وضعیت مناطق زلزله‌زده آذربایجان‌شرقی

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، هر چند تبعات وقوع زمین لرزه و خسارات جانی و مالی، به ویژه روحی و روانی، آن چیزی نیست که در کوتاه مدت فراموش شود، اما بدون شک اقدامات نهادهای مسوول برای امیدبخشی به زلزله زدگان، افق جدیدی در ادامه حیات آنان می‌گشاید و زمینه ساز کاستن از درد و رنج‌های حادثه دیدگان می‌شود.  

زمین لرزه ۵.۹ ریشتری ۱۷ آبان سال جاری نیز اتفاق تلخ و درآوری بود که تبعات آن دامنگیر ۱۲ هزار نفر از هموطنان‌مان در مناطق روستایی شهرستان‌های میانه و سراب شد و آنان با گذشت بیش از یک ماه از زلزله همچنان با تبعات مادی و روانی آن دست به گریبان هستند.  

هر چند در این میان نهادهای مسوول از قبیل مدیریت بحران استانداری آذربایجان‌شرقی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، جمعیت هلال احمر، نهادهای نظامی و انتظامی، علوم پزشکی، نهادهای خدمات رسان از قبیل گاز، برق و آب، خیرین و نهادهایی چون ستاد اجرایی فرمان امام، وزارت تعاون برای به سامان کردن زندگی نابسامان شده زلزله زدگان کوشیدند، اما به نظر می‌رسد ضعف پوشش رسانه ای میدانی،  زمینه ساز تصویرسازی احساسی و غیرواقع بینانه از وضعیت فعلی زلزله زدگان  استان شده است.  

بروز این وضعیت باعث سردرگمی افکار عمومی شده است و مردم با مشاهده تصاویر و مطالب گزینشی منتشر شده در فضای مجازی از یکسو و مطالعه اظهارات مسوولان در رسانه‌ها از سوی دیگر  از خود سوال می‌کنند که بالاخره واقعیت امر زمین لرزه و زلزله زدگان چیست؟  

بنیاد مسکن آذربایجان شرقی در پاسخ به این قبیل سوالات و برای روشن شدن افکار عمومی در هفته‌های اخیر اقدام به برگزاری سه مورد تور خبری و عکاسی از مناطق زلزله‌زده کرده است تا نمایندگان رسانه‌ها واقعیات زلزله و زلزله زدگان را برای مخاطبان به تصویر بکشند.

این بار مقصد نمایندگان رسانه‌ها روستای «ورنکش» شهرستان میانه به عنوان کانون اصلی زمین لرزه ۵.۹ ریشتری بود؛ روستایی در ۲۲ کیلومتری شمال میانه که ۳۰ واحد مسکونی آن ۱۰۰ درصد تخریب شده اند، اما اکنون وضعیت روستا در اثر آواربرداری و استقرار کانکس‌ها و خانه‌های پیش ساخته سامانی یافته است، هر جند که زلزله زدگان به دلیل از دست دادن خانه و کاشانه شان همچنان با مشکلاتی از قبیل کمی جا، کمبود آذوقه و دشواری گرمایش محل اسکان دست و پنجه نرم می‌کنند.  

فراموش نمی کنم در دومین روز وقوع زمین لرزه، وقتی میهمان زلزله زدگان خونگرم روستای ورنکش شدیم، وضعیت روستا به هم ریخته بود؛ عوامل نهادهای مسوول خدمتگزار در همه جای روستا پراکنده بودند، مردم وحشت زده از زمین لرزه با دستپاچگی دنبال مسوولان نهادهای ذیربط برای اطلاع از کیفیت آواربرداری منزل تخریب شده شان می‌گشتند و چادرهای سفید هلال احمر به تعداد زیاد در گوشه و کنار روستا جلب توجه می‌کرد.  

اما این بار که برای اطلاع از وضعیت زلزله زدگان روستای «ورنکش»، بار دیگر راه جاده‌های پرپیچ و خم تبریز - میانه را در پیش گرفتیم و پس از طی حدود ۲ ساعت به ورودی روستا رسیدیم، وضعیت به گونه دیگری بود؛ دهها چادر مسکونی مستقر در فضاهای باز و کوچه پس کوچه‌های روستا اکنون به تعداد انگشتتان دست کاهش یافته و در مقابل اتاقک‌های پیش ساخته و کانکس‌ها به چشم می‌خورد.  

در این میان دو چادر مستقر در گوشه ای از روستا، توجه خبرنگاران را جلب می‌کند؛ داخل یکی از چادرها، کرسی و هیتر برقی برپاست و وقتی از خانم رحیمی، ساکن چادر، درباره وضعیت خانواده اش می‌پرسیم، می‌گوید: اتاقک پیش ساخته را گرفته ایم، اما چون پسرهایم نیز از تهران میهمان ما هستند، به دلیل کمبود جا ناچاریم از فضای چادر نیز استفاده کنیم که گرم کردن آن در این سرمای سوزناک کار دشواری است.  

خانم رحیمی که خودروی همسرش در زمین لرزه زیر آوار مانده و آسیب دیده است، توضیح می‌دهد: تعمیر خودرو به عنوان عصای دست مان نیازمند هشت میلیون تومان است که تهیه آن در این شرایط از عهده مان خارج است.

با وجود اینکه مقرر بوده که زلزله زدگان پس از دریافت سه میلیون تومان از تسهیلات ۱۰ میلیون تومانی اسکان موقت، چادرهای خود را به جمعیت هلال احمر پس دهند تا ۷ میلیون تومان دیگر را نیز دریافت کنند، اما چادرهای خالی باقیمانده از روزهای نخست زمین لرزه در گوشه و کنار روستا، یادآور تلخی و دشواری‌های این حادثه طبیعی برای مردم «ورنکش» است.  

به گفته روستاییان در زمان حاضر تنها یک خانوار آن هم به میل خود در پشت مسجد روستا در چادر ساکن هستند.  

هر چند اکثر زلزله زدگان روستای ورنکش کانکس یا اتاقک پیش ساخته تحویل گرفته و در آن  ساکن شده اند، اما به گفته آنان زندگی در این فضاهای محدو با مشکلات خاصی از قبیل کمبود جا، نبود سرویس بهداشتی و حمام مواجه است.  

یکی از بانوان زلزله زده روستای ورنکش در این باره می‌گوید: حمام کردن بچه‌ها در این وضعیت بسیار مشکل است. الان چند روز است نتوانسته ام آنها را حمام کنم، چون که چقدر باید در و همسایه را زحمت بدهم. از مسوولان استدعا می‌کنم که فکری به حال ما بیاندیشند.  

هر چند روستاییان «ورنکش» اکنون خیال شان تا حد زیادی از مشکل اسکان موقت آسوده شده است، اما زمین لرزه برای زندگی آنان حاشیه‌های دیگر داشته که گل و لای خیابان‌ها و معابر از مهم ترین آنهاست و رفع این مشکل نیز مطالبه عمومی ساکنان روستاست؛ آنها همچنین از عالادنه نبودن توزیع کمک‌های مردمی در روستا گلایه دارند و می‌گویند با توجه به توزیع کمک‌ها در میدان امام حسین، چیزی به دست ساکنان مناطق پیرامونی و بالادست روستا که فاصله شان از میدان زیاد است، نمی رسد.  

 فراهم نبودن امکان استفاده از خدمات زیربنایی مانند گاز، آب و برق در کانکس‌ها یا اتاقک‌های پیش ساخته نیز موجب گله زلزله زدگان است؛ آنها می‌گویند که انشعاب غیرمجاز سبب وقوع چند فقره آتش سوزی در محل‌های اسکان موقت شده است.

در این میان نباید خطر سرما برای دام‌های زلزله زدگان را نیز فراموش کرد؛ دام سبک و سنگین برای روستایی حکم حیات را دارد؛ دام‌های زلزله زدگانی که واحدهای دامی شان درر زمین لرزه ۵.۹ ریشتری تخریب شده است، در چادر نگهداری می‌شوند که با توجه به ارتفاع منطقه و شدت برودت ناشی از همجواری با ارتفاعات سر به فلک کشیده «بزقوش» با تهدید تلف شدن مواجه هستند.  

با همه این اوصاف در زمان کنونی که آرامش در روستای زلزله زده «ورنکش» حکمفرماست، تلاشگران بنیاد مسکن در زیر برف و سرمای سوزناک مشغول پی کنی، بتون ریزی و بالا آوردن اسکلت و دیوار واحدهای مسکونی زلزله زدگان هستند.  

در واقع بنیاد مسکن آذربایجان شرقی پس از گذر از مرحله اسکان موقت زلزله زدگان، اکنون به دنبال پیوند زدن آن به اسکان دایم از طریق تعمیر یا نوسازی واحدهای تخریب شده و  آسیب دیده از زمین لرزه است.

مدیرکل بنیاد مسکن آذربایجان شرقی با اشاره به تخریب ۱۰۰ درصدی سه هزار واحد مسکونی روستایی در شهرستان‌های میانه و سراب در زمین لرزه آبان ماه امسال می‌گوید که علاوه بر این، یکهزار و ۵۰۰ واحد مسکونی روستایی نیز نیازمند تعمیر هستند و ۲ هزار واحد دامی نیز در این حادثه آسیب دیده اند.

حافظ باباپور اضافه می‌کند: ۳۰۰ خانوار زلزله زده استان درخواست کانکس یا اتاقک پیش ساخته کرده بودند که به همه آنها تحویل داده شد و ۲ هزار و ۷۰۰ خانوار دیگر نیز متقاضی دریافت تسهیلات اسکان موقت ۱۰ میلیون تومانی بوده اند که سه میلیون  تومان اولیه آن پرداخت شده است.  

وی پرداخت ۷ میلیون تومان دیگر تسهیلات اسکان موقت به زلزله زدگان را منوط به تحویل دادن چادرهای هلال احمر می‌داند و توضیح می‌دهد: البته تاکنون حدود ۵۰۰ نفر نیز تسهیلات ۷ میلیون تومانی این مرحله را دریافت کرده اند.

مدیرکل بنیاد مسکن آذربایجان شرقی همچنین با اشاره به آواربرداری یکهزار و ۶۰۰ واحد مسکونی تخریب شده در زلزله تشریح می‌کند: پی ریزی ۱۲۰ واحد و  نصب اسکلت ۱۰ واحد دایمی پایان یافته است.  

وی می‌گوید: از مجموع ۳۰۰۰ واحد مسکونی تخریب شده در زمین لرزه ۲۶۰۰ واحد به بانک‌ها معرفی شده‌اند و متقاضیان می‌توانند بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک‌ها اقدام به درخواست وام می‌کنند.

زمین لرزه ۵.۹ ریشتری ۱۷ آبان ماه امسال موجب تخریب یا آسیب دیدن ۴۵۰۰ واحد مسکونی روستایی در شهرستان‌های میانه و سراب استان آذربایجان شرقی شد؛ در این زمین لرزه که کانون آن روستای «ورنکش» بود، ۵ نفر جان خود را از دست دادند و حدود ۶۰۰ نفر نیز مصدوم شدند که ۳۲ نفر از آنان بستری و بقیه به صورت سرپایی معالجه شدند.

زمین لرزه همچنین ۱۲ هزار نفر را ناگزیر از اسکان در چادرهای هلال احمر در روزهای نخست کرد.