ایتالیاییها که فوتبال دوستترین مردم اروپا هستند، همواره در یورو طعم ناکامی را چشیدهاند. آنها حتی در سالهایی که تیمهای قدرتمند و یکدستی داشتهاند، با حذف در مراحل مقدماتی، همه را شگفت زده کردهاند. کافی است سه دوره آخر یورو را به یادآوریم. در یورو 96 تیمی که در جام جهانی 94 به فینال رسیده بود و با ضربات پنالتی از لمس جام بازمانده بود، با کمی تغییر حتی نتوانست از مرحله اول صعود کند. 4
سال بعد، تیمی قدرتمند با رهبری دینوزوف فقط 2دقیقه با جام فاصله داشت، ولی با پذیرش گل تساوی از فرانسه با قانون گل طلایی، ناباورانه جام را از دست داد. ماجرای سال 2004 هم اسفناک بود، چراکه ایتالیا بدون باخت، با 2 تساوی و یک برد، در همان دور مقدماتی با جام وداع کرد. این سرانجام جوودانی تراپاتونی بود که بدترین نتایج 30سال اخیر ایتالیا را به نامش به ثبت رساند.
مردم ایتالیا با همه احترامی که برای این پیرمرد قائل بودند، نمیتوانستند حذف در جام جهانی 2002 مقابل کره جنوبی را بپذیرند و این ماجرا خشم آنها را دو چندان کرد. مرد جانشین مارچلولیپی بود که در سطح باشگاهی تمامی افتخارات ممکن را به دست آورده بود. وی در فاصله کمتر از 10سال ایتالیا را به یکی از تیمهای برتر جهان مبدل کرد و توانست طلسم 24 ساله ناکامی ایتالیا در جامهای جهانی را بشکند.
روبرتو دونادونی بعداز جامجهانی هدایت ایتالیا را به عهده گرفت تا آتزوری هم مثل آلمان، هلند و برزیل به مربیان جوان و نامدار اطمینان کند. مشکل دونادونی در روزهای نخست غرور بیجای بازیکنانش بود که هنوز در رویای شیرین قهرمانی جهان بودند. نتایج ایتالیا در آغاز راه رسیدن به یورو2008 بسیار ضعیف بود. تساوی خانگی با لیتوانی در شب معرفی نشان جدید تیم ایتالیا با4ستاره، در پی آن باخت رقتانگیز 1-3 برابر فرانسه، انتقادها را از کار دونادونی بیشتر کرد، اما موجب شد ایتالیا از خواب غفلت بیدار شود. بعد از نتایج یاد شده، آتزوری تمام بازیهای خود به استثنای بازی برگشت با فرانسه را برد و به عنوان تیم نخست به یورو 2008 راه یافت.
کار جالبی که دونادونی انجام داد،تغییرات اساسی و تدریجی در سیستم تیمی بود که جام جهانی را فتح کرده بود. او روشهای 1-3-2-4، 2-4-4، 1-2-3-4 و 2-1-3-4 را که در طول جام جهانی 2006 مورد استفاده قرار گرفته بود را به 3-3-4 بدل کرد و در نفرات هم تغییراتی اجباری و اختیاری انجام داد. خداحافظی فرانچسکو توتی و آلساندرو نستا از مسابقات ملی تا چندی موضوع بحث دوستداران لاجوردی پوشان بود، ولی این 2چهره کارکشته هرگز از تصمیم خود منصرف نشدند.
دونادونی اما هیچ مشکلی بابت کنارهگیری این دو ندارد. در سیستم وی، برای پست توتی که بین خط میانی و حمله بود، عملا هیچ تعریفی وجود ندارد. جای نستاهم در طول 2 سال گذشته به تناوب به وسیله مارکوماتراتزی و آندره آبارزالی پرشده است.
استحکام دروازه و خط دفاع مطابق معمول نقطه قوت ایتالیاییهاست. مبدع سیستم کاتاناچیو، مثل اکثر سالیان گذشته یکی از بهترین دروازهبانهای جهان را در اختیار دارد. بوفون کماکان در آمادگی به سر میبرد و میتواند با عکسالعملهای خارقالعادهاش منافذ دفاعی آتزوری را به حداقل برساند.
پستهای خط دفاعی نسبت به روزهای جام جهانی تغییر زیادی نکرده است. جانلوکازامبروتا در یکی از دو سمت راست یا چپ قرار میگیرد. اگر زامبروتا مدافع راست باشد، فابیوگروسو در سمت چپ قرار میگیرد و اگر او در سمت چپ بازی کند، کریستین پانوچی، بازیکن مورد علاقه دونادونی،در پست مدافع راست بازی میکند. برای مرکز دفاع فابیوکاناوارو و آندره آبارزالی زوج ایدهآل به نظر میرسند. کاناوارو اگر چه آن بازیکن 2 سال پیش نیست، اما همچنان از کاردانترین مدافعان جهان است. در کنار او بارزالی رهبر خط دفاعی پالرمو، شانس بیشتری نسبت به مارکوماتراتزی دارد. بازیهای چند ماه اخیر ماتراتزی و کارتهای زیادی که گرفته تردیدها را نسبت به عملکرد او افزایش داده است.
در خط میانی سه نفره ایتالیا، بازیکنان میلان جلوتر از رمیها، ترکیب اصلی را از آن خود کردهاند. مثلث جنارو گتوزو، آندره آپیرلو و ماسیمو آمبروزینی هماهنگی خوبی دارند. در این جمع گتوزو و آمبروزینی وظایف جنگندگی و توپ گیری دارند و پیرلو بازیساز اصلی است. پیرلو در ضربات آزاد مهره گرهگشای ایتالیا به شمار میرود. سیمونه پروتا، دانیله دهروسی و آلبرتوآکویلانی رمیهایی هستند که دنبال فرصتی برای قرار گرفتن در ترکیب ثابت ایتالیا می گردند و در این بین شانس دهروسی بیشتر است.
خط حمله سه نفره ایتالیا لوکاتونی یکی از بهترین گلزنهای جهان را در نوک دارد. مائورو کامورانزی که در یوونتوس هافبک کناری است، در سمت راست قرار میگیرد و آنتونیو دیناتاله کشف بزرگ روبرتو دونادونی در سمت چپ فعالیت میکند. آنها هر دو وظیفه دارند در زمان از دست رفتن توپ، کار دفاع را شروع کنند. تفاوت حرکتی این دو در زمان حمله بیشتر مشخص میشود. دی ناتاله که در اودینزه به عنوان یکی از دو مهاجم بازی میکند، علاقه دارد به محوطه جریمه بیاید و در گلزنی سهیم شود، اما کامورانزی اغلب حرکت از کنارهها را با استفاده از تکنیک بالایش در دستور کار قرار میدهد. در آخرین بازی تدارکاتی ایتالیا برابر بلژیک دی ناتاله و کامورانزی گلهای ایتالیا را به ثمر رساندند.
دونادونی روی نیمکت هم مهاجمان خوبی در اختیار دارد، به طوری که با خیالی آسوده قلم قرمز روی نام پیپواینزاگی کشید. آلساندرو دل پیرو آنقدر گل زد که دونادونی را مجبور کرد وی را دوباره به تیم بازگرداند. مارکوبوریلو و فابیوکوالیارلا هر دو فصل خوبی را سپری کردهاند و سرانجام به نام آنتونیو کاسانو میرسیم که با وجود بداخلاقیهای زیاد، به دلیل بازیهای قابل توجه در سمپدوریا، بعد از مدت ها به تیم ملی دعوت شده است.
به هر حال ایتالیا در کنار فرانسه، اسپانیا و آلمان یکی از چهار تیمی است که بیشترین شانس را برای قهرمانی در این بازیها دارد، مشکل اصلی ایتالیا قرار گرفتن در گروهی بسیار مشکل است. اگر آنها از دور اول به سلامت عبور کنند، شاید همه راه را بروند.