اصل ششم و هفتم و اصول یکصدم تا یکصدو ششم قانون اساسی، تا سال 1377، امکان ظهور پیدا نکرد و با برگزاری اولین دوره انتخابات شورا در این سال با‌لاخره شوراهای شهر و روستا شکل گرفت.
اما باز هم نحوه شکل گیری آن همچنان بر مبنای قانون اساسی نبود. قانون اساسی نحوه انتخاب شوراها را از خردترین سطوح اجتماعی تا سطوح کلان پیش‌بینی کرده‌بود و مجلس شورای اسلامی نیز در 5 مرحله تصویب قانون اجرایی برای انتخابات شوراها، بر همان سیاق قانون اساسی انتخابات شوراها را از سطوح خرد دانست. اما در مرحله اجرا این اصل به ویژه در شهرهای بزرگ و کلانشهرها چندان توجه نشد.
قرار بود که در شهر تهران ابتدا انتخابات در سطوح محله برگزار شود و پس از انتخاب اعضای شورای محل، شورای ناحیه بر پایه انتخابات شورای محل شکل گیرد. پس از آن نیز شورای مناطق با تکیه بر شورای ناحیه مشخص شود و در نهایت از میان اعضای 30 نفره شورای منطقه، اعضای اصلی شورای شهر تهران مشخص شوند. اما این قانون که در 5 مرحله قانون اجرایی مجلس نیز ذکر شده بود، در مرحله اجرایی جایی نیافت و انتخابات شوراها به مانند انتخابات مجلس در شهرهای بزرگ به ویژه تهران به‌صورت یک مرحله انجام گرفت.
هنوز از عمر شورای شهر اول چندان نگذشته بود که در تهران برخی از اعضا اقدام به انتخاب شورای محلات کردند. در چند منطقه تهران به‌عنوان نمونه طرح شورای محلات به اجرا گذاشته شد، اما اولین تجربه شورای شهر پایتخت کشور با ناکامی همراه بود و شورای محلات نیز در همان مرحله ابتدایی چندان دوام نیافت.شورای دوم اما با موفقیت پا به عرصه مدیریت شهری پایتخت گذاشت. برخی از اعضا نیز اقدام به تشکیل شورای محلات با عنوان شورایاران کردند و این تجربه در شورای سوم به‌صورت جدی‌تر دنبال شد و روز به روز با موفقیت بیشتری همراه شد.
با گذشت تقریبا 9 سال از عمر شوراها در کشور، تجربیاتی گرانسنگ از شورای شهر و روستا در بخش‌ها و مناطق مختلف کشور به جا مانده است و شورای شهر تهران نیز به دستاوردهای مثبتی رسیده‌است. شکی نیست که یکی از این دستاورد‌ها، ایجاد ظرفیت جدید در عرصه مدیریتی کشور بوده‌است. بسیاری از نیرو‌های ناشناخته در قالب نامزدهای شورا پا به عرصه مدیریتی خرد کشور گذاشتند و طی مدت کوتاهی برخی از آنها نیز راه رشد را در پیش گرفتند .اما این همه ماجرا نیست.
شورای اسلامی شهر و روستا که به‌عنوان یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی همواره مورد توجه مردم بود، هم اکنون تنگنا‌های بسیاری پیش رو دارد.هرچند شوراها بر لزوم گسترش شورا در بخش‌های خرد جامعه تاکید دارند و از مشارکت بیشتر مردم در مدیریت جامعه سخن می‌گویند اما دستگاه‌های اجرایی کشور، فعالیت شوراهای کلان را بر نمی‌تابند؛ حال چه رسد به شوراهای خردتری مثل شورای محلات و مناطق.
