به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، نگاهی به فعالیت واحدهای روابط عمومی در دستگاه‌های اداری مازندران نشان می‌دهد که این واحدها کماکان مانند گذشته به عنوان یک واحد جزئی اداری در ادارات دیده می‌شوند و در خوشبینانه‌ترین حالت عملکردی جز انتشار برخی خبرهای مربوط به آن اداره یا تبریک و تسلیت گفتن مناسبت‌ها ندارند.
امروز شنبه ۲۷ اردیبهشت در تقویم بین‌الملل به نام روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی نامگذاری شده است. روزی برای گرامیداشت دانشی که حتی از آن به عنوان هنر هشتم یاد می‌کنند تا اهمیت روابط عمومی را در جهان امروز بیشتر نشان دهند. بر همین اساس نیز دانش روابط عمومی امروز در کشورهای توسعه‌یافته نه فقط یک واحد و جزئی اداری از یک نهاد یا دستگاه، بلکه یک واحد پژوهشگر و با نفوذ در جامعه هدف است که روی تصمیم‌گیری‌های کلی سازمانی و نهادی تاثیر می‌گذارد. به عبارت دیگر روابط عمومی‌ها بال‌های اصلی تمام واحدهای یک مجموعه محسوب می‌شوند.
در تعریف کلی دانش روابط عمومی یا Public Relations از آن به عنوان دانش مدیریت چرخه اطلاعات بین فرد یا سازمان در هر حوزه‌ای مانند بازرگانی، دولتی، فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و حتی مردم‌نهاد و خصوصی یاد شده است. دانشی که هدف آن همانطور که از نامش بر می‌آید، ایجاد اتصال مفید و اثربخش بین یک مجموعه با جامعه هدف، بر اساس آنالیز داده‌های گردآوری شده از یک نهاد و همچنین مخاطبان است.
به عبارتی ساده‌تر روابط عمومی در عین حال که باید اطلاعات، تجارب و دستاوردهای یک مؤسسه یا نهاد را به جامعه انتقال دهد، نباید از شناسایی خواسته‌ها، سلایق و انتقادهای جامعه هدف آن مجموعه یا نهاد نیز غافل شود. بر همین اساس روابط عمومی‌ها در نقطه‌ای بین جامعه و هر نهاد قرار دارند و باید در مسیری قدم پیش بروند که منافع مشترک هر دو طرف را تأمین کند.
روزمرگی‌های یک واحد اداری
اما آن‌چه که در عملکرد بسیاری از واحدهای روابط عمومی دستگاه‌های اداری مازندران دیده می‌شود، فرآیندی صرفا اداری است که سبب شده این واحد مهم و اثرگذار به واحدی کم‌اثر با یک سری فعالیت‌های روتین و روزمره تبدیل شود. اگر هم اقدامی در عمده واحدهای روابط عمومی ادارات مازندران انجام می‌شود نهایتاً به انتشار اخبار نشست‌ها و بازدیدها در پورتال اطلاع‌رسانی این نهادهاست که البته بسیاری از روابط‌عمومی‌ها همین را هم انجام نمی‌دهند و فارغ از آن‌چه که دانش روابط عمومی بر آن تأکید دارد، به روزمرگی‌های اداری خود مشغول‌اند.
بخش مهمی از ارتباطات واحدهای روابط عمومی در ادارات مازندران صرفا محدود به دایره ارتباطی مدیران و روابط بین دستگاهی و همچنین ارتباط با رسانه‌هاست. در حالی که عمومی بودن روابط در این فعالیت بر توجه ویژه به جامعه مخاطب تأکید دارد. به بیان ساده‌تر روابط عمومی‌ها در دستگاه‌ها و ادارات مازندران تبدیل به واحدهای روابط اختصاصی مدیران و رسانه‌هایی شده‌اند که از قضا بخش زیادی از جامعه حتی با این رسانه‌ها نیز دیگر ارتباط ندارد.
بیگانگی عمومی با روابط عمومی
پرس و جویی ساده از شهروندان در شهرهای مختلف مازندران این موضوع را اثبات می‌کند که واحدهای روابط عمومی چقدر از عموم جامعه فاصله دارند و حتی بسیاری از مردم خبر از وجود چنین واحدی در ادارات ندارند.
«بهزاد صمدی» یکی از شهروندان قائمشهر است که گفت با وجود رفت‌وآمد زیادش به ادارات و دستگاه‌های مختلف طی سال‌های اخیر هیچ وقت ارتباطی با روابط عمومی نداشت و وجود این واحد به چشم او نیامده است.
این شهروند معتقد است که روابط عمومی‌ها در ادارات مازندران صرفا به تهیه جدول آماری و عملکردی و همچنین نصب بنرهای مناسبتی مشغول هستند و در فعالیت‌شان عملکردی که ارتباط مستقیم با عموم جامعه داشته باشد دیده نمی‌شود.
این اظهارات را می‌توان از شهروندان سایر نقاط استان هم شنید. «رضا سالاریان»، شهروند ساکن نور نیز به همین موضوع اشاره کرد و معتقد است که روابط عمومی‌ها در بین بسیاری از مردم حتی شناخته شده هم نیستند و تلاشی هم برای دیده شدن در جامعه نمی‌کنند.
یکی دیگر از شهروندان مازندرانی ساکن نوشهر نیز بر این باور است که واحدهای روابط عمومی ادارات بخش‌هایی صرفا تشریفاتی هستند که با این شرایط کنونی‌شان اگر وجود نداشته باشند هم اتفاقی نمی‌افتد.
«مریم خزایی» گفت: اگر تمام کار روابط عمومی تولید خبر از فعالیت‌های یک اداره است پس چرا نام آن را روابط عمومی گذاشته‌اند؟ این کار واحد رسانه است. ضمن این که عملکردی یکسویه محسوب می‌شود و مشخص نیست که در این روند جای دیدگاه مردمی کجاست.
اظهارنظرها درباره واحدهای روابط عمومی دستگاه‌های دولتی و ادارات و نهادها متعدد، اما مشابه است. تقریبا همه افرادی که تا حدودی با ادارات سر و کار دارند، نگاه‌شان به واحدهای روابط عمومی مشابه و منتقدانه است. البته در بین عده‌ای از اقشار عادی و متوسط جامعه که شاید کمتر گذرشان به ادارات برای امور اداری بیفتد، حتی نام «روابط عمومی» هم غریبه است.
نگاه ویترینی
در حالی که روابط عمومی هر نهاد باید قوی‌ترین و بیشترین ارتباط با جامعه را داشته باشد، دست‌کم در مازندران این گونه به نظر می‌رسد که بسیاری از واحدهای روابط عمومی در گیر و دار مسائل اداری و روتین خود باقی مانده‌اند و به ایجاد ارتباطی مؤثر بین جامعه و نهاد برای افزایش سرعت تحقق اهداف و توسعه فعالیت‌ها مجموعه کمتر فکر می‌کنند. چرا که تعریف موجود از روابط عمومی در نگاه مدیران، ساختاری ویترینی و کارنامه‌ای دارد و حتی در ارزیابی روابط عمومی‌ها نیز معیارهایی مانند تولید و انتشار خبر و عکس از یک مجموعه مورد توجه قرار می‌گیرد.
این موضوع را مدیرکل روابط عمومی استانداری مازندران نیز تأیید می‌کند. «عباس مهدوی» معتقد است آن چه که امروز به عنوان پوشش و انتشار اخبار ادارات در عملکرد روابط عمومی‌ها دیده می‌شود در بهترین حالت ممکن صرفا یک جزء از وظایف روابط عمومی است که آن هم معمولا به درستی انجام نمی‌شود.
تعریف نادرست از روابط عمومی در ایران
البته مهدوی ریشه‌های این وضعیت در واحدهای روابط عمومی ادارات را فراتر از گستره استانی می‌داند و معتقد است که روابط عمومی در ایران با معیارهای واقعی این دانش در جهان فرسنگ‌ها فاصله دارد.
این مسئول به همان ضعف‌های موجود در عملکرد واحدهای روابط عمومی که توسط چند شهروند مازندرانی بیان شده بود اشاره کرد و گفت: تعریف دانش و واحد روابط عمومی در ادارات ایران صرفاً به ارتباط با رسانه‌ها، انتشار اخبار، پوشش مراسم، تبلیغات مناسبتی و کارکرد اداری محدود شده است. در حالی که این رویکرد در معادلات کنونی الگوهای موفق روابط عمومی دنیا جایی ندارد.
دبیر شورای هماهنگی روابط عمومی‌های مازندران افزود: در دنیای امروز وظیفه اصلی روابط عمومی، شناخت دقیق و هدفمند افکار عمومی و تلاش برای شتاب بخشیدن فرآیند توسعه است. یعنی موفقیت روابط عمومی در مجموعه‌های موفق دنیا با معیارهایی مانند افزایش امیدبخشی، توسعه‌محوری و تلاش برای رشد و شکوفایی مفهوم می‌یابد. اما روابط عمومی موفق در ایران صرفا در معرفی و بازگویی عملکرد و تلاش مدیران معنا می‌یابد.
مدیرکل روابط عمومی استانداری مازندران: روابط عمومی در ایران با معیارهای واقعی این دانش در جهان فرسنگ‌ها فاصله دارد.
معیارهای اشتباه ارزیابی
مهدوی معیارهای سنجش کیفیت عملکرد واحدهای روابط عمومی در کشور را دور از اصول حرفه‌ای روابط عمومی دانست و گفت: ارتباط رسانه‌ای بخش کوچکی از سیستم روابط عمومی است. اما در کشور ما و پیرو آن در استان مازندران روابط عمومی هر اداره یا نهادی که روزانه بیشتر خبر تولید کند، باکیفیت‌تر و قوی‌تر ارزیابی می‌شود.
وی با اشاره به خاطره‌ای از هفته‌های نخست حضورش در اداره کل روابط عمومی استانداری گفت: در ابتدای ورودم به این اداره کل برنامه‌هایی را برای انجام یک سری اقدامات پایه‌ای در روابط عمومی در پیش گرفتم و به همین دلیل تعداد خبرهایی که روزانه در سایت استانداری مازندران منتشر می‌شد کاهش یافت. بعد از مدتی اعلام شد که روابط عمومی استانداری مازندران در رتبه‌بندی کشوری از سوی وزارت کشور روندی نزولی داشت و به رتبه بیستم سقوط کرد.
مدیرکل روابط عمومی استانداری مازندران افزود: همان روزها در حال تهیه آرشیو ۴۰ ساله از عکس‌های مربوط به دولت در مازندران با استفاده از عکس‌های قدیمی موجود در زیرزمین استانداری بودیم که در حال از بین رفتن بودند. یعنی سندی تصویری از ۴۰ سال تاریخ مازندران گردآوری شد. اما این قبیل اقدامات در ارزیابی روابط عمومی‌ها جایگاهی ندارد. تصمیم گرفتیم برای ارتقای جایگاه اداری اداره کل روابط عمومی استانداری مازندران، افزایش تولید و انتشار خبر را در دستور کار قرار دهیم و در کمتر از یک ماه به رتبه سوم کشور صعود کردیم. در حالی که این شیوه‌های کارنامه‌ای و آماری ارزیابی برای واحدی مانند روابط عمومی مناسب نیست. البته خوشبختانه پس از آن ماجرا و انتقادی که به این روند شد، این شاخص را از فرآیند ارزیابی روابط عمومی‌ها حذف کردند.
ضرورت بازتعریف و خانه‌تکانی در روابط عمومی
مهدوی بر این باور است که روابط عمومی در گام دوم انقلاب اسلامی به باز تعریف و خانه تکانی اساسی نیاز دارد و در غیر این صورت کماکان در فرآیند سنتی و اشتباه خود باقی می‌ماند و مانند حالا نمی‌تواند اثربخشی لازم را داشته باشد.
به گفته وی یکی از اساسی‌ترین وظایف واحدهای روابط عمومی شناسایی نیازهای جامعه مخاطب و همچنین افکارسنجی است که در این واحدها عموما جایگاهی ندارد.
دبیر شورای هماهنگی روابط عمومی‌های مازندران اظهار کرد: روابط عمومی باید توجه ویژه‌ای به افکار عمومی داشته باشد. افکار عمومی در واحد روابط عمومی مجموعه‌های موفقی مانند هیوندا، سامسونگ، ال‌جی یا وزارت گردشگری مالزی سنجیده و ارزیابی می‌شود. اما میز افکار عمومی در واحدهای روابط عمومی ادارات ما وجود ندارد. آن چه که امروز باید از واحدهای روابط عمومی انتظار داشت، نفوذ در جامعه هدف و اثرگذاری در تصمیم‌گیری‌های هر مجموعه بر اساس نیازها و خواسته‌های آن جامعه است.
ناآشنایی مدیران با جایگاه روابط عمومی
وی به نبود نگاه حرفه‌ای مدیران مجموعه‌ها و دستگاه‌های دولتی به واحدهای روابط عمومی ادارات نیز اشاره کرد و گفت: متأسفانه نگاه مدیران هم به روابط عمومی حرفه‌ای و درست نیست و بر اساس همان ساختار ارزیابی و مدل نادرستی که وجود دارد به روابط عمومی‌ها نگاه می‌کنند. سال‌ها در واحد روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت داشتم و حتی یک بار یک مدیر از من نپرسید که به عنوان مسئول روابط عمومی چه برنامه‌ای برای ترویج فرهنگ کتابخوانی یا حضور مردم در سالن‌های تئاتر دارم؟ یا این که چند کتاب را در پورتال اطلاع‌رسانی فرهنگ و ارشاد معرفی کردم؟ در حالی که اهداف اصلی این نهاد همین مسائل فرهنگی است.
مدیرکل روابط عمومی استانداری مازندران تأکید کرد که نباید تمام وظیفه روابط عمومی را اطلاع‌رسانی و پوشش اخبار یک مجموعه دانست، بلکه باید با تغییر معیارهای ارزیابی و آموزش درست مسئولان روابط عمومی در هر مجموعه این افق را ایجاد کرد که روابط عمومی اثرگذارترین واحد هر مجموعه و اداره در توسعه است. اتفاقی که به گفته مهدوی در برخی مجموعه‌های اقتصادی خصوصی استان در حال رقم خوردن است و ادارات دولتی باید از آن‌ها به عنوان الگوهای موفق استفاده کنند و مشورت بگیرند.
این مسئول باسابقه حوزه روابط عمومی معتقد است که واحدهای روابط عمومی باید در مسیر فرهنگسازی برای تحقق اهداف سازمانی و نیازسنجی برای معرفی خواسته‌های جامعه هدف گام بردارند. اما در واحدهای روابط عمومی عمده ادارات مازندران همانطور که گفته شد، فعالیت‌ها صرفاً به برگزاری نشست‌های خبری، برقراری ارتباط رسانه‌ای و اقتصادی با رسانه‌ها و پوشش خبری و عملکردی مجموعه در سایت آن نهاد است. البته بسیاری از واحدهای روابط عمومی ادارات استان همین مقدار اندک که یک جزء از وظایف روبط عمومی محسوب می‌شود را هم به درستی انجام نمی‌دهند.
وبگردی در صفحه روابط عمومی فرمانداری‌ها
برای اثبات این موضوع کافی است که دقایقی را در دنیای وب پای سایت‌ها و پورتال‌های اطلاع‌رسانی ادارات مازندران بگذرانیم. سایت فرمانداری‌ها در مازندران زیرپورتال سایت استانداری مازندران محسوب می‌شوند. با توجه به این که برخی فرمانداری‌ها از گذشته نیز سایت مستقل داشتند، در مورد بعضی از شهرستان‌ها با دو سایت مواجه می‌شویم که یکی سایت مستقل فرمانداری است و دیگری زیرپورتال استانداری محسوب می‌شود.
سایت فرمانداری گلوگاه از ۱۳ اردیبهشت تا لحظه تنظیم این گزارش به روز نشده و آخرین مطلب موجود در آن مربوط به تجلیل از فرهنگیان شهرستان است. باقی خبرها هم مطالب کوتاهی از دیدارهای فرماندار است.
آخرین خبری که در سایت فرمانداری بهشهر دیده می‌شود مربوط به ۳۰ فروردین است که به توزیع هزار بسته غذایی توسط بسیجیان و نیکوکاران این شهرستان پرداخته است.
روابط عمومی فرمانداری نکا ۲۳ اردیبهشت آخرین خبر خود را با موضوع بازدید فرماندار از کشت مکانیزه برنج روی خروجی قرار داد.
صفحه فرمانداری میاندورود آخرین بار ۱۷ اردیبهشت بارگذاری شده و آن طور که از خبرهای موجود بر می‌آید، هر چند روز یک بار به روز می‌شود.
سایت فرمانداری ساری شرایط تقریباً مطلوبی از نظر به روز بودن دارد و آخرین خبر متعلق به ۲۶ اردیبهشت است که البته پیام تبریک روز روابط عمومی است.
فرمانداری قائمشهر نیز سایت را آخرین بار در ۲۳ اردیبهشت به روز کرد. البته فاصله بین روزهای بارگذاری هر خبر در این سایت مانند سایت سایر فرمانداری‌ها تأمل‌برانگیز است.
سایت فرمانداری جویبار خبرهای بیشتری را نسبت به چند شهرستان عنوان شده بارگذاری کرده است که آخرین آن مربوط به ۲۴ اردیبهشت است.
نظر شما