ناخن‌ها همچنین نشان‌دهنده عادات شخصی و بهداشتی افرادند. معمولا خانم‌ها بیشتر از آقایان به ظاهر و زیبایی ناخن‌های خود اهمیت می‌دهند و پول و زمان زیادی را صرف نگهداری و زیبا کردن ناخن هایشان می‌کنند، اما صرف‌نظر از زیبایی ظاهر، ناخن‌ها عملکردهای بسیار مهمی دارند و اغلب وضعیت بهداشت عمومی ما را بازگو می‌کنند.
اختلالات و بیماری‌های ناخن می‌توانند روی توانایی ما در گرفتن و نگه داشتن چیزهای ظریف و کوچک و همچنین روی شکل راه رفتن و احساس لامسه ما تأثیر گذار باشند. مشکلات ناخن معمولا با افزایش سن بیشتر می‌شود و در شمار زیادی از افراد مسن می‌توان این مشکلات را مشاهده کرد. این مشکلات معمولا عبارتند از: عفونت‌های قارچی، افزایش ضخامت ناخن با بالا رفتن سن و مشکلات گردش خون.
ناخن از قسمت های مختلفی تشکیل شده است؛ صفحه ناخن: قسمت قابل مشاهده ناخن روی انگشتان دست و پا؛ بستر ناخن: پوست قرار گرفته در زیر صفحه ناخن؛ ماتریکس: قسمت زیر کوتیکول که زیر پوست مخفی شده و ناخن از آنجا رشد می‌کند؛ لانولا: قسمتی از ماتریکس که سفید رنگ و شبیه هلال ماه است و در ریشه ناخن قرار گرفته و معمولاٌ در انگشت شست واضح‌تر است؛ کوتیکول: پوست نازک ریشه ناخن که روی ناخن را می‌پوشاند؛ چین‌های ناخن: چین‌ها و فرو رفتگی‌های پوست که ناخن را در بر گرفته و در 3 طرف آن را حمایت می‌کنند.
ناخن‌ها توسط سلول های زنده پوست انگشتان ساخته می‌شوند و اساسا از کراتین ساخته شده‌اند که یک پروتئین سخت است که در پوست و مو یافت می‌شود.
ناخن‌ها از ماتریکس رشد می‌کنند و همچنان‌که سلول های پیرتر به طرف بیرون رشد می‌کنند توسط سلول‌های جوانتر جایگزین می‌شوند. سلول‌ها متراکم بوده و به شکل پهن و گسترده رشد می‌کنند. بیماری‌هاناخن دست‌ها سریعتر از ناخن پاها رشد می‌کنند.
همچنین رشد ناخن‌ها در تابستان سریعتر از زمستان است. ناخن‌های دست غالب (راست و چپ) سریعتر رشد می‌کنند و سرعت رشد ناخن در مردان بیش از زنان است. البته این موضوع احتمالا در حاملگی و سنین بالا صادق نیست.
رشد ناخن با بیماری اختلال هورمونی و روند پیری تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. سرعت متوسط رشد ناخن حدود 1/0 میلیمتر در روز است که البته به سن، موقع سال، میزان فعالیت و توارث ارتباط دارد.
اختلالات شایع ناخن
اختلالات ناخن حدود 10 درصد مشکلات پوست را تشکیل می‌دهد. ناخن‌ها معمولا در معرض آسیب‌های مختلفی قرار دارند. بیشتر ما تجربه بستن در روی ناخن‌ها یا فرو رفتن ناخن در بستر یا عفونت های کوچک ناخن را داشته‌ایم.
گاهی آسیب های ناخن‌های انگشتان پا از کفش های تنگ یا فعالیت‌های ورزشی ناشی می‌شوند و بیشتر وقت ها این آسیب‌ها خودبه‌خود بهبود می‌یابند. آسیب‌های شدیدتر و جدی‌تر ناخن نیاز به درمان دارند. علائم نشان دهنده مشکل ناخن عبارتند از: ایجاد تغییراتی در رنگ یا شکل ناخن، تورم پوست اطراف ناخن‌ها، درد و وجود دراز مدت خطوط سیاه یا سفید.
نقاط سفید، نقاط کوچک و نیمه گردی هستند که از آسیب به ماتریکس ناخن‌ها یعنی جایی که ناخن از آن محل رشد می‌کند ناشی می‌شوند. این نقاط معمولا مشکلی ایجاد نکرده و نباید نگران‌کننده باشند و خودبه‌خود خوب می‌شوند. نقاط سفید خیلی شایعند و معمولا کاملا رفع می‌شوند.
خونریزی‌های splinter (خطی): خرابی در عروق بستر ناخن می‌تواند سبب ایجاد خطوط عمودی زیر صفحه ناخن شود. این خطوط توسط آسیب به ناخن یا بعضی از داروها و بیماری ها ایجاد می‌شوند.
ناخن‌های فرو رفته در گوشت: در گوشه ناخن که به سمت پوست باز می‌گردد ایجاد می‌شود. ناخن‌های بزرگ پا معمولا بیشتر دچار این حالت می‌شوند. کفش تنگ و... می‌توانند سبب ایجاد این حالت شوند. این حالت می‌تواند خیلی دردناک بوده و گاهی سبب عفونت شوند.
عفونت های قارچی: اغلب سبب جدا شدن صفحه ناخن از بستر آن می‌شود. دبری‌ها (سفید، سبز، زرد یا سیاه) می‌توانند سبب تغییر رنگ بستر ناخن شوند. ناخن‌های پا بیشتر دچار عفونت های قارچی می‌شوند زیرا بیشتر در محیط گرم و مرطوب قرار می‌گیرند.
عفونت های قارچی تقریبا 50درصد مشکلات ناخن را تشکیل می‌دهند و ممکن است درمان آنها مشکل باشد. عفونت های کاندیدایی یا مخمری در ناخن‌های دست شایعند به‌خصوص اگر دست‌ها همیشه در آب باشند یا شخص دیابت داشته باشد.
عفونت های باکتریال: سبب قرمزی، تورم و درد در پوست دور ناخن می‌شوند. شایع ترین علت این عفونتها ضربه و ... به پوست اطراف ناخن است. همچنین مواجهه زیاد با آب یا مواد شیمیایی می‌توانند سبب این حالت شوند.
تومورها و زگیل ها: می‌توانند در هر قسمتی از ناخن دیده شوند. صفحه ناخن می‌تواند در اثر رشد یک تومور یا زگیل نابود شود. زگیل‌ها عفونت های ویروسی هستند که پوست اطراف یا زیر ناخن را گرفتار می‌کنند و می‌توانند دردناک باشند و در کار دست محدودیت ایجاد کنند و معمولا از فریز کردن یا مواد شیمیایی برای درمان استفاده می‌شود.
کیست های موسینی: پاپول‌های پر از مایع ژلاتینی روشن هستند که می‌توانند در ریشه ناخن دیده شوند و می‌توانند دردناک باشند و سبب صدمه و تغییر شکل ناخن شوند و باید آنها را برداشت.
نقاط تیره: باید حتما توسط یک متخصص پوست معاینه شوند تا از بد خیم نبودن آنها اطمینان حاصل شود. پسوزیاریس نیز یک بیماری پوستی است که می‌تواند ناخن‌ها را درگیر کند.
مراقبت از ناخن‌ها
جویدن ناخن یک مشکل شایع به خصوص بین بچه‌های کوچک است. ناخن جویدن نه تنها ظاهر بد شکلی به ناخن‌ها می‌دهد بلکه راه خوبی برای انتقال عفونت ها و ارگانیسم‌های مختلف از ناخن به دهان و برعکس است. برای ترک این عادت می‌توان از بد طعم یا آغشته کردن انگشتان به مایعات بد مزه استفاده کرد. شایع‌ترین بیماری‌هایی که سبب ایجاد مشکلاتی در ناخن‌ها می‌شوند را در جدول می‌توانید ملاحظه کنید.
بیشتر مشکلات و بیماری های ناخن از مراقبت نامناسب آنها ناشی می‌شوند و برای جلوگیری از مشکلات ناخن باید مراقب بهداشت ناخن‌ها بود و نکات زیر را به خاطر داشت:
ناخن‌ها را تمیز و خشک نگهدارید. این کار سبب جلوگیری از تجمع میکروارگانیسم‌ها در زیر ناخن می‌شود.
- اگر ناخن‌های پا کلفت هستند و چیدن آنها مشکل است ابتدا پنجه پاها را برای 5 دقیقه در
آب نمک گرم قرار دهید (یک قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب گرم) می‌توانید از کرم اوره که ناخن‌ها را نرم می‌کند نیز استفاده کنید.
- ناخن‌ها را باید به صورت افقی و صاف گرفت و در گوشه‌ها فقط کمی به آنها انحنا داد. از ناخن گیر تیز برای گرفتن ناخن‌ها استفاده کنید.
- از جویدن ناخن خودداری کنید و کوتیکول ناخن را از بین نبرید.
- از بیرون کشیدن ناخن فرو رفته در پوست خودداری کنید به‌خصوص اگر قبلا زخم یا عفونی شده‌اند و برای درمان از یک متخصص پوست کمک بگیرید.
- هر گونه تغییردر ناخن‌ها را به پزشک خود اطلاع دهید. تغییرات ناخن‌ها، تورم و درد می‌توانند علائمی از یک مشکل جدی باشند.
*متخصص پوست‌و مو
