احتمال کسری ۱۵۰ هزار میلیاردی بودجه

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس از کسری بودجه ۹۹ سخن گفته. محمد قاسمی گفته که «با توجه به شرایط فعلی می‌توان انتظار داشت که کسری بودجه ۱۳۹۹ رقمی حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان باشد».

او در این گفت‌وگو وضعیت بودجه را این‌طور پیش‌بینی کرده: ‌«یکی از ویژگی‌های اصلی بودجه، ماهیت پیش‌بینی‌پذیربودن آن است. همین موضوع به برآوردها و تخمین‌های بودجه‌ای ماهیت غیرقطعی می‌دهد؛ چون مثلا پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی در ایران مبتنی ‌بر مفروضاتی درباره رشد اقتصادی سال ۹۸- ۹۹ و نرخ تورم است یا پیش‌بینی منابع حاصل از نفت مبتنی‌ بر مفروضاتی درباره مقدار صادرات نفت، قیمت نفت و قیمت ارز است. به‌هرحال مباحثی درباره میزان صادرات نفت یا حتی قیمت نفت در زمان تصویب بودجه وجود داشت و بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که این مفروضات با خوش‌بینی تعیین شده است. دو اتفاق مهم مقارن با تصویب بودجه ۱۳۹۹ و پس از آن روی داد که به‌شدت بر منابع و مصارف بودجه ۱۳۹۹ اثرگذار بود. یکی شیوع ویروس کرونا و دوم کاهش شدید قیمت نفت که هم ناشی از کاهش تقاضای نفت بر اثر کاهش سطح فعالیت‌های اقتصادی در دنیا بر اثر شیوع کرونا است و هم ناشی از به‌توافق‌نرسیدن درباره کاهش مقدار عرضه نفت در سطح جهانی.

چون این وقایع ادامه دارد، هنوز نمی‌توان درباره میزان کسری بودجه سال ۱۳۹۹ اظهارنظر دقیقی کرد. به‌عنوان مثال شیوع کرونا موجب تعطیلی درخورتوجه فعالیت‌های اقتصادی شد؛ به‌ویژه در بخش خدمات که بزرگ‌ترین بخش اقتصادی ایران است و می‌توان انتظار داشت که مالیات بر درآمد کمتر از آنچه در بودجه پیش‌بینی شده است، محقق شود». قاسمی درباره راه‌های دولت برای تأمین کسری بودجه نیز گفته: «بودجه بسیاری از کشورها حتی کشورهای پیشرفته هم دارای کسری است و راه‌های زیادی برای تأمین آن وجود دارد. اگر کسری بودجه را موضوع میان‌مدت در نظر بگیریم، طبعا کسری بودجه ساختاری را باید از راه‌هایی مانند معرفی پایه‌های مالیاتی جدید، جلوگیری از فرار مالیاتی، حذف معافیت‌های مالیاتی غیرضروری و غیرهدفمند و کاهش مخارج اضافی و غیرضروری دولت درمان کرد.

اگر کسری بودجه موضوع کوتاه‌مدتی باشد، می‌توان استقراض دولت از طریق انتشار اوراق را پیشنهاد کرد؛ به این امید که بعد از رفع بحران، با جمع‌آوری مالیات‌های بیشتر این استقراض را بازپرداخت کرد. آنچه مهم است، اولا ثبات میان‌مدت و بلندمدت مالیه عمومی دولت و موضوع پایداری بدهی‌های دولت در میان‌مدت و بلندمدت است و ثانیا آنکه کدام روش تأمین مالی کسری بودجه آثار تورمی و رکودی کمتری دارد».

موضوع کسری بودجه ۹۹ حتی پیش از شیوع کرونا نیز مطرح بوده است. در جلسه‌ای که مجلس کلیات بودجه را رد کرد، نمایندگان از کسری بودجه ۲۰۰ هزارمیلیاردی خبر دادند. در چنین شرایطی شیوع ویروس کرونا نیز بودجه را دچار چالش‌های جدیدی کرده است.