بانه و مریوان نقش زیادی در توسعه کردستان دارد، می‌گوید: بسیاری از کشورهای همسایه ما از طریق راه‌اندازی و ایجاد مناطق آزاد به توسعه و شکوفایی رسیده‌اند. «حسین فیروزی» با تاکید بر آثار مثبت ایجاد منطقه آزاد تجاری بانه و مریوان بر اقتصاد استان تصریح می‌کند: منطقه آزاد تجاری می‌تواند در جذب سرمایه خارجی، جذب و انتقال تکنولوژی و در نهایت ایجاد فرصت‌های اشتغال نقش بسزایی داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: شاخص‌های توسعه در کردستان به دلایل مختلف پایین است و شیوه‌های عادی و معمول در سیاست اقتصادی پاسخگوی وضعیت نامطلوب اقتصادی در این استان نخواهد بود و رفع آن به جهشی اقتصادی نیاز دارد که توسعه منطقه را سرعت بخشد. معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان عنوان می‌کند: ایجاد منطقه آزاد تجاری در بانه و مریوان یکی از راهکارهایی است که در توسعه این منطقه و رشد اقتصادی آن موثر خواهد بود.
این مسئول با یادآوری مخالفت مجلس نهم با تصویب لایحه دولت در خصوص ایجاد مناطق آزاد جدید در کشور از جمله در کردستان، ابراز امیدواری می‌کند که با تصویب لایحه در مرکز پژوهش‌های مجلس دهم این نیاز و مطالبه تحقق بخشد. فیروزی تصریح می‌کند: فاز اول منطقه ویژه بانه با ۳۵ هکتار نهایی شده و آماده واگذاری به سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی کار و فعالیت است. در مریوان نیز به دنبال احیای موضوع منطقه ویژه و منطقه آزاد هستیم تا زمینه جذب سرمایه‌گذار فراهم شود.
- نمایندگان کردستان؛ حامی سرسخت ایجاد منطقه آزاد
نماینده سقز و بانه در مجلس با بیان این‌که زیرساخت‌های شهرستان‌های بانه و مریوان برای ایجاد و راه‌اندازی منطقه آزاد مناسب است، می‌گوید: نمایندگان مردم کردستان در مجلس آماده هرگونه تعامل با دولت برای تسریع در انجام این مهم هستند. «محسن بیگلری» با اشاره به این‌که ایجاد مناطق آزاد تجاری- صنعتی یکی از مناسب‌ترین راهکارها برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی، رونق صادرات و در نتیجه ایجاد اشتغال پایدار است، می‌افزاید: یکی از اقداماتی که دولت دوازدهم در این زمینه انجام داده تصویب افزایش تعداد مناطق آزاد تجاری در کشور است.
نماینده سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی اظهار می‌کند: یکی از اقدامات اساسی که دولت دوازدهم قصد دارد در راستای کمک به اقتصاد کردستان به انجام برساند، راه‌اندازی منطقه آزاد تجاری- صنعتی بانه و مریوان است. وی ایجاد منطقه آزاد را یکی از مهم‌ترین خواسته‌های مردم کردستان عنوان و اظهار می‌کند: سال ۹۴ تعدادی مناطق آزاد تجاری به تصویب شورای عالی مناطق آزاد رسیده بود؛ اما این لایحه ۲ بار در مجلس مطرح شد که متاسفانه از سوی مجلس نهم رد شد.
این نماینده مجلس دهم عنوان می‌کند: خوشبختانه دولت دوازدهم بر ایجاد این منطقه در کردستان مُصر است، به طوری که اواخر خرداد سال جاری موضوع افزایش مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی مجددا در هیات دولت مطرح و تصویب شد که به‌زودی با قید دوفوریت به مجلس شورای اسلامی ارسال خواهد شد. بیگلری با بیان این‌که مجمع نمایندگان استان کردستان با قاطعیت حامی ایجاد منطقه آزاد تجاری- صنعتی در مریوان و بانه است، می‌گوید: بدون شک لایحه دولت که در آن قرار است ۷ منطقه آزاد تجاری جدید و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی به مجموعه مناطق آزاد و ویژه کشور اضافه شود، مورد حمایت مجلس دهم قرار می‌گیرد.
وی زیرساخت‌های ۲ شهرستان بانه و مریوان برای ایجاد و راه‌اندازی منطقه آزاد را نیز نسبتا مناسب عنوان و تصریح می‌کند: نمایندگان کردستان در مجلس آماده هرگونه تعامل با دولتمردان برای تسریع در انجام این مهم هستند؛ چراکه راه‌اندازی این منطقه اکنون به یک مطالبه عمومی در کردستان تبدیل شده است. نماینده سقز و بانه در مجلس ادامه می‌دهد: بدون شک منطقه آزاد تجاری- صنعتی بانه و مریوان به یکی از بهترین مناطق آزاد کشور بدل خواهد شد؛ چراکه استان کردستان علاوه بر داشتن ظرفیت‌های تخصصی این حوزه از طبیعت بکر و جاذبه‌های بی‌بدیل زیست‌محیطی نیز برخوردار است که این امر در رونق هرچه بیشتر منطقه تجاری- صنعتی بانه و مریوان بسیار تاثیرگذار است.
نظر شما