شاید خیلی از ما نسبت به این وابستگی بی‌اطلاع و یا کم‌اطلاع باشیم. در این مطلب به مهم‌ترین آنها به طور مختصر اشاره می‌کنیم که در حقیقت کاربردهای صلح‌آمیز و سودمند انرژی هسته‌ای هستند.
کاربرد انرژی هسته‌ای در علوم پزشکی
از حدود صد سال پیش که بشر به ماهیت اشعه ایکس پی برد، انرژی هسته‌ای راه خود را در علم پزشکی گشود. اما امروزه این کاربرد بسیار وسیع‌تر شده است و علاوه بر تشخیص‌های بسیار دقیق و فنی، می‌توان بسیاری از ناهنجاری‌ها و بیماری‌ها را به کمک مواد رادیواکتیو و انرژی آنها درمان و یا کنترل کرد که تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:
1 - تشخیص تومورهای مغزی و تعیین محل دقیق آنها
2 - تعیین فعالیت غدد مختلف بدن مانند کبد و لوزالمعده و تشخیص سرطانی‌بودن آنها
3 - تحقیق‌های خون‌شناسی
4 - تحقیق‌های داروشناسی برای درمان غدد سرطانی و از بین‌بردن آنها با ساخت داروهای هسته‌ای
5 - ضدعفونی وسایل و تجهیزات پزشکی
کاربرد انرژی هسته‌ای در صنایع غذایی
استفاده از این انرژی در صنایع غذایی کشورهای پیشرفته بسیار متداول است، البته بدون آنکه تأثیر نامطلوبی در سلامت و یا طعم مواد غذایی داشته باشد. پرتوهای مواد رادیواکتیو که با مقدار (دُز) مشخص و در مدت زمان کاملاً حساب شده‌ای به مواد غذایی تابانیده می‌شود، میکروب‌ها و عوامل فاسد‌کننده و حتی حشرات ریز و ذره‌بینی را از بین می‌برد.
این روش برخلاف سایر روش‌های قبلی حفاظت‌کننده مواد غذایی مثل حرارت بالا و یا سرمای زیاد، هیچ تغییر فیزیکی در ماده غذایی ایجاد نمی‌کند و از ارزش غذایی آنها نمی‌کاهد و برای حمل‌ونقل مواد غذایی در مسیرهای طولانی و یا نگه‌داری درازمدت آنها کاربرد دارد. مثال‌هایی از کاربرد مواد رادیواکتیو در نگه‌داری مواد غذایی عبارتند از:
1 - جلوگیری از جوانه‌زدن محصولات کشاورزی مثل پیاز و سیب‌زمینی در درازمدت
2 - طولانی‌تر‌کردن عمر نگه‌داری انواع گوشت و مواد پروتئینی
3 - کندکردن زمان رسیدن انواع میوه‌های چیده‌شده و انبارشده در سردخانه‌ها
4 - از بین‌بردن آفت‌های انباری در انواع مواد غذایی خشک انباری مثل گندم، جو، حبوبات و...و جلوگیری از زادوولد آنها.
کاربرد انرژی هسته‌ای در کشاورزی
کشاورزی امروز با رشد جمعیت جهان و محدودشدن عرصههای کشاورزی از دوره خیش و گاو‌آهن گذر کرده و پا به عرصه مهندسی ژنتیک و فناوری زیستی گذارده است که این همه بدون کمک انرژی هسته‌ای امکان‌پذیر نبود.
محققان کشاورزی امروز به دنبال ایجاد گونه‌های اصلاح شده گیاهی هستند که به خشکی و کم‌آبی مقاوم هستند و در عین محصول بیشتر، مقاومت بیشتری در مقابل آفت‌ها و عوامل بیماری‌زای گیاهی دارند.
علم امروز به درون سلول‌های گیاهی نفوذ کرده و با ایجاد تغییراتی در ساختار ژنتیکی گیاه، ویژگی‌های برتر را انتخاب می‌کند و نسل جدیدی با ویژگی‌های برتر معرفی می‌کند. نمونه‌هایی از دستاوردهای این فناوری در مرکز تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته‌ای- وابسته به سازمان انرژی اتمی- وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
1 - مقاوم‌سازی گونه‌های گیاهی برای کشت در مناطق خاک شور
2 - کنترل آفت‌های گیاهی از طریق عقیم‌سازی آنان به روش پرتودهی
3 - انجام مطالعات مربوط به تغذیه گیاهی و مصرف کود و آب
4 - انجام تحقیقات ژنتیک در زمینه علوم دامی
کاربرد انرژی هسته‌ای در صنعت
صنعت امروز، آمیزه‌ای است از دانش، خلاقیت و دقت که بدون حضور هر یک از این سه عامل، نمی‌توان انتظار دستاوردی را داشت. انرژی هسته‌ای در عرصه صنعت چنان کاربردی دارد که بدون آن نمی‌توان از دقت کار مطمئن شد . مثلاً در صنایع در موارد زیادی باید ضخامت یک لایه از یک دستگاه و یا یک فرآورده اندازه‌گیری و کنترل شود که انرژی هسته‌ای در اینجا راهگشاست.
در جایی دیگر باید سرعت حرکت یک محلول را در شبکه عظیمی از لوله‌های کوچک و بزرگ در جایی مانند یک پالایشگاه اندازه گرفت که مواد رادیواکتیو اینجا کارساز است و بسیاری از موارد دیگر که در این مطلب به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1 - در صنایع خودروسازی و ساخت محفظه‌های بسیار بزرگ تحت فشار برای کنترل کیفیت بدنه و اتصالات از مواد رادیواکتیو استفاده می‌شود.
2 - در صنایع هواپیماسازی برای کنترل وجود شکاف یا درز در موتورهای عظیم هواپیما، از تشعشعات مواد رادیواکتیو استفاده می‌کنند.
3 - برای ضدعفونی و میکروب‌‌زدایی مواد و محصولاتی که اهمیت بهداشتی دارند، مانند لنزهای چشمی و مواد آرایشی.
4 - برای کنترل کیفیت جوشکاری در اتصالات لوله‌های انتقال گاز، نفت و یا آب که در زیر زمین کار گذاشته می‌شوند.
کاربرد انرژی هسته‌ای در نیروگاه‌های تولید برق از مشهورترین و شاید قدیمی‌ترین کاربردهای انرژی هسته‌ای است که با وجود شهرت همچنان ناشناخته است، چرا که علاوه بر ارزش اقتصادی غیرقابل انکار آن، از دیدگاه زیست‌محیطی هم بسیار قابل توجه است.
یعنی باید پرونده جدیدی برای انرژی هسته‌ای گشود و «کاربرد انرژی هسته‌ای را در حفظ محیط زیست» بررسی کرد، چرا که راه‌اندازی هر نیروگاه هسته‌ای معادل با حذف میلیون‌ها متر مکعب گازهای سمی از محیط‌زیست و نجات میلیون‌ها میلیون هکتار جنگل و دادن فرصتی تازه برای ادامه حیات بر سطح کره زمین است. دستیابی به توان شگفت‌انگیز نیروی اتم، دستاورد کوچکی برای ملت ایران نیست.
