این‌روزها آثار تصویرگرانی که داستانی مشترک را تصویرگری کرده‌اند و انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن‌ها را در دوره‌های گوناگون منتشر کرده، در موزه‌ی ملی هنر و ادبیات کودک به‌نمایش درآمده که تا پایان شهریور ۱۳۹۹ ادامه دارد. اگر به کتاب و به‌خصوص تصویرگری آن علاقه دارید، برای تماشای این نمایشگاه بیایید و البته قبلش این گزارش را بخوانید!
* * *
نمی‌دانستم که داستان «زال و رودابه» با نویسندگی «م.آزاد» و با تصویرگری «نورالدین زرین‌کلک» در سال ۱۳۵۴ چاپ شده و بار دیگر در سال ۱۳۹۰، «مصطفی رحماندوست» داستان را به‌روی کاغذ آورده و «عاطفه ملکی‌جو» برایش تصویرگری کرده است. در تصویری که از هر دو کتاب به نمایش درآمده، نگاه عاشقانه‌ای بین این دو شخصیت وجود دارد، اما با حال و هوایی متفاوت.
«زال و رودابه» با تصویرگری «عاطفه ملکی‌جو»، ۱۳۹۰
«زال و رودابه» با تصویرگری «نورالدین زرین‌کلک»، ۱۳۵۴
این نمایشگاه را به چند دلیل دوست دارم؛ هم به‌خاطر موضوع خاص و تخصصی‌اش، چون می‌توانم اثر دو تصویرگر درباره‌ی یک موضوع را با هم مقایسه کنم، هم به‌خاطر این‌که در دوران کودکی و نوجوانی‌ام، معمولاً کتاب‌های خواندنی و با کیفیتی را از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌خواندم.
جالب است که کتاب «شازده‌کدو» از «عباس جهانگیریان»، استثنائاً یک قصه در سه نگاه است! یعنی سه تصویرگر اثر او را تصویرگری کرده‌اند؛ «محمدعلی بنی‌اسدی» و «خشایار قاضی‌زاده» هردو در سال ۱۳۷۳ و «سحر خراسانی» در سال ۱۳۸۹ خورشیدی. این کتاب برای گروه سنی ۱۰ سال به بالا چاپ شده است. از نویسنده‌ی کتاب علت آن را می‌پرسم؛ جهانگیریان می‌گوید: «محمدعلی بنی‌اسدی از تصویرگران خوب ایرانی است که اولین‌بار کتاب را تصویرگری کرد، اما به تشخیص کانون پرورش فکری، چهره‌ها اندوهگین و تصویرگری‌ها از نظر فضاسازی، تلخ و غیرکودکانه بودند. البته اندوهگین‌بودن به‌معنای بدبودن اثر نیست؛ با این‌حال ما جامعه‌ی شادی نداریم و اگر فضای کتاب‌ها اندوهگین باشد، اتفاق خوبی نمی‌افتد. علاوه بر این از نظر من تصویرگری روی جلد کتاب، نباید داستان را لو بدهد که این تصویرگری از همان ابتدا قصه‌ی شازده‌کدو را فاش می‌کند.»
عباس جهانگیریان ادامه می‌دهد: «انتشارات کانون پرورش فکری از اجرای قاضی‌زاده هم راضی نبود و ۱۶سال بعد، سحر خراسانی این قصه را تصویرگری کرد.»
نویسنده‌ی رمان «سایه‌ی هیولا» درباره‌ی ارتباطش با تصویرگران برای چاپ کتاب می‌گوید: «در گذشته برای چاپ کتابم با تصویرگر داستان در تماس نبودم، اما حالا با هرناشری که هم‌کاری می‌کنم، در کار تصویرگری هم دخالت می‌کنم. این تعامل در همه‌جای دنیا وجود دارد، مگر این‌که ناشری از نظر گرافیکی، نظارت زیادی داشته باشد که نویسنده بتواند اعتماد کند. مثلاً کتابی درباره‌ی تاریخ پزشکی نوشته‌ام، اما تصویرگری‌های آن به‌جای تشویق نوجوانان به رشته‌ی پزشکی، مخاطبان را از توجه به این رشته باز می‌دارد؛ چون تصویرگری‌ها تیره و تار است.»
* * *
ناگفته نماند که «پژمان رحیمی‌زاده»، «بهزاد غریب‌پور» و «مانلی منوچهری» نیز از ۱۵ تصویرگری هستند که آثارشان در این نمایشگاه به نمایش درآمده است.
موزه‌ی ملی هنر و ادبیات کودک در طبقه‌ی زیر هم‌کف مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خیابان حجاب واقع شده و از ساعت ۹ تا ۱۶ به‌جز پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها، میزبان علاقه‌مندان است.
در این موزه‌ی دائمی که از سال ۱۳۷۹ تأسیس شده، هر از گاهی بخشی از تولیدات فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری از سال ۱۳۴۵، شامل فیلم، کتاب، بازی و سرگرمی به‌نمایش درمی‌آید. یعنی اگر وارد موزه شدید، می‌توانید آثار و محصولات دیگری را هم از کانون پرورش فکری برای کودکان و نوجوانان تماشا کنید.
به‌گفته‌ی رئیس موزه‌ی ملی هنر و ادبیات کودک، در گنجینه‌ی این مکان بیش از ۱۳هزار فریم، تصویرگری کتاب کودک و نوجوان وجود دارد.
نظر شما