دکتر حسن روحانی شب گذشته و در پایان جلسه سران قوا که به میزبانی قوه قضائیه برگزار شد، ضمن این که از اجرایی شدن گام سوم کاهش تعهدات برجامی کشورمان از روز جمعه خبر داد،یادآور شد: اقدام های ایران در چارچوب مقررات آژانس خواهد بود البته مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست، هر زمان به تعهدات خود برگردند ما هم به تعهدات برجامی بر می گردیم.
رئیس جمهوری همچنین روز گذشته در جلسه هیات دولت نیز روند مذاکرات میان ایران با طرف های برجام را رو به جلو خواند و تصریح کرد: به رغم حل بخش مهمی از اختلافات در مذاکرات با اروپا، هنوز به نقطه توافق نهایی نرسیده ایم، در همین چارچوب ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی خود را برخواهد داشت و جزئیات این گام سوم را طی امروز و فردا اعلام و بر مبنای آن عمل خواهد کرد. بخ گفته وی ظاهر این گام سوم، خیلی تکان‌دهنده نیست ولی باطن آن فوق‌العاده مهم است.
این سخنان در فضای رسانه‌ای کشور بازتاب گسترده ای داشته است. به طوری که رسانه های اصلاح طلب ضمن حمایت از این اقدام، به گمانه زنی هایی در خصوص نتایج و واکنش های احتمالی طرف های مقابل برجام پرداختند و پیش بینی کردند که احتمال دارد توافقاتی جهت کاهش تنش ها صورت گیرد یا اروپایی‌ها وارد فاز مکانسیم ماشه و بردن پرونده ایران به شورای امنیت شوند.(ابتکار)
در مقابل رسانه های اصولگرا با متهم کردن دولت به "انفعال" این گام ها را "کاهش میلیمتری و نمادین" ارزیابی کردند(کیهان) و نوشتند: دیگر نباید به گام‌های خوش باطن دلبسته باشیم و شیوه مقابله ما با غرب باید تغییر کلی پیدا کند.(جوان)
شایان ذکر است امروز رسانه ها ی هر دو طیف سیاسی به طرح محور مشترکی با جهتگیری مشابه مبنی بر "اهداف آمریکا و اروپا در قبال ایران" پرداختند.
- رسانه‌های اصلاح طلب
این رسانه ها علاوه بر موارد مذکور در پیگیری اعلام خبر برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی "عدم استقلال و بی عملی اروپا" را نیز مورد امعان نظر قرار داده و در خصوص محتوای گام سوم نیز گمانه زنی هایی کردند.
- حمایت از تصمیم دولت در برداشتن گام سوم
در بخشی از یادداشتی که روزنامه اعتماد منتشر کرده می خوانیم: دولت در آستانه برداشتن گام سوم با توجه به تصمیماتی که در گام اول و دوم اتخاذ شده است، بنا دارد با جدیت نسبت به اجرایی کردن گام سوم نیز اقدام کند. بنابراین انتظار است که گام سوم هر چه سریع‌تر و با اقتدار کامل برداشته شود. چراکه عملا به این نتیجه رسیده‌ایم که به هیچ عنوان نمی‌توان بر اساس اما و اگرها و وعده‌های کلامی اروپایی‌ها حسابی باز کرد؛ البته مادامی که شاهد اقدام عملی نباشیم. بنابراین لازم است همزمان با حضور فعال دیپلمات‌های ایرانی در کشورهای عضو و غیرعضو برجام و رایزنی و به کارگیری دیپلماسی فعال، سیاست‌های خود را در راستای کاهش تعهدات برجامی عملیاتی کنیم. اقدامی که احتمالا ظرف یکی، دو روز آینده به خود رنگ واقعیت می‌گیرد.
به نوشته روزنامه ایران «گام سوم را برمی‌داریم»؛ این گزاره مشترک تمام موضعگیری‌هایی بود که روز گذشته از سوی مقام‌های عالی‌رتبه ایران در مواجهه با تحولات جاری پیرامون اجرای برجام مطرح شد.
به گزارش روزنامه شرق نیز گام سوم کاهش تعهدات برجام فضای سیاسی را تحت‌الشعاع قرار داد. نمایندگان مجلس (از حمیدرضا حاجی بابایی و علی مطهری گرفته تا بهروز نعمتی، اسدالله عباسی، علاء‌الدین بروجردی) هم در این زمینه اظهارنظرهایی کردند که به نظر می‌آمد با موضع دولت همسو بود.
به گزارش روزنامه مردمسالاری مصطفی کواکبیان، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: زمانی به اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجامی باقی نمانده و کشورهای اروپایی فرصت چندانی ندارند. ما به تمام تعهداتمان عمل کردیم اما آنها فقط شعار داده‌اند. لذا ما نباید چندان به وعده‌های اروپایی‌ها خوش‌بین باشیم. البته شنیدیم وزیر دارایی فرانسه به آمریکا رفته تا با وزیر خزانه داری آمریکا دیدار کند تا درخصوص بسته پیشنهادی مکرون صحبت‌ها و هماهنگی‌هایی انجام دهد که بعید می‌دانم به نتیجه برسد. ما علاقه داریم برجام حفظ شود، اما از قلب مناطق تهران می‌گویم اگر طرف‌های برجامی به تعهداتشان عمل نکنند گام سوم را محکم‌تر برخواهیم داشت.
تارنمای خبرآنلاین در گزارش خود از سخنان رئیس جمهوری درخصوص گام سوم برجامی نوشت: روحانی با زیرکی تمام عیاری عمل کرد و پیام محکم خود را به دشمنان داخلی و خارجی ، واضح رساند. رئیس جمهور در اعلام اجرای گام دوم برجام روز یکشنبه ۱۶ تیرماه سال جاری پس از جلسه هیات دولت، مسولیت اعلام اجرای گام دوم تعهدات برجامی را به سه نماینده از دولت، وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی محول کرد. اما اعلام گام سوم فرق بسیار داشت. روحانی در یک قاب کنار سران دو قوه دیگر مهمترین و تاریخی ترین تصمیم ایران در پرونده هسته ای کشور را اعلام کرد. مهمترین تصمیم ممکن در بحرانی ترین وضعیت تنش ایران و آمریکا. پیام محکم روحانی در این ساعت شب و این لحظه و در کنار روسای قوای دیگر این خبر را اعلام کند، بسیار نکته ها در آن نهفته بود... این پیام واضحی بود که با زیرکی خاص روحانی به داخلی ها و خارجی ها، شبانه مخابره شد. برای کسانی که هروز در تیترهای خود، دولت و تیم سیاست خارجی او را ناکارآمد می خوانند. همان کسانی که هیچگاه دستاوردهای برجام را ندیدند و وقتی که این توافق از دست رفت بر مزار آن گریستند. همان هایی که روزی هم نوا با اسرائیل و آمریکا قبر مزار را می کندند.
تارنمای نامه نیوز در این براه به گفتگو با حسین الله کرم، تحلیلگر مسائل سیاسی پرداخت و به نقل از وی نوشت: گذشته اروپا نشان می دهد این توافق نتیجه بخش نخواهد بود چون اروپایی ها حاضر نشدند حتی ۴ میلیون یورو برای اینستکس قرار دهند بنابراین این توافق ۱۵ میلیارد دلاری نه تنها عملی نمی شود بلکه فقط از ایران زمان می گیرد.
وی افزود: معتقدم عمل به موضع خرید و فروش امن نفت برای همه کشورها از خلیج فارس به شرط وجود این امکان برای ایران و همچنین اجرای واقعی و تأثیرگذار کاهش تعهدات برجامی با غنی سازی ۲۰ درصد می تواند اروپا و آمریکا را سرعقل بیاورد و آنها به طور واقعی پای اجرای توافق با ایران خواهند آمد.
سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با ایسنا اظهار کرد: تاکنون غربی‌ها اقدام عملی برای انجام تعهداتشان در برجام انجام نداده‌اند؛ زمانی هم تا ۱۵ شهریورماه یعنی مهلت ایران به اروپایی‌ها باقی نمانده؛ لذا قطعا ایران گام سوم را محکم بر خواهد داشت.
وی توضیح داد: ما اعلام کردیم اگر اروپایی‌ها اقدام عملی برای انجام تعهداتشان انجام دهند ایران آمادگی بازگشت به زمان قبل از کاهش تعهدات را دارد. البته باید اقدام عملی صورت گیرد که معنای آن ایجاد شرایط لازم برای فروش نفت و تضمین برگشت پول است.
- نتایج احتمالی اقدام ایران
روزنامه ایران می نویسد: با وجودی که به نظر می‌رسد متوقف شدن بخش دیگری از اجرای تعهدات برجامی ایران قطعی به نظر می‌رسد اما چنانچه مذاکرات جاری ایران و فرانسه به تحقق منافع اقتصادی تهران بینجامد، جمهوری اسلامی وعده داده به نقطه اول اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام بازگردد. دور از انتظار نیست که حضور سران کشورها در مجمع سالانه سازمان ملل متحد و رایزنی‌های نزدیکی که رئیس جمهوری فرانسه در نظر دارد با همتای امریکایی خود از سر بگذراند به گشوده شدن روزنه‌هایی برای عملی شدن راهکار فرانسوی جهت حفظ برجام بینجامد.
روزنامه ابتکار در تیتر یک خود به واکنش‌های احتمالی طرف‌های اروپایی نسبت به گام سوم هسته‌ای ایران پرداخته و نوشت: هرچند ایران اعلام کرده که مذاکراتش طی روزها و هفته‌های اخیر گام‌هایی رو به جلو بوده است، اما طی دیروز و تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز واکنشی از سوی اروپا مبنی بر ورود ایران به گام سوم هسته‌ای مطرح نشده است. علاوه بر این جزئیات این گام نیز همچنان برای رسانه‌ها نامشخص است. به همین دلیل کارشناسان دو دسته تحلیل را درخصوص فرآیندهای آتی و پیش رو مد نظر دارند. نخست اینکه با توجه به سفر وزیر دارایی فرانسه به واشنگتن و خبری که دو روز قبل وزیر خارجه فنلاند درخصوص تضمین فروش روزانه ۷۰۰ هزار بشکه نفت از سوی ایران مطرح کرد، احتمال دارد طی روزهای آینده توافقات جهت کاهش تنش‌ها صورت گرفته و چشم‌انداز دیپلماسی برای حفظ و تداوم برجام دورنمای مثبتی را ارائه دهد.
از سوی دیگر ممکن است با کارشکنی مجدد آمریکا و ورود ایران به گام سوم، اروپایی‌ها وارد فاز مکانسیم ماشه و بردن پرونده ایران به شورای امنیت شوند. امری که می‌تواند ضمن پیچیده‌تر کردن معادلات پیش رو، احتمالاً مقدمات فروپاشی نهایی برجام را فراهم کند.
روزنامه همدلی در یادداشتی می نویسد: محققا قرار گرفتن ایران در مسیر گام سوم یا همان پروژه غنی کردن ۲۰درصدی اورانیوم به معنای به شماره افتادن نفس‌های برجام و در نتیجه مرگ آن خواهد بود. حال و از آنجایی که عزم تهران به جهت انفعال در اراده اروپا برای بازگشت به تعهدات برجامی در اجرایی‌سازی گام سوم جدی است، پرسش آن است که آیا نیازی به اجرای گام سوم یا همان مرگ برجام است؟
به نظر می‌رسد با توجه به هم‌افزایی پیدا و پنهان اروپا و واشنگتن در مواجهه با تهران و مشخصا برجام، هیچ نیازی به قرار گرفتن در مسیر گام سوم نیست. به واقع قرار گرفتن تهران در مسیر گام سوم به معنای مرگ برجام خواهد بود که با توجه به نگرش ایجابی و مثبت تهران به آن در حکم نقض غرض خواهد بود. فراموش نکنیم که همین برجام بود که موجب خروج ایران از زیر فصل هفتم منشور ملل متحد شد و سایه جنگ و نظامی‌گری را از سر ایران دور کرد. بنابر این و تحت شرایط وجوب حفظ برجام تلاش برای حفظ برجام از سوی تهران حتی با نگاه حیثیتی نه تنها یک تصمیم و کنش عقلایی است بلکه ماندن در آن با همه رفتارهای سینوسی و انفعال اروپا بر خروجش اولویت و رجحان دارد.
همچنین آفتاب یزد در این باره متذکر شد: گام سوم می‌تواند خطراتی برای ایران داشته باشد، اگر ما می‌خواهیم میزان غنی سازی اورانیوم را آنگونه که حسن روحانی می‌گوید تا هر کجا که دلمان می‌خواهد بالا ببریم ممکن است نتیجه ای جز فاصله گرفتن ایران از اروپا و متقابلا نزدیک شدن اروپا به آمریکا نداشته باشد.
نگارنده اطمینان می دهد که ایران در گام سوم نیز به دور و بر افزایش۲۰ درصد نخواهد رفت. دولت روحانی خود نیز می‌داند که اگر به صورت فورانی بخواهد به سمت غنی سازی ۲۰ درصد برود ، شاید به مصلحت نباشد به نظر می‌رسد که همچنان ما باید منتظر باشیم و البته واکنش‌های کشورها بعداز گام سوم را درنظر بگیریم .
عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر مسائل اروپا در گفتگو با فرارو نظر متفاوتی دارد و درپاسخ به این پرسش که اگر این فاز یعنی فاز سوم که در آن احتمالا غنی سازی بیشتر می‌شود از سوی ایران شروع شود آیا مذاکرات به هم می‌خورد؟ می گوید: خیر. مذاکرات فرانسه و آمریکا می‌تواند ادامه یابد و هر وقت به نتیجه رسیدند ایران به جای اول بر می‌گردد؛ یعنی فاز سوم می‌تواند ملغی شود. پس اگر مذاکرات تا پنجشبه هم به نتیجه نرسید بدین معنی نیست که با شروع فاز سوم توسط ایران دیگر مذاکره‌ای در کار نخواهد بود. بازهم می‌توان به قبل از این توافق بازگشت.
- عدم استقلال و بی‌عملی اروپا
به نوشته اعتماد برداشته‌شدن گام‌های بیشتر از سوی ایران به معنای «تکرار تجدیدی‌های اروپا» در آزمون برجام است. ایران چه در روزهای خروج امریکا از برجام و اتخاذ سیاست صبر راهبردی و چه در ۱۲۰ روز گذشته و انتخاب مسیر استفاده از حق خود در برجام برای کاهش از تعهدات در برابر کاهش تعهدات طرف مقابل، میز مذاکره را ترک نکرده است. تهران در این بازه زمانی گزینه‌های بسیاری را پیشنهاد کرده و پیشنهادهای بسیاری را هم مورد بررسی و جرح و تعدیل قرار داده با این‌همه به نظر می‌رسد که جان برجام به تبدیل شعار سیاسی اروپا به رفتار عملی وابسته است و این به معنای همان نیاز به سرمایه‌گذاری و هزینه کردن است که ظریف می‌گوید اروپایی‌ها تاکنون از انجام آن سرباز زده‌اند.
نگارنده می افزاید: همان‌گونه که قبلا هم نوشته بودم رییس‌جمهور فرانسه دست به قمار زده و در این میان تلاش می‌کند رضایت دونالد ترامپ را هم جلب کند. قماری که با توجه به موضع ایران درباره عدم مذاکره با امریکا تا زمانی که تحریم‌ها برقرار هستند از شانس آنچنانی برای پیروزی برخوردار نیست.
آفتاب یزد: اروپا مرتب از حفظ برجام می‌گوید و ازطرفی دیگر اقداماتی از خود نشان می‌دهد که بیانگر همسانی و هماهنگی کامل این اتحادیه – برخلاف ادعای مستقل بودنش- با آمریکا و علیه برجام است. این ضدو نقیض گویی‌های اروپا ادامه دارد. به غیر از سر درگم ماندن اینستکس که بسیاری از آن با عنوان تنها راهکار یا سازوکار اروپا برای اقدام عملی در جهت حفظ برجام یاد می‌کردند این روزها سران این قاره سعی می‌کنند تا وعده تزریق ۱۵ میلیارد دلار به این سازو کار را نیز در نوعی بلاتکلیفی قرار داده و بدتر از آن اعلام کند انجام شدن یا نشدن این موضوع نیز منوط به تایید آمریکاست.
یکی از نکاتی که باعث دلسردی ایران از امید به اروپا برای اقدام عملی آنها در راستای حفظ برجام، تا پانزدهم شهریور ماه و منصرف شدن کشورمان از برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی شد نیز همین وابستگی قاره سبز به آمریکا است...
"وضعیت پارادوکسیکال برجام"عنوان سرمقاله امروز ابتکار است که در بخشی از آن آمده است: ممکن است طی روزهای آینده با نهایی شدن توافق میان ایران و اروپا، زمینه‌های بازگشت به برجام فراهم شده و فصل جدیدی در این توافق بین‌المللی گشوده شود. با این حال در چنین وضعیتی چند ابهام اساسی وجود دارد. نخست اینکه اگر ایران تاکید دارد که اروپایی‌ها ملزم به رعایت ۱۱ تعهد خود در برجام هستند، مسئله خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری و نیز فروش نفت تا چه میزان این تعهدات را پوشش می‌دهد و از سوی دیگر چه تضمینی وجود دارد که اروپا در قبال این تعهدات هم قادر به ایستادگی در برابر آمریکا باشد؟ زیرا آنطور که مشخص است، اجرای این بسته پیشنهادی به میزان زیادی به چراغ سبز آمریکا بستگی داشته و خود اروپایی‌ها نیز در طول یکسال و نیم گذشته نشان داده‌اند که ابزار لازم جهت ایستادگی در برابر ایالات متحده را ندارند.
رامین مهمانپرست، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در گفتگو با ایلنا، در ارزیابی شرایط فعلی برجام در کمتر از ۲۴ ساعت مانده به ضرب‌الاجل ایران برای آغاز گام سوم کاهش تعهدات گفت: شرایط فعلی بستگی به اقدامات طرف مقابل دارد. ما در مذاکرات مختلف و طولانی مدت که منجر به برجام شد نشان دادیم اهل گفت‌وگو، مذاکره و منطق هستیم و به تعهداتمان نیز تاکنون پایبند بودیم.
وی ادامه داد: طرفی که تعهدات را زیر پا گذاشت و به وظایفش عمل نکرد، کشورهای غربی بودند؛ یکی با خروج از برجام مشکل ایجاد کرد و تحریم‌های غیرقانونی را بازگرداند و اروپایی‌ها نشان دادند که یا اراده کافی ندارند یا قادر به مقابله با اقدامات آمریکا نیستند. در هر صورت این ساعات باقی مانده فرصت آزمودن عزم، اراده و توان اتحادیه اروپا است که چه مقدار می‌توانند برای حفظ برجام قدم‌های محکم‌تر و جدی‌تری بردارند.
- اهداف آمریکا و اروپا
قاسم محبعلی، مدیرکل اسبق خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت خارجه در سرمقاله آرمان ملی نوشت: آمریکایی‌ها قصدشان از تحریم‌ها آن بوده تا ایران را به پای میز مذاکره بکشانند. یکی از ابزارهای آمریکایی‌ها می‌تواند ژاپن و یا فرانسه باشد. آنها متناسب با اینکه زمینه بازگشت ایران به میز مذاکره به برجام چگونه می‌تواند باشد طبیعی است که ممکن است امتیازاتی را به ایران واگذار نمایند. کما اینکه در گذشته نیز امتیازاتی را به ایران دادند. آمریکایی‌ها ماشین تحریم‌ها را طوری طراحی کرده‌اند تا ایران را به پای میز مذاکرات بازگردانند. همچنین این نکته را باید مد نظر داشته باشیم که این بسته پیشنهادی ۱۵ میلیارد دلاری به منظور آن است تا مذاکرات آغاز گردیده تا در صورت پذیرش تهران-واشنگتن این بسته پیشنهادی، کلید آغاز مذاکرات خواهد بود. بقیه مسائل متناسب با پیشرفت مذاکرات جلو خواهد رفت. می‌دانیم که ۱۵ میلیارد دلار تامین کننده نیازهای ایران نخواهد بود. چون نیاز سالیانه ایران مبلغی حدود ۸۰ میلیارد دلار است. لذا این مبلغ بیشتر بسته پیشنهادی تشویقی به منظور آغاز مذاکرات میان طرفین تلقی می‌گردد.
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با ایسنا با اشاره به قطعی شدن اجرای گام سوم کاهش تعهدات ایران در چارچوب برجام گفت: جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد تا به تدریج تعهدات خود را کاهش دهد، در واقع مساله تعهد در برابر تعهد نیز نوعی سیاست بین‌المللی است، آنها متعهد شده‌اند تا یکسری اقدامات را در قالب برجام انجام دهند، اما وقتی به تعهدات خود عمل نکردند، طرف مقابل هم که ایران باشد می‌تواند تعهدات خود را کاهش دهد.
بهشتی پور بیان کرد: نکته مهم این است؛ طرف مقابل زیان آنچنانی نمی‌بیند؛ اما عملا ما از اجرا نشدن آن زیان می‌بینیم، به نظر می‌رسد در چنین شرایطی ایران باید به سمت توسعه توان اقتصادی گام بردارد، آنها تاکیدشان بر این است که از ابزار تحریم علیه ایران استفاده کنند. اینکه می‌گویند ایران پای میز مذاکره بنشیند، میز مذاکره آماده است در واقع به دنبال این هستند که ایران را به سوی تسلیم بکشانند.
گام سوم کاهش تعهدات برجامی شامل چه اقداماتی است؟
به نوشت روزنامه ایران در شرایطی که شمارش معکوس برای برداشتن گام سوم آغاز شده است، گمانه زنی‌ها درباره چگونگی اجرای این مرحله از سوی ایران افزایش یافته است. مهیاکردن زمینه برای انجام اقداماتی که ذخایر اورانیوم ایران در این سطح (تا ۴.۵ درصد) را با نسبت بیشتری افزایش دهد، افزایش تعداد سانتریفیوژها به بیش از ۵۰۶۰، توسعه غنی سازی در نطنز و برداشتن محدودیت‌ها در تحقیق و توسعه از جمله گسترش نسل‌های سانتریفیوژ از جمله اقداماتی است که در گام سوم جمهوری اسلامی پیش‌بینی می‌شود.
روزنامه ابتکار نیز در این باره می نویسد: گام سوم هنوز مشخص نیست که چه جزئیاتی را در بر می‌گیرد، اما احتمالات بیان می‌کند که مسئله راکتور اراک و نیز فراتر رفتن از غنی‌سازی ۲۰ درصد از جمله اقدامات ایران در مرحله سوم کاستن از تعهدات هسته‌ای خواهد بود.
به نوشته تارنمای بهارنیوز با توجه اظهارات رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه ایران از این پس تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مد نظر بوده را کنار خواهد گذاشت و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه کشور برای غنی‌سازی نیاز دارد بدون محدویدت از سوی سازمان انرژی اتمی دنبال خواهد شد، می‌توان نتیجه گرفت که ایران از این پس اجرای بندهای ۴۱، ۴۲ و ۴۳ از ضمیمه ۱ برجام را متوقف خواهد کرد.
- رسانه‌های اصولگرا
رسانه های اصولگرا طبق مواضع همیشگی خود نسبت به دولت روحانی و در راستای انتقادات خود به برجام، در صدد زیر سوال بردن گام سوم برآمدند. نکته جالب توجه این که برخی از این رسانه ها برخلاف سایر رسانه های همسو اذعان کردند: سیاست کاهش تعهدات برجامی ایران بسیار اثربخش بوده است و با ادامه این روند، قطعاً طرف مقابل به انجام تعهداتش در برجام مجاب می‌شود.
- گام سوم ایران در کاهش تعهدات برجامی
خبرگزاری فارس نوشت: با توجه به اظهارات مقامات کشورمان، برداشته شدن گام سوم قطعی است و جزییات آن هم ظرف امروز یا فردا اعلام خواهد شد و ایران در این مدت علیرغم اینکه پنجره دیپلماسی را به روی اروپا باز نگهداشت و نشان داد که واهمه‌ای از گفتگو ندارد و وزیر خارجه ایران در هفته‌های اخیر رایزنی‌های گسترده‌ای را از خلیج فارس تا اروپا و آسیا صورت داد، ولی بار دیگر ثابت کرد که برای اتخاذ اقداماتش منتظر اجازه هیچ کسی نخواهد بود.
"ختم میانجی"تیتر یک روزنامه جوان است که در ذیل آن می خوانیم: طرح پرحرف و حدیث «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه برای میانجیگری میان تهران و واشنگتن ناکام ماند و نماینده فرانسه در امریکا نتوانسته مقام‌های دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور امریکا را برای وارد کردن آن به مرحله اجرا متقاعد کند. به این ترتیب، از امروز یا فردا پایین آمدن ایران از نردبان تعهدات برجامی سه پله‌ای می‌شود.
- کافی نبودن گام‌های برجامی ایران
کیهان در تیتر یک خود به این موضوع پرداخت و ضمن اشاره به سخنان روحانی مبنی بر برداشتن گام سوم، نوشت: ماهیت اصلی ضرب‌الاجل بر پایه واردکردن شوک به طرف مقابل و وادارکردن او به عقب‌نشینی و تغییر رفتار است. اما متأسفانه اظهارات مقامات ارشد دولت هیچ رنگ و بویی از ضرب‌الاجل نداشته و منفعلانه و از موضع ضعف و در حقیقت، بوی عقب‌نشینی می‌دهد. ایران در برجام طلبکار است و آمریکا و اروپا به ایران بدهکار هستند. اما اظهارات مقامات ارشد دولت فاقد ادبیات طلبکارانه و مقتدرانه است و بیشتر به ادبیات فرد بدهکار شباهت دارد.
به نوشته این روزنامه تا وقتی طرف غربی، دولت روحانی را فروشنده بدهکار ببیند، هیچ خبری از امتیازگیری نیست و جز خسارت، چیزی عاید مردم ایران نمی‌شود. دولت روحانی باید رفتار برجامی خود را به‌طور اساسی تغییر داده و به جای کاهش میلیمتری و نمادین تعهدات برجامی، اقدامات ضرب‌الاجلی خود را با شدت و سرعت بیشتری انجام دهد. یکی از موارد بسیار مهم، آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد است. دولت همچنین باید از استمرار مهلت‌های ۶۰ روزه (در قالب گام سوم، چهارم، پنجم، ششم و...) پرهیز کند. این اقدام این پالس اشتباه را به طرف غربی می‌دهد که دولت ایران تنها یک گزینه دارد و آن چیزی نیست جز حفظ توافق به هر قیمت. تجربه ثابت کرده است که تنها اقتدار، کشورهای سلطه‌گر غربی را به عقب‌نشینی وادار می‌کند. دولت باید با هوشیاری بازی توهین‌آمیز «پلیس خوب- پلیس بد» با نقش‌آفرینی فرانسه و آمریکا را به هم بزند.
کیهان همچنین در ستون یادداشت روز خود مدعی شد: دولتمردان هر بار از این ضرب‌الاجل‌ها سخنی رانده‌اند، بلافاصله جمله‌ای کنار آن گذاشته‌اند با این مفهوم که، این گام غیر قابل بازگشت نیست، برجام سر جایش هست، کسی نگران نباشد، اگر اروپا به تعهداتش عمل کند، بازمی‌گردیم! تجربه گام‌های اول و دوم به ما می‌گوید، حرکت، روی هم رفته «درست» و «لازم» بود اما کافی نبود. نشان به آن نشان که اروپایی‌ها با دیدن آن فقط سرو صدا کردند. این سرو صدا یعنی حرکت درست بود اما وقتی به سرو صدا و چند وعده «الکی» بسنده شد یعنی، کافی نبود. اینکه غنی‌سازی را یکی دودرصد بالا و پایین کنیم یا میزان ذخایر اورانیوم را چند کیلو کم و زیاد کنیم، فشار یا شوکی را به حریف وارد نمی‌کند و هیچ کس را به تحرک واقعی وانمی‌دارد، نمایشی شاید... اگر فلسفه «ضرب الاجل» ایجاد شوک و واداشتن حریف به «تحرک» است، گام میلیمتری شوک ایجاد نمی‌کند، حتی اگر آن را با صدای بلند اعلام کنیم. اگر یکی دو درصدی هم وارد کند، آن را با جملات مکمل، خنثی نکنید!
دولتمردان محترم، متناسب با تکبر حریف (با اقتدار) با آنها برخورد نکردند وگرنه امروز این مشکلات را نداشتیم و مجبور نمی‌شدیم با ادبیاتی که دل هر ایرانی غیرتمند و مسلمان را به‌درد می‌آورد بگوییم، چیزی نمی‌خواهیم. لازم نیست اروپا به تعهدات برجامی‌اش عمل کند، فقط از ما نفت بخرید و پولش را بدهید!
سردبیر روزنامه جوان نیز در این باره معتقد است: اگر بپذیریم که نقشه اروپا و امریکا براندازی آرام و با کم‌ترین هزینه و با خرج خود ایران است، دیگر نباید به گام‌های خوش باطن دلبسته باشیم و شیوه مقابله ما با غرب باید تغییر کلی پیدا کند. اگر سیاست کلی نظام، خروج یکباره از برجام نیست و همین سیاست گام‌به‌گام را ترجیح می‌دهد، ضروری است مذاکره با اروپا تعلیق و مشروط به اجرای تعهدات برجامی اروپا باشد.
تارنمای رجانیوز در این باره مدعی می شود: اکنون با قرار گرفتن کشور در آستانه برداشته شدن گام سوم تعهدات هسته‌ای، باز تلاش‌هایی برای وارونه‌نمایی از واقعیت رفتار اروپا در برجام به چشم می‌خورد...حالا شرایط طوری شده که رئیس دولت در ایران می‌گوید مسائل با اروپا جز دو سه مورد حل شده است و وزیر خارجه در بنگلادش اعلام می‌کند اروپا به هیچ تعهدی عمل نکرده است. «وام» ۱۵ میلیاردی اروپا نیز همانطور که سخنگوی وزارت خارجه گفته است، مقدمه اجرای تعهدات اروپا است و نه اصل تعهد. این سخنان ضد و نقیض ظریف و روحانی، در آستانه برداشته شدن گام سوم کاهش تعهدات هسته‌ای، موجب بی‌اثر شدن اقدامات برجامی ایران خواهد شد.
محمدابراهیم رضایی، رئیس کمیته هسته‌ای مجلس در گفتگو با خبرگزاری مهر، با تاکید بر اینکه گام سوم کاهش تعهدات برجام را باید محکم‌تر از قبل برداریم، گفت: سیاست کاهش تعهدات برجامی ایران بسیار اثربخش بوده است و با ادامه این روند، قطعاً طرف مقابل به انجام تعهداتش در برجام مجاب می‌شود.
- اهداف آمریکا و اروپا
روزنامه جوان در بخشی از سرمقاله خود نوشت: بحث بر سر مؤثر بودن یا نبودن کاهش تعهدات برجامی ایران نیست، ادعای اصلی این است که نقشه‌ای که در سر اروپا است، برای دولت ایران روشن نیست. تنها نقشه اروپا وامریکا برای ایران «براندازی» است و تنها تفاوت اروپا و امریکا درباره این براندازی، نوع و چگونگی آن است. امریکا به براندازی سخت و نابودی کامل زیرساخت و روساخت و عقب نگاه داشتن ایران فکر می‌کند و اروپا به سبب نزدیکی با ایران و احتمال تأثیر پذیرفتن سیاسی و اجتماعی از تغییرات شدید در ایران، به اینکه چگونه این براندازی انجام شود تا اروپا درامان بماند هم فکر می‌کند.
به گزارش مشرق، مهدی محمدی، تحلیلگر مسائل سیاسی در کانال تلگرامی خود نکاتی درباره آخرین وضعیت مذاکرات با اروپا را تشریح کرد.
بر اساس این گزارش وی می نویسد: این موضوع کاملا شفاف است که ابدی کردن تعهدات برجامی ایران و مذاکراه درباره قدرت موشکی و منطقه ای ایران، دستور کار قطعی و مشترک اروپا و امریکاست. پیشنهاد ۱۵ میلیارد یورویی دامی برای افتادن ایران در این مسیر است. قبل از شروع، به خروج فکر کنید! همه شواهد به ما می گوید برنامه نه حفظ برجام بلکه نشاندن روحانی پای میز مذاکره با ترامپ است. یک ملاقات دوجانبه تفاوتی با یک ملاقات ظاهرا اتفاقی در حاشیه نشست ۱+۵ ندارد. این بازی ها قدیمی شده.
مدیرمسئول کیهان نیز امروز در این روزنامه می نویسد: تیم محترم مذاکره‌کننده کشورمان باید توجه کافی داشته باشند که آنچه اروپا در پی آن است یک کلاهبرداری جدید است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری تسنیم، درباره زمان دو ماهه ایران به طرف‌های غربی برای برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، گفت: این زمان‌های که اعلام می‌شود نوعی گفت‌وگوی غیر مستقیم و هشدار به آمریکاست چون اروپایی‌ها عملاً نشان دادند که در برنامه هسته‌ای ایران طرف مستقلی نیستند و بدون اجازه آمریکا نمی‌توانند گامی را بردارند.
وی تصریح کرد: از زمانی که موضوع اینستکس مطرح شد هر پیشنهادی که اروپایی‌ها برای حفظ برجام داشته‌اند با وزارت خزانه‌داری آمریکا هماهنگ شده است به همین دلیل است که عملاً صافی‌های پیش مذاکره با ایران مانع این می‌شود که طرح قابل قبولی ارائه شود.
نظر شما