همشهری آنلاین-راحله عبدالحسینی: پژوهش‌ها با نگاه موشکافانه و دقیق به موضوعات مختلف می‌پردازند که معمولاً آن دسته از پژوهش‌ها که تحقیقات میدانی در آنها وجود دارد کاربردی‌تر هستند. در حوزه سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری لزوم پژوهش‌هایی با رویکرد آلودگی هوا با توجه به وضع وارونگی هوا و آلودگی هوای پایتخت بیشتر احساس می‌شود. «آرش حسینی میلانی» عضو کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر می‌گوید: «تاکنون پژوهش‌های پایه‌ای زیادی در حوزه خدمات شهری و محیط‌زیست انجام شده ولی جای خالی پژوهش‌های کاربردی دیده می‌شود. آلودگی هوا مهم‌ترین دغدغه ما در حوزه محیط‌زیست است.»
امکان پژوهش در حوزه محیط‌زیست و خدمات شهری چقدر فراهم است؟
یکی از مشکلات ما در بحث پژوهش‌های مربوط به حوزه محیط‌زیست شهری این است که برخلاف حوزه‌های مهندسی یا شهری اطلاعات ثبتی کمتری داریم. هم دستگاه‌های متولی پارامترهای محیط‌زیستی را اندازه‌گیری نکرده‌اند و در بانک‌های اطلاعاتی منسجمی نوشته نشده و هم اینکه پارامترهای محیط‌زیستی پیچیدگی‌هایی دارند که اندازه‌گیری آنها هزینه‌بر است. به‌طور کلی در زمینه پژوهش‌های محیط‌زیستی در کشور مشکل داریم و پژوهش‌های محیط‌زیستی تا به حال به محیط طبیعی گرایش داشته‌اند. اما محیط شهری کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است.
در حالی که موضوعی مثل آلودگی هوا به شدت نیازمند پژوهش در محیط شهری است.
خوشبختانه شهرداری در حوزه آلودگی هوا ۲ دهه است که ایستگاه‌های اندازه‌گیری و سنجش آلودگی هوا را فعال کرده و این داده‌ها آنلاین در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد. از نظر داده‌های پایه در بخش آلودگی هوا پیشرفت خوبی داشته‌ایم.
از دیدگاه شما اگر پژوهش‌هایی که با رویکرد آلودگی هوا انجام می‌شود به‌صورت منطقه‌ای باشد آیا به نتیجه بهتری می‌رسیم؟
اکنون در بحث آلودگی‌هوا سنجش وضعیت خیلی خوب صورت می‌گیرد و می‌توانیم بین ادوار مقایسه کنیم. اما در بخش مدل‌سازی موضعی یا منطقه‌ای هنوز کار انجام نشده زیاد داریم. در حوزه طرح ترافیک جدید هم یکی از کمبودهای جدی توجه نکردن به بحث آلودگی هواست که پژوهش می‌تواند ایرادهای آن را برطرف کند. با مدل‌سازی‌های دقیق و صحت‌سنجی آن مدل‌ها اثرات طرح ترافیک بر آلودگی هوا را می‌توان تدقیق کرد. بنابراین در مقوله آلودگی هوا به اطلاعات منطقه‌ای نیاز داریم. چون مقایسه‌ها برای سیاستگذاری کفایت نمی‌کند. تأکید کردیم که شرکت کنترل کیفیت هوا با کمک دانشگاه این کار را در دستور کار قرار دهد.
در بحث فضای سبز پژوهش‌ها چطور به عرصه عمل درآمده‌اند؟
در مقوله فضای‌سبز پژوهش‌های متعدد و مفصلی در قالب پایان‌نامه‌ها یا طرح‌های مختلف انجام شده‌است. ایستگاه میدانی یا تحقیقاتی که به‌صورت آزمایشی، داده‌های پژوهش را در شهر تست کنند در شهر تهران جمع شده بود یا اصلاً وجود نداشت. در دوره جدید این ایستگاه‌های تحقیقاتی در حال ساخت است.
ایستگاه‌های تحقیقاتی می‌تواند زیرساختی برای کاربردی شدن پژوهش‌ها باشد؟
امیدواریم زیرساخت فراهم شود تا پژوهش‌ها و مطالعاتی که بخواهد در صحنه مدیریت شهری استفاده شود ابتدا از این طریق مورد آزمایش قرار بگیرد. پژوهش‌ها ۲ دسته هستند؛ کاربردی و پایه‌ای. وقتی می‌خواهیدگونه گیاهی جدیدی را معرفی کنید ابتدا باید در شهر تهران این‌گونه را تست و بعد آن را برای کاشت توصیه کنید. اما در شهر تهران با توجه به خلأ پژوهش، گونه‌های گیاهی زیادی کاشته شده و به ثمر نرسیده است. این همان زیرساختی است که حوزه پژوهش فراهم می‌کند. در حوزه کتابخانه‌ای و جمع‌آوری‌گونه‌های فضای سبز موجود کارهای زیادی انجام شده ولی به‌صورت عملیاتی تست نشده‌است. به همین دلیل ممکن‌است مورد پذیرش پیمانکاران قرار نگیرد.
چقدر از این پژوهش‌ها به صحن شورای اسلامی شهر می‌آید و بررسی می‌شود تا عملیاتی شود؟
در سیاستگذاری به چندین طریق از پژوهش‌ها می‌توان بهره‌گرفت. یکسری پژوهش‌های پایه است. مرکز مطالعات شهرداری باید در مورد چنین پژوهش‌هایی مطالعات موردی انجام بدهد و این پژوهش را کاربردی کند. بهره‌مندی از پژوهش‌ها در شورای‌شهر به این بستگی دارد که کمیسیون مربوطه یا عضو شورا مسئله را به چه صورت تعریف می‌کند.
شما در کمیسیون خدمات شهری و محیط‌زیست تجربه‌ای داشتید؟
موضوعی را در حوزه باغ‌ها در کمیسیون خدمات شهری و محیط‌زیست مطرح کردم. در این‌باره به اطلاعاتی نیاز داشتم که مرکز مطالعات بر مبنای مطالعات و پژوهش‌ها پاسخ داد و در تصمیم‌گیری صحن هم تأثیرگذار بود. اگر شورا بتواند خوب مسئله خود را معرفی کند ظرفیت مطالعاتی و تحقیقاتی در شهرداری وجود دارد.
پژوهش‌های حوزه خدمات شهری و محیط‌زیست به‌ترتیب اولویت چگونه دسته‌بندی می‌شود؟
مسلماً آلودگی هوا اولویت دارد. چون دغدغه همه ماست. گام دوم بحث پسماند است که البته پژوهش‌ها در حوزه پسماند مقداری جنبه‌های مهندسی محیط‌زیست دارد. شاید نیازمند کمک‌های فنی‌ـ مهندسی باشد که از دانشگاه‌ها بگیریم و بعد از آن هم حوزه فضای سبز است.
برگزاری این دوره جشنواره و جمع‌آوری پژوهش‌ها تا چه اندازه می‌تواند در تدوین طرح‌های خدمات شهری و محیط‌زیستی تأثیرگذار باشد؟
خیلی زیاد. به‌خصوص اینکه ممکن است اکنون برخی از مسائل در شهر از نظر حمایت مغفول مانده باشد.
به‌عنوان مثال چه طرح‌هایی؟
میراث طبیعی شهر تهران شامل‌گونه‌های گیاهی که باید محافظت شود مقوله مهمی است. در این مورد از پژوهش‌هایی که انجام شده است عقب هستیم. الان شهرداری از میراث طبیعی در حوزه شهری حمایت پژوهشی می‌کند. یعنی پژوهشگران را تشویق می‌کند که در این موضوع فعالیت کنند. در حوزه طرح ترافیک جدید یکی از کمبودهای جدی توجه نکردن به بحث آلودگی هواست که پژوهش می‌تواند ایرادهای آن را برطرف کند.
منبع:ویژه نامه شهرپژوه
نظر شما