اشارات و تنبیهات یکی از مهم ترین آثار شیخ الرئیس ابوعلی سینا است که در بر گیرنده مهم‌ترین آراء و نظرات ابتکاری این فیلسوف بزرگ است. این کتاب شامل دو بخش منطق و حکمت است که از دیرباز مورد نظر صاحبان اندیشه بوده و موافقان و مخالفان بزرگی راهم به دنبال خود کشیده است.
به طوری که شارح بزرگ حکمت مشاء، مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی ، شرح فخر رازی بر اشارات بوعلی را به جرح تشبیه کرده است تا شرح.
نظرات فلسفی حکیم ابوعلی سینا درهمین کتاب وبعضی کتب دیگر اوست که بعضی منتقدان، حکم تکفیر وی را صادر نموده اند.
بوعلی قسمت حکمت کتاب را به ده نمط تقسیم نموده و در هر نمط به یکی از موضوعات فلسفه پرداخته و مسایل آن رابررسی نموده است.
بیان شیخ در این کتاب بسیار دقیق و ظریف است که به قول یکی از شارحان، بدون شرح و توضیح امام فخر و خواجه طوسی به صورت رمز باقی می‌ماند.
و اما شرح تازه به قلم علامه بزرگوار آیت الله حسن زاده آملی به عرصه نشر تقدیم شده که یکی از بزرگ ترین حکما و شارحان حکمت و عرفان در عصر ما است و بارها این کتاب گرانسنگ را با شرح مرحوم خواجه طوسی تدریس نموده اند.
این شرح، تدوین یافته دوره چهارم دروس ایشان براین کتاب است که به تدریج به چاپ می‌رسد.
ایشان با پشتوانه عظیمی که ازحکمت مشاء، اشراق، متعالیه و عرفان دارند پا به میدان شرح وبسط این اثر نهاده ودرتوضیح وتصحیح آن دقیقه ای فروگذارنکرده اند ومو شکافانه جزیئات مسائل رابا تقریری چون آب روان برکام تشنگان حکمت جاری نموده اند.
شرح نمط چهارم این کتاب که درموضوع "وجود و علل آن " در29 فصل تدوین یافته در 279 صفحه به چاپ رسیده است.
ماتن عظیم الشاُن مباحثی چون : وجود،تشکیک وجود، حق وعوالم وجود ... را در آن بررسی نموده است واستاد علامه،آیت الله حسن زاده آملی نیز شرح مبسوط وکاملی ازاین مباحث ارائه می نمایندوعمق کلام شیخ الرئیس رابا بیانی شیواو با استفاده از ایات و روایات ومکتوبات دانشمندان این علم آشکار می نمایند.
درشرح نمط پنجم که به بحث" صنع وابداع" در12 فصل پرداخته و در 264صفحه به چاپ رسیده است مسائلی چون: زمان، ازلیت ، علیت ،احتیاج معلول به علت، سبق ولحوق بررسی می شود.
نمط دهم نیزبه "اسرارآلایات" در 32 فصل می پردازد. بوعلی دراین نمط نورانی همچون نمط هشتم ونهم بارویکردعرفانی،به بحث پرداخته است و تشنگان معارف رااز اندیشه ی والای خود سیراب نموده است.
در این نمط موضوعاتی چون قوت عارف، تاثیر توجه به ملکوت و مراقبت بر سالک، نفس و اخبارعارف از غیب... مورد تحقیق قرارمی گیرد وکلام شیخ رنگ وبوی عارفی راه پیموده دارد که به رهروان معیاری دقیق ارایه می نماید.
دراین نمط که به مسائل بسیار مهم سلوکی و شهودی پرداخته شده، استادعلامه با ذوق سلیم وقرآنی خویش چنان شیوا و برهانی به مطلب پرداخته اند و به شرح و بسط آن همت نموده اند که خواننده خود را مقابل اقیانوسی مواج و خروشان می بیند و هرکس به اندازه وسع خود می تواند از این بحر بی انتها بهره مند گردد.
دراین مجموعه، ابتدا متن قسمت مورد شرح، سپس ترجمه آن و در آخر نیز شرح کار ساز و دست‌گیر استاد علامه حسن زاده آملی ارائه شده است.
کتاب‌ها به اهتمام اقایان ولی سید تاج الدینی وسید علی حسینی منتشر شده است.
همشهری امارات
