در این حالت باید منتظر وفور محصول و قیمت بسیار ارزان آن در بازار محصولات کشاورزی استان بوداتفاقی که چندی پیش برای محصول گوجه‌فرنگی رخ داد و قیمت این محصول در مغازه‌های سطح شهر و خرده‌فروشی را به کیلویی ۹ هزار تومان رساند. به همین دلیل با آغاز فصل کاشت گوجه‌فرنگی نه‌تنها زمین‌های کشاورزی بلکه باغچه‌های منازل بسیاری از شهروندان هم به کشت گوجه که فرآیندی ساده دارد، اختصاص پیدا کرد. تداوم این روند با شروع فصل برداشت منجر به کاهش قابل توجه قیمت گوجه‌فرنگی(از ۹ هزار تومان به ۱۵۰۰ تا ۳ هزار تومان) شد. مشابه این اتفاق هم طی یک ماه اخیر برای محصول هندوانه رخ داده است. این مساله حکایت از آن دارد که مدیریت الگوی کشت محصولات کشاورزی در استان چندان مناسب نیست و مسئولان باید تدابیر ویژه‌ای برای کنترل کشت و عرضه محصولات کشاورزی داشته باشند.
- قیمت‌های کمتر از ۵۰۰ تومان
در حالی که فروشگاه‌های میوه و سبزی هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی را در تبریز و شهرهای دیگر استان بین ۲۵۰۰ تا ۳ هزار تومان می‌فروشند اما وانتی‌ها هر کیلوگرم از این محصول را بین ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ تومان به فروش می‌رسانند و در میادین هم می‌توان هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی را بین هزار تا ۱۲۰۰ تومان به صورت عمده خرید. اما در مزارع وضعیت خرید بدتر است و در حال حاضر هر کیلو گوجه‌فرنگی در شهرهایی مانند ملکان که تولیدش سالانه بیش از ۵۰ تن است کمتر از ۵۰۰ تومان صورت می‌گیرد، آن هم در صورت پرداخت نقدی.
چند ۱۰ کیلومتر آن‌طرف‌تر در اطراف ایلخچی، پیاز هم وضعیتی مشابه گوجه‌فرنگی دارد. پیازی که تا همین چند ماه قبل به علت قیمت‌های بالای ۱۵ هزار تومانی‌اش برای هر کیلوگرم دست‌مایه طنز شده بود، به دلیل تولید بالا اکنون هر کیلوگرم آن حدود ۷۰۰ تومان از کشاورز خریده می‌شود. بادمجان هم وضعیت مشابهی دارد و تقریباً مشتری برای این محصولات که اتفاقا پرآب‌بر هم هستند، پیدا نمی‌شود.
- دغدغه کشاورزان و زیان‌های انباشته
یکی از کشاورزان ملکانی از وضعیت فروش صیفی گله می‌کند و می‌گوید: در حالی که برای هر کیلو بذر به طور متوسط تا ۵۰ هزار تومان بلکه بیشتر پرداخته‌ایم و قیمت هر ساعت آب چاه هم‌اکنون بالای ۱۰ هزار تومان است، مجبوریم هر کیلوگرم از محصولات کشاورزی خود را به قیمت‌های زیر هزار تومان و حتی کمتر از ۵۰۰ تومان بفروشیم. البته به این هزینه‌ها باید دستمزد کارگران مزارع را که به روزانه بالای ۱۰۰ هزار تومان رسیده است هم اضافه کنیم.
«سلیم بهادری» بیان می‌کند: وضعیت به گونه‌ای است که حتی چیدن برخی از این محصولات به‌ویژه گوجه‌فرنگی هم برایمان به صرفه نیست و هرکس که بخواهد می‌تواند از مزارع به صورت رایگان گوجه‌فرنگی بچیند. در چنین شرایطی ادامه کار برایمان صرفه ندارد و اگر کسی هم محصولات را بچیند از فاسد شدن زمین جلوگیری کرده است. به گفته این کشاورز ملکانی کارخانجات رب هم از خرید گوجه‌فرنگی امتناع می‌کنند تا قیمت‌ها را پایین‌تر هم بیاورند و بهانه‌شان هم تکمیل ظرفیت تولید است. از سوی دیگر گلخانه‌های بزرگ تولید گوجه‌فرنگی در استان هم یکی پس از دیگری آغاز به کار می‌کنند که مانع فروش محصولات صیفی کشاورزان دیگر شده است.
- ۸۰۰ هکتار زمین زیر کشت گوجه‌فرنگی در ملکان
مدیر جهاد کشاورزی ملکان با بیان این‌که در حال حاضر با انبوهی از تولید گوجه‌فرنگی در این شهرستان روبه‌رو هستیم، بیان می‌کند: افزایش محسوس تولید را به نسبت سال گذشته شاهد هستیم و این در حالی است که پیش از این گوجه‌فرنگی را از ردیف الگوی کشت این شهرستان خارج کرده بودیم. «حسن علیوند» بیان می‌کند: در ۸۰۰ هکتار از اراضی ملکان گوجه‌فرنگی کاشته شده و با وجود این‌که همه محصول برداشت نشده است پیش‌بینی‌های موجود حاکی از برداشت ۵۰ هزار تن گوجه‌فرنگی فقط در این شهرستان است در حالی که ظرفیت پذیرش کارخانه رب فعال در این منطقه کمتر از ۳۰ هزار تن در سال است. وی بیان می‌کند: با همکاری کشاورزان و مدیران کارخانه موجود تلاش شده ظرفیت تولید رب در این کارخانه به بیش از ۳۰ هزار تن برسد و با توجه به دوری نسبی از بازارهای مصرف انبوه مانند تبریز باید به فکر تولید دیگر محصولات باشیم.
- بی‌توجهی کشاورزان به تذکرات جهاد کشاورزی استان
برای پیگیری این مشکلات به سراغ رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی رفتیم و درباره این‌که چرا این سازمان تدبیری برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی که منجر به هدررفت منابع آبی و حتی محصولات کشاورزی می‌شود، گفت‌وگو کردیم. «اکبر فتحی» با تاکید بر این‌که هر سال الگوی کشت به کشاورزان ارائه می‌شود تا از کاشت بیش از تقاضای محصولات کشاورزی جلوگیری شود، بیان می‌کند: در الگوی کشت امسال نه‌تنها محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی و پیاز در برخی مناطق وجود نداشت بلکه محصولاتی مانند هندوانه که پرآب هستند هم جزو خطوط قرمز محسوب می‌شد اما در عمل با بی‌اعتنایی جامعه کشاورزی روبه‌رو شدیم.
وی می‌افزاید: حتی در برخی شهرها مانند هشترود مجبور به ورود مستقیم شدیم و به کشاورزان تذکر کتبی دادیم تا از کشت این‌گونه محصولات که تقاضای کمتری به نسبت عرضه خواهند داشت خودداری کنند. مروجان کشاورزی هم به صورت موردی بر عملکرد کشاورزان نظارت داشتند تا منطبق بر الگوی کشت عمل شود. فتحی با اشاره به اولویت‌های این سازمان برای کشت محصولات کشاورزی اظهار می‌کند: محصولی که امسال در اولویت الگوی کشت قرار داشت کلزا بود و حتی خرید تضمینی هم برای آن در نظر گرفته شد. با توجه به کم‌مصرف بودن این محصول از نظر آبی کشت کلزا مورد توجه ما بود و تقریبا منطبق بر برنامه هم پیش رفت. اما انتظارمان بیشتر از این بود و با وجود این‌که کشاورزان به اردوهای یک‌روزه آموزشی هم دعوت شدند عدم همکاری آنان موجب بروز برخی مشکلات و تلف شدن منابع آبی، خاکی، کود و نیروی انسانی شد.
این مسئول به تدابیر ویژه برای جلوگیری از هدررفت محصولاتی که با حجم زیاد کاشته شده‌اند اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به کشت انبوه محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی با این‌که خرید تضمینی نداریم به دنبال خرید حمایتی هستیم. با ۲ کارخانه بزرگ رب خارج از استان هم علاوه بر کارخانه‌های داخل استان قراردادهایی منعقد شده تا ظرفیت تولید خود را با خرید گوجه‌فرنگی از استان بالا ببرند.
این امر موجب می‌شود در ماه‌های آینده با کمبود رب و افزایش قیمت این محصول روبه‌رو نشویم. رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان از مشکلات بازار صادرات گوجه به‌ویژه به کشور عراق گله می‌کند و می‌افزاید: موانعی در این زمینه وجود دارد که صادرات گوجه‌فرنگی به این کشور را مختل کرده است. هر سال بازار خوبی در این کشور برای گوجه‌فرنگی استان داشتیم اما مشکلات فرااستانی مانع از صادرات به موقع این محصول شده است.
نظر شما