هرچند تلاش شد با زیرساخت‌های داخلی، زیرساخت‌های الکترونیک ایران سرپا بماند اما باز هم بسیاری از فعالیت‌های مردم با اختلال جدی مواجه شد. در واقع همین حضور نیم‌بند فن‌آوری در زندگی ما ایرانی‌ها خودنمایی کرد. اما تهران شهری است که با چالش‌های بسیاری در روزمره‌های شهروندانش دست و پنجه نرم می‌کند. ترافیک و آلودگی هوا مهم‌ترین معضلات شهر تهران هر روز بدتر از قبل می‌شود. مدتی پیش آلودگی هوا، هفته پیشتر برف و دوباره آلودگی هوا پایتخت را اسیر کرده‌اند. ترافیک هم پدیده لایتناهی هر روز پایتخت است، با برف، با آلودگی هوا، با باران، در بهار، در زمستان و...
پس باید چه کرد؟ سال‌هاست که اکثر صاحب‌نظران مدیریت شهری می‌گویند که علاوه بر مدیریت فیزیکی شهر، باید سراغ راهکارهای نرم‌افزاری هم رفت. توسعه استفاده از فن‌آوری در مدیریت به‌خصوص سرعت در ارائه خدمات شهری و هوشمندسازی زیرساخت‌های شهر مهم‌ترین توصیه‌ها برای مقابله با ترافیک وآلودگی به‌عنوان بزرگ‌ترین معضل‌های غیرروانی شهرنشینی در یک قرن گذشته بوده. نکته اینجاست که شهرهای هوشمند دیگر موج آینده نیستند. آنها در حال حاضر و به سرعت در حال رشد و تأثیر بر ارائه خدمات شهری در سراسر جهان هستند. پیش‌بینی می‌شود صنعت شهر هوشمند تا سال ۲۰۲۰ یک بازار ۴۰۰ میلیارد دلاری باشد که ۶۰۰ شهر در سراسر جهان دارد. انتظار می‌رود این شهرها تا سال ۲۰۲۵ تا ۶۰درصد تولید ناخالص داخلی جهان را تولید کنند.
شهر هوشمند در سال‌های اخیر شکل جدیدی از توسعه زندگی را نمایان کرده و به‌عنوان یک رویکرد مؤثر برای رسیدن به مدیریت بهتر شهری مطرح شده است. از نظر مفهومی، در این نوع شهرها اثرات متقابل بین تکنولوژی‌های نو، سازماندهی‌های جدید و سایت‌های نوین سازنده شهرهای هوشمند به‌صورت سیستم اجتماعی و فنی جمع شده‌اند. هدف شهر هوشمند تحقق بخشیدن به یکپارچگی خدمات شهری، کسب و کار، حمل‌ونقل، آب، انرژی و سایر زیر سیستم‌های شهری از طریق ترکیب و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از طریق سنسورها و فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات است.
اما در شهر هوشمند چه می‌کنند؟ یکی از مهم‌ترین نکات در شهر هوشمند مدیریت انرژی است. در ساختمان‌های مسکونی و تجاری در شهرهای هوشمند با استفاده از نوآوری‌های تکنولوژی کارآمدتر هستند، شبکه‌های هوشمند بخشی از توسعه یک شهر هوشمند هستند و خیابان‌های هوشمند یک نقطه ورود آسان برای استفاده بهتر برای مردم هستند. ارتباطات دیجیتال و نورپردازی ال. ای. دی با صرفه‌جویی در انرژی، انقلابی در زیربناهای روشنایی شهری در حال تغییر است، آنها را به مسیرهای اطلاعاتی با ظرفیت جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات تبدیل می‌کنند. کاهش مصرف انرژی به‌طور کلی بخشی از اهداف شهر هوشمند است. ساختمان‌هایی که میزان مصرف انرژی خود را به‌طور قابل توجهی کنترل می‌کنند و این داده‌ها را برای خدمت‌رسانی گزارش می‌دهند می‌توانند هزینه‌های خود را کاهش دهند. این امر در نهایت منجر به کاهش آلودگی خواهد شد.
اما در یک شهر هوشمند از حمل‌ونقل چندمنظوره، چراغ‌های راهنمایی هوشمند و پارکینگ هوشمند پشتیبانی می‌شود؛ یعنی همان معضل‌هایی که هنوز در تهران با آن دست به گریبان هستیم. حتماً در گره‌های ترافیکی مأموران پلیس را دیده‌اید که با بیسیم مشغول رد و بدل کردن اطلاعات ترافیک معابر دیگر با همکاران خود هستند و تلاش می‌کنند خودروهایی را که در ترافیک سنگین گرفتار شده‌اند به مسیرهای دیگر راهنمایی کنند تا بار ترافیکی تقسیم شود، اما در شهرهای هوشمند که پایش هوشمند تردد را به‌عنوان جزئی از ساختار شهری خود دارند در یک نگاه کلی‌تر می‌توانند تردد خودروها را هدایت و مدیریت کنند.
از سوی دیگر، در شهرهای مدرن که تأکید بر استفاده بیش از پیش از حمل‌ونقل عمومی است اتوبوس‌های شهری، مترو و دیگر سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی سنگین و سبک در یک ساختار هوشمند چرخه سفر را تکمیل می‌کنند تا حمل‌ونقل عمومی سریع‌تر در اختیار شهروندان باشد که همین خود یکی از مهم‌ترین مشوق‌های شهروندان در استفاده نکردن از خودرو شخصی است. در ساده‌ترین نوع، اطلاع‌رسانی از زمان دقیق حرکت واحدهای مختلف (اتوبوس، مترو و...) حمل‌ونقل شهری است.
طی سال‌های گذشته استفاده مردم از تاکسی‌های اینترنتی بسیار رواج یافته است؛ امکانی جذاب برای حمل‌ونقل هوشمند که البته در ساختار غیرهوشمند شهرهای بزرگ ایران کمتر مزایای خود را نشان داده است. بهره بردن از نرم‌افزارهای نقشه‌خوان در تلفن‌های همراه، نخستین مزیت استفاده از تاکسی‌های اینترنتی بود، اما وقتی نرم‌افزارهای نقشه‌خوان داخلی و خارجی با یک شهر غیرهوشمند مواجه می‌شوند نباید انتظار داشت به توزیع بار ترافیکی کمک کنند.
برای ردیابی لحظه به لحظه حرکت وسایل نقلیه عمومی از جمله اتوبوس‌ها، خودروهای حمل زباله، آمبولانس‌ها و... از فن‌آوری‌های دیجیتال استفاده می‌شود. چنین بهره‌برداری‌هایی منجر به بهره‌وری بیشتر و ارائه خدمات سریع‌تر (حتی نجات جان بیماران) به مردم و ساکنان خواهد شد. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات ظرفیت‌های فراوانی را در اختیار مردم برای کسب و کار و برای مسئولان با هدف مدیریت سریع و صحیح و کارآمد قرار می‌دهد.
منبع:ویژه نامه شهرپژوه
نظر شما