به گزارش همشهری آنلاین اغلب این واکسن‌ها پروتئین‌های گل‌میخی (spike proteins) را هدف قرار می‌دهند که سطح ویروس کرونا را می‌پوشانند و به وارد شدن ویروس به سلول‌ها کمک می‌کنند. دستگاه ایمنی با ساختن آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌هایی که به این پروتئین‌های گل‌میخی متصل می‌شوند، می‌تواند مانع ورود آن به سلول‌ها شود.
- واکسن‌های ویروس کامل
واکسن‌های ویروس کامل ممکن است ویروس غیرفعال‌شده یا یا ویروس زنده ضعیف‌شده که بیماری‌زا نیست، استفاده کنند. هنگامی که سلول‌های ایمنی با ویروس واکسن روبرو می‌شوند، آنتی‌بادی تولید می‌کنند. این آنتی‌بادی‌ها در بدن باقی می‌مانند و مانع عفونت با ویروس بیماری‌زا می‌شوند.
ساختن این نوع واکسن نیاز به رشد دادن مقدار زیادی ویروس در آزمایشگاه دارد. ساختن واکسن‌های آنفلوانزا که این شیوه در آنها استفاده می‌شود معولا نیاز به رشد دادن ویروس در تخم‌مرغ دارد. ویروس‌های واکسن دیگر در محفظه‌های پر از سلول‌های شناور رشد داده می‌شوند. به علت نیاز به این تدارکات است که ساختن واکسن جدید با این شیوه ممکن است ماه‌ّا به طول بینجامد.
ساخت واکسن‌های معمول برای آنفلوانزا، آبله‌مرغان، سرخک، اوریون و سرخجه با این روش انجام می‌شود.
واکسنی که شرکت چینی سینوواک و دو واکسنی که گروه ملی داروسازی چین (شرکت سینوفارم) برای ویروس کرونا ساخته‌اند، از این نوع هستند.
-
یک گام تا نهایی شدن واکسن کرونای چینی‌ها
- واکسن‌های ژنتیکی
شماری از واکسن‌های تجربی حاوی کل ویروس نیستند. این واکسن‌ها در عوض حاوی دستورهای ژنتیکی برای ساختن پروتئین‌های ویروسی هستند. این پروتئین‌ها می‌تواند دستگاه ایمنی را به ساختن آنتی‌بادی وادار کنند و همچنین سایر پاسخ‌های دفاعی در برابر ویروس برانگیزانند.
یکی از رویکردهای ژنتیکی برای ساختن واکسن، واکسن DNA است. در این شیوه حلقه‌ای از DNA مهندسی‌شده حاوی ژن‌های ویروس وارد سلول‌ها می‌شوند. سلول‌های ژن‌های ویروس را می‌خوانند و نسخه‌ای از آنها به صورت مولکولی به نام RNA پیامبر یا mRNA می‌سازند. RNA پیامبر در مرحله بعد پروتئین‌های ویروسی را می‌سازد. دستگاه ایمنی این پروتئین‌ها را شناسایی می‌کند و پاسخ دفاعی ایجاد می‌شود.
واکسن‌های DNA برای برخی از بیماری‌های دامپزشکی تایید شده‌آند. اما تا کنون این نوع واکسن‌ها در انسان‌ها تایید نشده‌اند. البته کارآزمایی‌هایی برای استفاده از این نوع واکسن‌ها در بیماری‌های انسانی مانند زیکا و آنفلوانزا در جریان است
آزمایش یک نمونه مقدماتی واکسن DNA برای ویروس کرونا که بر اساس پروتئین‌های گل‌میخی است در آزمایش روی میمون‌ها باعث حفاظت آنها در برابر عفونت با ویروس شده است.
واکسنی که شرکت آمریکایی اینوویو برای ویروس کرونا ساخته است، از نوع واکسن DNA است.
رویکرد ژنتیکی دیگر برای ساختن واکسن این است که به جای DNA مستقیما RNA پیامبر یا mRNA را وارد سلول‌ها کرد. سلول‌ها با خواندن mRNA پروتئین‌های گل‌میخی را می‌سازند و پاسخ ایمنی برانگیخته می‌شود.
واکسن RNA تایید شده‌ای برای بیماری‌های عفونی وجود ندارد، کارآزمایی‌های برای استفاده از این شیوه برای ساختن وکسن بر ضد مرس و سایر بیماری‌های در جریان است.
شرکت بیوتکنولوژی آمریکایی «مدرنا» از این شیوه برای ساختن واکسن بر ضد ویروس کرونا استفاده است و به نتایج اولیه امیدبخشی رسیده است.
واکسن مشترک شرکت‌های فایزر و بیوان‌تک و واکسن شرکت کیورواک بر ضد ویروس کرونا نیز از نوع واکسن mRNA هستند.
مزیت واکسن‌های ژنتیکی این است که به سرعت بیشتری نسبت به واکسن‌های سنتی قابل تولید هستند.
- واکسن‌های ناقل ویروسی
این نوع واکسن‌ها از یک ویروس ناقل غیربیماری‌زا برای انتقال ژن‌های ویروس بیماری‌زا به درون سلول‌ها استفاده می‌کنند.
پژوهشگران از دهه ۱۹۹۰ در حال تحقیق برای استفاده از ویروس‌های مهندس‌شده برای انتقال ژن‌های ویروس‌های بیمای‌زا به درون سلول‌ها و ایجاد پاسخ ایمنی بر ضد آنها بوده‌اند.
چندین گروه پژوهشی با استفاده از این شیوه ژن‌های پروتئین‌های گل‌میخی به یک ویروس ناقل به نام «آدنوویروس» افزوده‌اند. این آدنوویروس مهندسی‌شده وارد سلول می‌شود و ژن ویروس کرونا را به درون آن منتقل می‌کند. خود این آدنوویروس طوری تغییر داده شده است که فاقد یکی از ژن‌هایی باشد که برای تکثیرش لازم است و بنابراین بی‌خطر است.
این شیوه برای ساختن چند واکسن برای در بیماری‌های حیوانی مانند هاری به کار رفته است. شرکت جانسون اند جانسون از این شیوه برای ساختن واکسن بر ضد ویروس ایدز و ابولا استفاده کرده است و هر دو واکسن در آزمایش‌های اولیه انسانی بی‌خطر بوده‌اند و اکنون وارد مراحل بعدی آزمایش از لحاظ تاثیربخش بودن شده‌اند.
واکسن‌های شرکت جانسون اند جانسون، کان‌سینو و دانشگاه آکسفورد برای ویروس کرونا با استفاده از این روش ساخته شده‌اند.
-
واکسن کرونای دانشگاه آکسفورد ممکن است تا پاییز آماده شود
- واکسن‌های بر اساس پروتئین
این واکسن‌ها از یک پروتئین یا یک قطعه پروتئین استفاده می‌کنند.
یک شکل از واکسن‌های بر اساس پروتئین، واکسن‌های حاوی ذرات ویروس‌مانند حاوی پروتئین‌های ویروسی هستند. این ذرات بیماری ایجاد نمی‌کنند، چون ویروس واقعی نیستند، اما می‌توانند دستگاه ایمنی را بر ضد این پروتئین‌ها فعال کنند.
واکسنی که برای مصونیت در برابر ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV ساخته شده است، از این نوع است.
چند گروه از جمله شرکت مدیکاگو و انستیتوی دوهرتی در حال ساختن واکسن‌هایی از این نوع برای ویروس کرونا هستند.
شکل دیگر واکسن‌های بر اساس پروتئین واکسن‌های نوترکیب هستند. در این شیوه با مهندسی ژنتیکی ژن‌های ویروس وارد سلول‌های مخمری یا سایر سلول‌ها می‌شوند تا پروتئین‌های ویروس را تولید کنند بعد این پروتئین‌ها گردآوری شده و برای ساختن واکسن به کار می‌روند.
واکسن ویروس کرونا که با این شیوه ساخته شود، می‌توانند حاوی کل پروتئین گل‌میخی سطح ویروس یا بخش‌های کوچکی از آن باشد.
این شیوه قبلا برای ساختن واکسن زونا و هپاتیت B به کار رفته است و شرکت آمریکایی نواواکس واکسنی را با این شیوه برای ویروس کرونا ساخته است.
منبع: نیویورک‌تایمز
نظر شما