حساسیت رژیم به سخنرانی‌ها و نوشته‌های امام خمینی ره از مدتی پیش آغاز شده بود. در بهار آن سال گروهی از مأموران رژیم با لباس مبدل وارد مراسم عزاداری امام صادق ع در مدرسه فیضیه قم شدند و با ایجاد اخلال در مراسم، درگیری‌هایی را شروع کردند که منجر به کشته و مجروح شدن بسیاری از طلاب شد. پس از این فاجعه، امام خمینی‌ره، سیزدهم خرداد در سخنرانی خود شاه و حمله مأموران او به فیضیه را به شدت محکوم کردند. همین سخنرانی هم باعث شد که رژیم، با وجود مخالفت عمومی، ایشان را زندانی کند.
پس از انتشار خبر دستگیری امام‌ره، بسیاری از مردم قم به منزل ایشان رفتند و همراه حاج آقا مصطفی، فرزند گرامی امام ، به سمت حرم مطهر حضرت معصومه س حرکت کردند.
در همان زمان، علما و مراجع تقلید با صدور بیانیه ای خواستار آزادی امام شدند.
در درگیری‌های نیروهای مسلح و نیروهای شهربانی قم با مردم تعداد زیادی زخمی شده یا به شهادت رسیدند.
15 خرداد 42، تهران- عکس از مرکز اسناد انقلاب اسلامی
این اعتراض در تهران هم مانند سایر شهرها شکل گرفت و سیل خروشان کشاورزان کفن‌پوش ورامین، دهقان‌های کن و مردم جماران به طرف تهران حرکت کردند و به همراه بازاری‌ها، دانشگاهیان و گروه‌های مختلف مردم، تهران را با فریادهای «یا مرگ یا خمینی» به لرزه درآوردند و در درگیری نیروهای رژیم با مردم تهران به حمام خون تبدیل شد. در بعضی شهرها مانند مشهد، شیراز و تبریز این اعتراض‌ها و درگیری‌ها شدیدتر از بقیه شهرها بود.
و حرکت‌های 15 خرداد 42، آغازی شد برای حرکت‌های مردمی سال هایی که به انقلاب اسلامی بهمن 57 رسیدند.
