یکشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۸۷ - ۰۶:۰۶
۰ نفر

«زبان مانند قطعه یخ شناوری است.بخشی از آن یعنی ایجاد سخن در دستگاه گفتار، اشارات ملازم آن، گذر صوت در هوا و برخورد آن با گوش در معرض مشاهده و دید مستقیم ماست؛ اما بخش وسیع‌تر آن، یعنی تشکیل سخن در مغز گوینده و ادراک آن به وسیله شنونده و همبستگی علائم زبانی با تجربه از نظر ما پنهان است و فقط با تعمق می‌توان به کنه آن پی برد.»

متن بالا چند سطوری است از مقاله «زبان و انسان» از کتاب «زبان‌شناسی». این کتاب مشتمل بر 10 مقاله با عناوین مختلف، گزیده‌ای است از فصلنامه «فرهنگ و زندگی» از جمله نشریاتی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی دبیرخانه شورای عالی فرهنگ و هنر با هدف جست‌وجوی راه‌ها و شیوه‌هایی که جامعه را هر چه بیشتر با جهان پیرامون خویش آشنا می‌کند منتشر شده است.

اولین شماره این نشریه در دی ماه 1348 منتشر شد و تا سال 1356، 26 شماره از آن با ده‌ها مقاله در موضوعات گوناگون از نویسندگان و اندیشمندان ایرانی و خارجی انتشار یافت.

مقاله اول که نوشته «هرمز میلانیان» است به زبان‌شناسی و تعریف آن می‌پردازد. مولف پس از برشمردن ویژگی‌های زبان به ارائه تعاریف مختصری از دیدگاه «فردینان سوسور» زبان‌شناس سوئیسی و بنیان‌گذار زبان‌شناسی جدید می‌پردازد و پس از نقد‌و‌بررسی اجمالی آن به سراغ نظریات آندره مارتینه زبان‌شناس فرانسوی می‌رود.

مقاله بعدی با عنوان «درست و غلط از دیدگاه زبان‌شناسی» باز هم به قلم هرمز میلانیان است. در این مقاله نویسنده تعریف «علمی بودن» زبان‌شناسی را کاری دشوار می‌داند که حتی برخورد با این مسئله در هر دوره به نحوی متفاوت جلوه‌گر می‌شود. بخش عمده‌ این مقاله به درست و غلط برشمردن معیارهای آن از دیدگاه زبان‌شناسی اختصاص دارد.

«اجزای اولیه زبان» عنوان گفت‌وگویی است با «ژرژ مونن» که رضا سید حسینی مترجم آن است. در این مقاله به اقبال متفکران رشته‌های مختلفی مثل مردم‌شناسی،روانکاری، فلسفه و نقد ادبی به زبان‌شناسی توجه شده است. این که مردم عادی با زبان‌شناسی بیشتر از متخصصان علوم دیگر آشنا شده‌اند تا متخصصان زبان‌شناسی، خلأیی را برای اعضای مجله رالیته ایجاد کرده است. آنها از ژرژ مونن می‌پرسند چه عقیده‌ای درباره باب
روز شدن زبان‌شناسی دارد؟

آیا این علم برای ما چیز مهمی را به ارمغان می‌آورد؟ آیا مونن به عنوان یک زبان‌شناس با  استفاده‌ای که از روش علمی‌شان در سایر شاخه‌های علوم انسانی به عمل آمده موافق است یا خیر؟!

«فرهنگ و زبان» عنوان گفت‌وگوی دیگری است که ژرژ شاربونیه با کلودی استروس انجام داده است و در سه ماه آخر سال 1952 از رادیو-تلویزیون فرانسه پخش شد و حسین معصومی فراهانی آن را ترجمه کرده است.

مقاله «زبان و تنهایی انسان» به قلم ابوالحسن نجفی است که زبان و جامعه را
2 پدیده‌ جدایی‌ناپذیر می‌داند:«انسان سخن می‌گوید چون در جامعه زندگی می‌کند و در جامعه زندگی می‌کند چون سخن می‌گوید.» به عبارت دیگر، حیوان اجتماعی و حیوان ناطق هر دو از این دیدگاه تعریفی واحد از انسان است.

«زبان و فکر» فصلی از کتاب «زبان در جهان نو» از سیمون پوتر است که فریدون سالک و  نادر ابراهیمی آن را ترجمه کرده‌اند.

«زبان فارسی و گونه‌های مختلف آن» مقاله‌ای است از علی اشرف صادقی که در آن به دشوار بودن تعریف «زبان فارسی» می‌پردازد. ولی کلیات مطالعات به عمل آمده در خصوص زبان فارسی را دارای جنبه فقه اللغه و ریشه‌شناسی می‌داند در حالی که به نظر وی زبان فارسی مردم که مهم‌ترین صورت زبان فارسی است کمتر مورد توجه قرار گرفته است. وی می‌کوشد در این مقاله تعریفی از آن به دست دهد و خطوط کلی برنامه مطالعه زبان فارسی را مشخص کند.

چاپ اول این کتاب در سال 1381 و چاپ سوم آن در سال 1386است.

کد خبر 51467

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز