فاصله گذاری اجتماعی دوای کرونا نیست | این یک جنگ چریکی است | چه کسی گفته تغییر فصل کرونا را کم می‌کند؟

آْنتونی کاستلو در نقد برنامه‌های بریتانیا برای مقابله با کرونا می‌نویسد، فاصله گذاری اجتماعی بدون رعایت منع کامل عبور و مرور نمی‌تواند از شیوع ویروس جلوگیری کند. به گفته وی مقابله با این بیماری مثل یک جنگ چریکی است

به گزراش همشهری آنلاین، کاستِلّو، استاد بهداشت جهانی در UCL و مدیر سابق بهداشت مادران و کودکان در سازمان بهداشت جهانی در یادداشتی برای گاردین که توسط نیما فاتح و دامون افضلی، ترجمه و در اختیار همشهری آنلاین قرار گرفته است، می‌نویسد:

وقتی منع کامل عبور و مرور برداشته شود، ویروس برمی‌گردد؟ البته که برمی‌گردد. به گفته‌ی مت هنکوک تا پایان آوریل ( نیمه اردیبهشت) روزانه 100 هزار تست انجام خواهیم داد، ولی بریتانیا هنوز هم هیچ راهی برای کنترل این ویروس، راهی ورای منع کامل عبور و مرور، ندارد. بدون یک برنامه‌ی درست برای تحت‌نظرگرفتن اجتماعات و ردگیری تماس‌های مردم، گسترش کروناویروس را متوقف نخواهیم کرد. وقتی بیماران دوباره به بیمارستان‌ها هجوم ببرند، رشته‌یی از منع عبور و مرور در سراسر کشور از پی خواهد آمد. این الگویی است که شاید سال‌ها، تا وقتی به واکسن دست یابیم، ادامه یابد.

آشنایی با کرونا ویروس

ایراد طرح هنکوک این است که تست‌گیری به‌تنهایی زنجیره‌ی انتقال ویروس از طریق مردم را نمی‌شکند. برای متوقف‌کردن گسترش یک ویروس، تست‌گیری باید با تحت‌نظرگرفتنِ مردم و ردگیری تماس‌ها پیوند بخورد. با این کار مطمئن می‌شویم که می‌توانیم افرادی را که به ویروس مبتلاشده‌اند، افرادی را که در معرض تماس با مبتلاشده‌ها بوده‌اند، به‌سرعت شناسایی کنیم و برای جلوگیری از گسترش ویروس قرنطینه‌شان کنیم. با انجام تست‌گیری توسط دولت برآوردی از تعداد افرادی که به ویروس آلوده شده‌اند به دست می‌آید و معلوم خواهد شد آیا کارکنان بخش سلامت در برابر ویروس ایمن‌اند یا نه‌ــــ ولی بدون تحت‌نظرگرفتن مردم، تست‌گیری به‌تنهایی مانع از گسترش ویروس نخواهد شد.

روز 12 مارس ( 22 اسفند) ، پاتریک والانس، رییس خدمات علمی، و کریس ویتی، رییس خدمات پزشکی، اعلام کردند که [سیاست] بریتانیا تغییر کرده و راهبرد دولت، دیگر، نه ممانعت از گسترش ویروس که به‌تأخیرانداختنِ آن است. طرح آن‌ها قرار بود منحنی اپیدمی را هموار کند که در سراسر جمعیت شیوع می‌یافت. آن‌ها دوباره به ما اطمینان دادند که ایمنی توده‌یی زمانی وارد عمل می‌شود که 60 درصد از جمعیت به آن آلوده شده باشند. فاصله‌گیری اجتماعی و شستشوی دست‌های‌مان از فشارِ واردشده بر نظام خدمات پزشکی می‌کاهد. [طبق طرح دولت جانسون] اساساً تست‌گیری از مردم و ردگیری تماس‌های‌شان فوراً متوقف می‌شد. در آن نقطه، هنوز چهار هفته با [وضع هولناکِ] ایتالیا فاصله داشتیم. رسانه‌ها خاطرجمع بودند، دو تن از پزشکان صاحب‌نام دوباره به رسانه‌ها اطمینان دادند.

مشکل این است که آن دانشمندها اشتباه می‌کردند. جنبه‌ی ریاضیاتی آن دشوار نبود: کروناویروس حدود 40 میلیون نفر را در بریتانیا آلوده می‌کند و 200 تا 400 هزار نفر نهایتاً می‌میرند. وقتی ریاضی‌دان‌های دولت ارقام ایتالیا را مدل‌پردازی کردند و معلوم شد که حدود 30 درصد از مردمی که در بیمارستان پذیرش شده‌اند به مراقبت‌ کامل احتیاج خواهند داشت، به دولت هشدار دادند که NHS [سرویس سلامت همگانی بریتانیا] از پا درمی‌آید. دولت در عرض سه‌روز عقب‌نشینی کرد و سیاست‌اش تغییر کرد: سرکوب گسترش ویروس به‌جای کاستن از گسترش آن.

در واقعیت، اما، چیز زیادی تغییر نکرد. نظر حکومت بر این پیش‌فرض بنا شد که کروناویروس شبیه آنفلوآنزا رفتار می‌کند. ولی این‌طور نیست. نرخ کُشندگیِ آن بالاتر است، شواهد کمی در دست داریم که ویروسی فصلی باشد و برای NHS تهدیدِ به‌مراتب بزرگ‌تری محسوب می‌شود. بدون برنامه‌ی تحت‌نظرگرفتنِ مردم و ردگیری تماس‌ها، این ویروس همچنان گسترش خواهد یافت. مردم بریتانیا دستخوش سریال تکراری عود ویروس و برقراری منع عبور و مرور خواهند شد.

من با یکی از کارشناسان عالی‌رتبه‌ی اپیدمی‌های بین‌المللی، که می‌خواست نام‌اش محفوظ بماند، صحبت کردم. او واکنش بریتانیا را ضعیف توصیف کرد: ’پیداکردن این ویروس‌ها شبیه جنگ چریکی است. اگر شما نمی‌دانید ویروس در کجا مخفی شده، نمی‌توانید مهارش کنید. برای تعقیب آن باید از مجموعه تمهیدات مختلفی استفاده کنیم. باید تیم‌هایی از گروه‌های داوطلب و مددکاران اجتماعی را سازمان‌دهی کنیم تا افرادِ دارای علائم را پیدا کنند، از آن‌ها تست بگیرند، از بقیه ایزوله‌شان کنند، معالجه‌شان کنند و تماس‌های‌شان را ردگیری نمایند. باید آن‌ها را، هر یکی ‌دو روز، در خانه‌های‌شان چک کنند‘.

از او پرسیدم آیا فاصله‌گذاری اجتماعی به‌تنهایی می‌تواند به ویروس ضربه بزند. او پاسخ داد: ’[این به تنهایی] مؤثر واقع نخواهد شد. شما می‌توانید در بیمارستان ردگیری تماس‌ها را متوقف کنید، ولی وقتی منع عبور و مرور را برمی‌دارید، همزمان، در همه‌جا با مشکل مواجه خواهید شد: ویروس برخواهد گشت. کانون‌های بحران جدیدی تشکیل خواهد شد. بدون برنامه‌ی تحت‌نظرگرفتن مردم برای شناسایی موردی و ردگیری تماس‌ها، به این زودی‌ها ویروس را پیدا نخواهید کرد‘.

در چین، رییس‌جمهور شی جین پینگ در آغاز دوپهلو حرف می‌زد و مانع از درز یافته‌های مأموریت تحقیقاتیِ 4 ژانویه درباره‌ی شیوع بیماری در ووهان شد. ولی تا 26 ژانویه، چین بیش از 50 میلیون نفر را قرنطینه کرده بود؛ 40 شهرستان 2744 مورد ابتلا و 80 مورد مرگ گزارش کردند. حزب کمونیست چین هزاران کارگر کمونیست را برای نقشه‌برداری از موارد ابتلا، با استفاده از تعاریف موردیِ مبتنی بر علائم، سازماندهی کرد.

حدود 40 هزار کارکنان بخش بهداشت از سراسر چین برای کمک به طرح عظیم تحت‌نظرگرفتن مردم شتافتند. دولت منع عبور و مرورِ منطقه‌یی را به‌اجراگذاشت؛ فروشگاه‌ها، بارها، دانشگاه‌ها و مدارس تعطیلی شدند و پلیس بر کار سوپرمارکت‌ها و داروخانه‌ها نظارت می‌کرد. دولت اپلیکیشنی برای رصدکردن علائم بیماری در بین مردم و رعایت قرنطینه از جانب آن‌ها راه‌اندازی کرد و کانال‌های تلویزیونی 24 ساعته‌یی در هر شهرستان، برای به‌روزرسانی دانسته‌های مردم از داده‌ها، پیشرفت و جلوگیری از بیماری به راه انداخت. چین با این واکنش جامع و مفصل توانست انتقال ویروس را در کمتر از دو ماه سرکوب کند.
بریتانیا، برعکس، به کُندی دست به کار شد و وقتی هم که شروع کرد کار را با کم‌دلی انجام داد. دولت بریتانیا، به اشتباه، واکنش‌اش در برابر کروناویروس را صرفاً بر فاصله‌گذاری اجتماعی بنیان نهاد. گروه علمی مشورتی بریتانیا (Sage) حتی از مشاوران‌اش در بخش مدل‌سازی ریاضیاتی نخواست که برنامه‌ی تست‌گیری از مردم را مدل‌سازی کنند. طبق گزارش‌ها نِیل فرگوسن گفته است تست‌گیری از مردم و ردگیری تماس‌ها به عنوان یک استراتژی ممکن در مدل‌سازی اصلی حتی لحاظ هم نشده است چون کیت تست‌گیری به‌اندازه‌ی کافی موجود نیست. ولی ما از هشت هفته قبل اطلاع داشتیم.
هنوز خبری از بسیج هماهنگ پزشکان عمومی و تیم‌های مدیریت شیوع بخش سلامت عمومی نیست. هیچ کدام‌شان به اپلیکیشن‌های دیجیتالی یا تست‌گیری آزمایشگاهی متصل نیستند. ما، در یکی از بهترین فرهنگ‌های پژوهشی دنیا، در ایجاد نظارت بر جامعه و تست‌گیری لازم برای متوقف‌کردنِ گسترش این ویروس ناکام ماندیم.

دولت و مشاوران‌اش حالا به راهبرد وقفه در گسترش کروناویروس متعهدند، راهبردی که امیدوارند نهایتاً به ایمنی توده‌یی ختم شود. مخمصه‌ی کنونی ما دردـ‌نشانی از تصمیمات گذشته است: تصمیمی برای زودتر عرضه‌کردن کیت‌های آزمایش به بازار گرفته نشد، و همین تصمیم، دولت را که برای گیرانداختن ویروس تقلا می‌کرد، در شرایط بدتری قرار داد.

ولی هنوز هم خیلی دیر نیست. برای جلوگیری از گسترش کروناویروس باید جهت‌مان را تغییر دهیم. مقامات محلی باید کنترل تیم‌های مدیریت شیوع در بخش بهداشت عمومی را در دست بگیرند. ما به اپلیکیشن‌ها و دیتابیس‌های متمرکزی نیاز داریم که به شهروندان امکان می‌دهند علائم‌شان را گزارش کنندـــ اپلیکشنی نظیر NHSX که پژوهشگران از ژانویه روی آن کار کرده‌اند.

شبکه‌های پزشکان عمومی که با تیم‌های داوطلبانِ آموزش‌دیده و کارمندان بازنشسته‌ی بخش بهداشت، که به تجهیزات حفاظتی شخصی مجهزند، کار می‌کنند، می‌توانند هر یکی‌ـ‌دو روز یک بار به همه‌ی افرادی که علائم مشکوک را گزارش کرده‌اند، در خانه‌های‌شان سر بزنند. اگر کیت آزمایش وجود داشته باشد، بهترین کار تست‌گرفتن است. درغیر این صورت، گزارشِ مبتنی بر علائم انجام می‌شود. با برقرارکردنِ طرحی مناسب برای حفاظت از جامعه، مقامات محلی می‌توانند از مردم‌شان در برابر تهدید ویروس حفاظت کنند، خطری که در نقاط بحرانی‌یی نظیر لندن و میدلندز و شهرهای شمال‌غربی قوی‌تر شده است.

برقراری منع عبور و مرور منحنی را صاف می‌کند اما تا صعودی‌شدن دوباره‌ی منحنی فقط یک ماه یا کمی بیشتر وقت داریم. این به ما زمان می‌دهد. برای جلوگیری از شیوع ویروس در مناطقِ کمتر آلوده گزینه‌یی جز ایجاد تغییری دراماتیک در جهت حرکت‌مان نداریم. وگرنه باید دست به دعا برداریم که شاید واکسینولوژیست‌ها بتوانند معجزه‌یی بکنند.