تحقق مدیریت واحد شهری، حضور پررنگ‌تر شورای‌عالی استان‌ها در عرصه کلان تصمیم‌گیری و اعطاء اختیارات قانونی به شوراها و کاهش اختیارات دستگاه‌های دولتی براساس قانون اساسی از جمله خواسته‌های روسای شوراهای کلانشهرهای کشور است.
آنچه در پی می‌آید، نظرات روسای شوراهای شهر شیراز، اصفهان، اهواز، قم و مشهد مقدس است که به بهانه 9 اردیبهشت، روز شوراهای شهر و روستا با روزنامه همشهری در میان گذاشته شده‌است. گفت‌و‌گوی کوتاه ما را با روسای برخی کلانشهرهای کشور بخوانید.
تمام مسئولان بر اهمیت شوراها و وظایف آنها تاکید می‌کنند اما در عمل همکاری‌های سازنده و مثبتی نمی‌بینیم. سید محسن معین، رئیس شورای شهر شیراز پس از اینکه به این موضوع اشاره کرد فراکسیون شهری را که در مجلس هفتم راه‌اندازی شد ابزاری برای پیگیری مطالبات کلانشهرها در مجلس دانست.
او البته گفت: درخواست ما از نمایندگان مجلس هشتم این است که این فراکسیون را به کمیسیونی تبدیل کنند که تمام مسائل شهری و شهرسازی در آن بررسی شود. طی چند سال گذشته واگذاری بخشی از وظایف و اختیارات دستگاه‌های دولتی در شهرها به مدیریت شهری از خواسته‌های شوراها و شهرداری‌ها بوده است.
معین هم که از محدودیت اختیارات مدیریت شهری انتقاد داشت گفت: در حال حاضر مصوبه قانونی تفویض چندین اختیار دولتی به مدیریت شهری وجود دارد اما این واگذاری از سوی دولت صورت نمی‌گیرد.
رئیس شورای شهر شیراز در ادامه سخنان خود گفت که کلانشهرهایی مانند شیراز، مشهد و اصفهان به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارند نمادهای ملی محسوب می‌شوند اما دولت در قبال آبادانی این شهرها و بهبود وضعیت آنها نقش واقعی خود را ایفا نمی‌کند، در مقابل شهرداری‌های این شهرها ناچارند برای جلوگیری از نارسایی‌ها و کسب درآمد به شهروندان وابسته باشند که این به شهروندان فشار و به شهرها لطمه وارد می‌کند. مصداق لطمه‌هایی که رئیس شورای شهر شیراز به آن اشاره کرد می‌تواند درآمد زایی از تغییر کاربری‌های غیرکارشناسی و فروش تجاری‌های غیرضرور باشد.
پیشنهاد: درصد قابل توجهی از مالیات‌های وصولی استان‌ها و به‌خصوص مرکز استان‌ها به آبادانی همان مرکز استان اختصاص یابد. در این صورت شهروندان هم نتیجه پرداخت مالیات خود را به شکل قابل لمس‌تری می‌بینند.
شوراها اعتماد آفرینند
شوراها اگر اختیار لازم را داشته باشند، می‌توانند نقطه امیدی برای شهروندان باشند. چرا که بر خلاف نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه حضور دارند و بسیاری از مشکلات مردم برایشان ملموس است. این سخنان سید محمد طباطبایی رئیس شورای اسلامی مشهد، امید افزایش اختیارات شوراها را در پی دارد. او ادامه می‌دهد: اگر مدیریت واحد شهری تحقق یابد، شوارهای شهر می‌توانند بسیاری از مشکلات زندگی شهری مردم را حل کنند. اما اکنون و با نداشتن حدود اختیارات مشخص، امکان حل بسیاری از مشکلات مردم فراهم نیست.
طباطبایی از انتظارات مردم به‌عنوان یکی از اهرم‌های اعتماد آفرین سخن می‌گوید: اعضای شورای شهر می‌توانند با برآورده کردن خواسته‌های ابتدای مردم، اعتماد آنان را به ارکان نظام بیشتر جلب کنند و موجب مشارکت بیشتر آنان در فعالیت‌های مختلف شوند.
وی از آمادگی شوراها برای ورود به این عرصه خبر می‌دهد و معتقد است: شوراها توان حل مشکلات مردم را دارند، اگر اختیارات لازم که در قانون پیش‌بینی شده‌است به آنان واگذار شود.طباطبایی همچنین از حضور بیشتر شوراها در مدیریت شهری به‌عنوان یک اولویت یاد می‌کند و می‌گوید: با وجود صراحت قانون بر حضور شوراها در عرصه تصمیم‌گیری شهری، هنوز شوراهای شهر شهرهای بزرگ نیز در برخی از ارکان تصمیم‌گیری شهری امکان حضور ندارند.
به‌عنوان مثال شورای شهر مشهد، در کمیسیون ماده 5 شهری، عضو ندارد و تنها به‌صورت افتخاری می‌تواند در جلسات شرکت کند و حق رای ندارد. این در حالی است که شورای شهر باید در تمامی عرصه‌های مدیریت شهری باید نماینده داشته باشد و نمایندگانش نیز باید دارای اختیارات لازم باشند.
پیشنهاد: بهتر است نگاه دولتی از سر شوراها برداشته شود و دستگاه‌ها نیز با شوراهای شهر همکاری بیشتری داشته باشند. چرا که این امر موجب تقویت بیشتر ارکان مردمی می‌شود.
محدودیت روزافزون
رئیس شورای شهر قم مشکلاتی که گریبان شوراها را گرفته به چند دسته تقسیم کرد. سید محمد آتش‌زر هم مانند دیگر همکارانش در شوراهای شهر تحقق نیافتن مدیریت واحد شهری را یکی از مهم‌ترین مشکلات شوراها دانست. او گفت: در حالی که شهروندان از شوراها انتظارات بسیاری دارند و حتی برای رفع مشکل نبود شغل به شورا مراجعه می‌کنند، نبود مدیریت واحد شهری کارایی شوراها را به شدت کم کرده است. به گفته او این موضوع در شوراها بسیار نمود دارد و دست آنها را بسته است.
آتش‌زر به مشکل دیگری هم اشاره کرد. به گفته او از زمان تولد شوراها لوایحی از سوی وزارت کشور برای کاهش اختیارات نهاد شورا به مجلس رفته و محدودیت برای آن ایجاد کرده است. در این بین او از مجلس هم خواست که در بررسی چنین لوایحی مشکلات شوراها را هم در نظر داشته باشد.
رئیس شورای شهر قم در روز شوراها از زیرمجموعه دولت اعم از فرمانداری‌ها و استانداری‌ها خواست که در مقابل شوراهای شهر و روستا سعه‌صدر بیشتری داشته و همکاری بیشتری با آنها داشته باشند چرا که شوراها برآمده از رای مردمند و باید حرمت این آرا را نگه داشت. یکی از مواردی که آتش‌زر در مورد آن خواستار سعه‌صدر فرمانداری‌ها و استانداری‌ها شد، انتخاب شهرداران بود.
پیشنهاد: آتش‌زر که دوره سوم عضویت در شورای شهر قم را می‌گذراند، پیشنهاد داد که شورای‌عالی استان‌ها و مجلس شورای اسلامی ارتباط تنگاتنگ بیشتری با هم داشته و برای حل مشکلات شهرها کاملا همگام باشند.
شهرداری اصفهان پایلوت دریافت اختیارات شود
رئیس شورای شهر اصفهان هم در گفت‌وگو با همشهری به مناسبت روز شوراها اظهار امیدواری کرد که در همین دولت واگذاری اختیارات دستگاه‌های دولتی به مدیریت شهری تحقق پیدا کند چرا که در غیراین صورت معلوم نیست که دولت بعدی نسبت به این موضوع چه موضعی داشته باشد و چگونه برخورد کند. البته این نگرانی عباس حاج‌رسولی‌ها کاملا بجاست چرا که شوراها همواره طی سالیان گذشته شاهد محدود‌تر شدن اختیارات خود و مجموعه مدیریت شهری توسط دولت بوده‌اند.
براساس قانون برنامه سوم و چهارم توسعه کشور، دولت مکلف است 23 وظیفه را به مدیریت شهری منتقل کند که به‌نظر حاج‌رسولی‌ها این موضوع یکی از ضروریات کلانشهرهاست. او گفت: متأسفانه به‌نظر می‌رسد این کار پیش نمی‌رود اما امیدواریم که در مجلس هشتم فراکسیون مدیریت شهری همچون مجلس قبلی تشکیل شود و با همکاری این فراکسیون و دولت و تلاش شورای‌عالی استان‌ها مدیریت واحد شهری تحقق پیدا کند.
حاج‌رسولی‌ها وقتی از مدیریت واحد شهری و واگذاری اختیارات دستگاه‌های دولتی به شهرداری‌ها سخن می‌گوید گوشه چشمی هم به مزایای این موضوع برای دولت دارد. به گفته او این واگذاری‌ها مزیت مهمی هم برای دولت دارد و آن اینکه از بار مسئولیت‌های دولت در بخش‌های خدماتی می‌کاهد. البته مهم‌ترین مزیت واگذاری برخی وظایف دولت به شهرداری‌ها متوجه شهروندان است چرا که این موضوع باعث می‌شود خدمات با هماهنگی بیشتر و کیفیت بهتر و در نتیجه صرف هزینه منطقی‌تر ارائه شود.
پیشنهاد: رئیس شورای شهر اصفهان به‌طور مشخص به دولت پیشنهاد داد که اصفهان را به‌عنوان شهر پایلوت کشور برای واگذاری اختیارات دولتی در قانون پیش‌بینی شده به شهرداری‌ها برگزیند. او گفت: دلمان می‌خواهد در روز شوراها حرکت به سمت مدیریت واحد شهری کلید بخورد و برای این منظور استانداری اصفهان هم کاملا اعلام آمادگی کرده است، البته وقتی وظایفی محول می‌شود باید متناسب با آن بودجه متناسب با آن هم داده شود.
