بر پایه اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)از میان 1709 عامل بیماری زای شناخته شده در انسان، تعداد 832 عامل یعنی 49درصد واز میان 156بیماری نو پدید و باز پدید شناخته شده مشترک، تعداد 114عامل یعنی 74درصد زئونوز هستند.
بروز عفونت‌های نو پدید و باز پدید طی 2دهه گذشته افزایش یافته یا بروز آنها تهدیدی برای آینده نزدیک به شمار می‌آیند.
جابه‌جایی انسان امروزی از سال 1800 میلادی تاکنون به‌طور متوسط 1000 برابر افزایش یافته است. فقط در آغاز قرن حاضر 700 میلیون نفر اقدام به سفرهای بین‌المللی نموده‌اند و به‌نظر می‌رسد در سال 2010 این رقم به یک میلیارد نفر برسد.
امروزه انسان، حیوانات و فرآورده‌های دامی با توجه به وجود وسایل حمل‌ونقل تندرو بالاخص هواپیما خیلی سریع‌تر از مدت نهفتگی یا دوره کمون، بسیاری از عوامل بیماری‌زا را به نقاط مختلف جهان منتقل می‌کنند.
در سال 2003 ایالات متحده با وجود تمام مراقبت‌های بهداشتی که اعمال می‌نماید به‌طور همزمان 3 بیماری عفونی مختلف سارس، ویروس نیل غربی و آبله میمونی را تجربه کرد، درحالی‌که قبل از آن هیچ‌یک از این 3 بیماری در داخل خاک آمریکا مشاهده نشده بود.
بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از هر دو جنبه اقتصادی و بهداشت عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
طی 30 سال اخیر بسیاری از بیماری‌های عفونی جدید شایع شده که بخش وسیعی از آنها زئونوز هستند. تعدادی از این بیماری‌ها برای اولین بار ظاهر شده، در حالی که بسیاری از آنها پس از دوره‌های خاموشی بار دیگر تظاهر یافته‌اند.
برخی عوامل جدید بوده و بعضی دیگر ممکن است در نتیجه تحولات و تغییراتی به شکل تازه‌ای تظاهر یابند.
به‌عنوان مثال، از نظر تاریخی در هر دوره 10تا 12 ساله، تغییر ژنتیک در ویروس آنفلوانزا وقوع می‌یابد که این تغییر ژنتیک در سال 1918 میلادی به گسترش جهانی بیماری و 500 هزار مورد مرگ و میر در ایالات متحده آمریکا و 20 میلیون نفر در سرتاسر دنیا منجر شد.
سیزدهم تیرماه برابر با سوم جولای تاکنون به نام روزملی مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان نامگذاری شده بود، به این علت که 123 سال قبل یعنی سال 1885 میلادی لوئی پاستور توانست کودک 9ساله‌ای را که به‌علت گزش در معرض ابتلا به هاری بود از مرگ نجات دهد.
اما از سال قبل با توجه به نامگذاری روز سلامت در نوزدهم فروردین، این روز از تقویم حذف شد در صورتی که این یادبود سبب می‌شد در کنار برگزاری همایش‌ها و نشست‌هایی که به این منظور بر پا می‌شد تعاملات بین‌المللی، بین دستگاهی و بین بخشی نیز افزایش یابد ومنجر به اجرای طرح‌های مشترک در جهت ارتقای سلامت عمومی‌شود.
چرا که در کنار بروز و شیوع بیماری‌های نوپدید و باز پدید در 30 سال اخیر، بیش از 30 بیماری ویروسی، باکتریایی و انگلی مشترک بین انسان و دام در جهان شناخته شده است که هر کدام به نوبه‌خود در یک مقطع زمانی به معضل جهانی تبدیل شده اند، مانند جنون گاوی در سال 1986، تب هموراژیک در سال 1991، هاری راکون‌ها در سال 1999-1970، آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در سال 1997، سارس در سال 2003 و مجددا آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در سال2003 که تا کنون نیز ادامه یافته و نگرانی‌های زیادی را در مجامع بین‌المللی به‌وجود آورده است. به‌نظر می‌رسد، ثبت این روز به‌طور جداگانه در تقویم شمسی و جدا از روز سلامت باعث تمرکز ویژه شود.
* رئیس آموزش اداره کل دامپزشکی استان تهران
