اگر چه این اتفاق، برگزاری اکسپوی انجمن، در پی اختلاف نظرهایی که میان مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد و انجمن نقاشان درخصوص برگزاری هفتمین دوسالانه نقاشی برگزار شد، اما حرکتی نتیجه بخش بود. با وجود کنار گذاشتن انجمن نقاشان از برگزاری دوسالانه، این انجمن با انجام برنامه ریزیهایی برای برگزاری اکسپو، درصدد جبران این محرومیت بر آمد.
انجمن در یک برنامه ریزی نه چندان بلند مدت، هماهنگیهای لازم را با اعضا و مسئولان موزه سعدآباد انجام داد و توانست در مدتی کمتر از شش ماه، نمایشگاه اش را برگزار کند. با وجود برنامهریزیهای نه چندان کافی و مناسب و کمبود وقت اما نتیجه حاصله بهعنوان تجربه اول، قابل قبول و اعتناست.
بسیاری از اعضا، به فراخوان انجمن پاسخ مثبت دادند و با ارسال آثار خود، امکان برگزاری این اکسپو را فراهم کردند؛ امکانی که هم برای آنها و هم برای انجمن نتایج مالی خوبی به همراه داشت، اما شاید به گفته مظفری نتیجه مهم تری که این اکسپو با خود داشت، گام برداشتن انجمن به سمت مستقل و سپس متکی شدن به خود و اعضایش است. اتفاقی که پیش از این بدلیل وابستگیهای مالی انجمنها به ارگانهای دیگر، امکانش فراهم نبود.
یکی از مشکلات پیش روی انجمنهای هنری در ایران، که عمر چندان طولانی هم ندارند، وابستگیهای مالی شان به بخشهای دولتی است که آنها را از انجام برنامه ریزیهای بلند مدت و برگزاری نمایشگاههای مستقل محروم کرده است. مشکلات مالی که انجمن نقاشان راه حل خوبی را برایش پیشنهاد داد.
معصومه مظفری که در حال حاضر ریاست انجمن را بر عهده دارد و یکی از برگزارکنندگان اصلی اکسپوی سال گذشته انجمن بود، با تاکید بر اینکه در برگزاری اکسپوی انجمن نقاشان، بیشتر از هر چیز حضور و همکاری اعضا اهمیت داشت، میگوید: آنها به دعوت ما جواب مثبت دادند و کارهایشان را ارائه کردند. بخش عمدهای از درآمد حاصل از فروش هم به خود آن نقاشان تعلق گرفت.
بی شک در جامعهای که اهمیت آثار هنری بهعنوان یک سرمایه گذاری مطمئن برای بسیاری از صاحبان سرمایه نامکشوف است، بسیاری از هنرمندان از طریق انجام کارها و خلق آثار هنری، امکان امرار معاش ندارند. برگزاری اکسپوها درواقع یک امنیت ذهنی و مالی را برای هنرمندان ایجاد میکند که با فراهم کردن فرصت و آرامش لازم برای آنها، امکان تمرکز روی خلق آثار هنری را برایشان ایجاد میکند. این امکان میتواند در پی خود، شکوفایی و غنای هنر مملکتمان را بهدنبال داشته باشد.
معصومه مظفری معتقد است برگزاری اکسپو برای مسئولان انجمن نکته مهمی را آشکار کرد، اینکه روی تواناییهای خود اعضا تمرکز کنند. او میگوید: برای ما روشن است برای آنکه بتوانیم سرپا بایستیم باید به اعضا خود متکی باشیم و در بسیاری از مسائل، حتی مشکلات مالی هم به آنها روی بیاوریم. بعد از برگزاری اولین اکسپوی آثار هنری در ایران که در زمان ریاست علیرضا سمیعآذر بر مرکز هنرهای تجسمی و موزه هنرهای معاصر تهران، برگزار شد، با وجود مشکلات و نقصهای فراوان، بسیاری بر این اعتقاد بودند که تنها با ادامه این روند است که میتوان با رفع آن نقایص به موفقیتهای بهتری در اینباره رسید، اما وجود یک وقفه چند ساله در برگزاری آن، نشان داد که تنها با یک برنامه ریزی بلند مدت است که میتوان سیستم فروش آثار هنری را جا انداخت و نتایجش را دید.
معصومه مظفری هم ادامه این برنامه را ضروری میداند و با تاکید بر اینکه انجمن نقاشان مطمئنا چنین برنامههایی را برای آینده هم در نظر دارد؛ میگوید: با تغییراتی که در هیات رئیسه ایجاد شده، باید منتظر باشیم که اعضای جدید هیات رئیسه برنامهها را به زودی تعیین و اعلام کنند.
مظفری استقلال مالی انجمنها را امری ضروری میداند و با بیان اینکه بیش از دوسال است که از هیچ ارگان دولتی بودجهای دریافت نکرده اند، محل درآمد هزینههای انجمن را حق عضویت اعضا اعلام میکند.
مکانی که انجمن نقاشان در آن قرار دارد از طرف وزارت ارشاد به آنها داده شده که آنرا با دو انجمن هنری دیگر شریک هستند. با توجه به اینکه تنها ارگان رسمی، که صرفا به نقاشی اختصاص داشته باشد، انجمن است؛ مکانی که برای آن در نظر گرفته شده بسیار کوچک بوده و پاسخگوی نیازهایی که اعضای انجمن دارند نیست.
مظفری با اشاره به اینکه در زمان برگزاری نمایشگاههای نقاشی از اعضا، این کمبود جا کاملا احساس میشود، میگوید: قصد داریم با مبلغی که از این اکسپو به انجمن رسید، مکانی را بهطور مستقل تهیه کنیم. آقای قالیباف هم قول دادهاند که در این امر ما را کمک کنند. او تاکید میکند: با توجه به اینکه تعداد اعضا انجمن در حال حاضر ششصد نفر هستند، جای ما بسیار کوچک است. هر نمایشگاهی که بخواهند برگزار کنند ما این کمبود جا را به وضوح متوجه میشویم.
تجربه موفق انجمن نقاشان ایران میتواند برای سایر انجمنهای هنری که کمابیش با مشکلات مشترکی دست به گریبانند، الگوی موفقی باشد که پیگیری آن از سوی دیگران برای آنها هم نتایج خوبی به دنبال خواهد داشت.
مظفری میگوید: ما پیشنهاد برگزاری اکسپوهای مستقل را به انجمنهای دیگر داده ایم. البته اینکه بخواهیم با مثلا انجمن مجسمه سازان یک اکسپوی مشترک برگزار کنیم، هنوز صحبتی در این باره نشده و برنامهای برایش در نظر نداریم.
روسای انجمنهای نقاشان، گرافیک و مجسمهسازان، در هفتم خرداد ماه امسال دیداری با محمود شالویی مدیر کل جدید دفتر هنرهای تجسمی معاونت هنری وزارت ارشاد داشتند. در این دیدار که معصومه مظفری رئیس انجمن نقاشان، طاهر شیخالحکمایی رئیس انجمن مجسمهسازان، ابراهیم حقیقی رئیس انجمن گرافیک و امرالله فرهادی دبیر نهمین دوسالانه گرافیک ایران حضور داشتند، شالویی با ابراز علاقه برای رفع مشکلات و تنگناهای موجود، حضور و مشارکت انجمنها را در عرصه فعالیتهای هنری استانها و شهرستانها گامی مفید در گسترش و اعتلای هنرهای تجسمی دانست و خواستار فعالیت بیشتر این انجمنها شد، اما نکته مهم دیگری که در این دیدار به آن اشاره شد، پیشنهاد شالویی مبنی بر تبدیل موزه سینما به مکانی برای برگزاری نمایشگاههای فروش آثار هنری بود. این مسئله اگر چه در نگاه اول امری مثبت و قابلاعتنا بهنظر میرسد اما نگرانیهایی از قبیل اعمال نظرهای غیرکارشناسانه در این اکسپوها میتواند کار برگزاری را دچار اختلال کند.
معصومه مظفری اما اعتقاد دیگری دارد. او با اشاره به اینکه هر ارگان و تشکیلاتی که بخواهد وارد این کار شود، قدم مثبتی است تاکید میکند: هیچ کس جای دیگری را تنگ نمیکند. وزارت ارشاد میتواند اکسپوی خود را برگزار کند، گالریها و انجمنها هم همینطور و اتفاقا این گوناگونی و تنوعی که به وجود خواهد آمد برای علاقهمندان هم جالبتر خواهد بود. این مسئله در جامعه هنردوستان و هنرمندان هم یک پویایی و تحرک مؤثری را ایجاد میکند.
مجموعه گالریهایی که تحت عنوان هفت نگاه از دوسال پیش اکسپوی خود را در تهران و سپس اصفهان برگزار کردند هم نمونه موفق دیگری از برگزاری اکسپو است. از طرف دیگر، در شرایطی که آثار هنرمندان ایرانی در حراجیهای بزرگ دنیا با قیمتهای قابل توجهی به فروش میرسند، میتوان با معطوف کردن نگاه سرمایه گذاران داخلی و خارجی به سمت هنرهای تجسمی کشورمان، در اقتصاد این حوزه از هنر، اقدامات مؤثری انجام داد. این میان، فعالیت انجمنها، به علت ارتباط مستقیمشان با هنرمندان سراسر کشور، میتواند در به نتیجه رساندن این هدف، کمک بزرگی باشد که نتایج مثبت آن بهطور مستقیم به خود هنرمندان و انجمنها بازخواهد گشت.