همان زمان، قالیباف، با بیان اینکه بستر مربوط به ICT براى مدیریت کامل در شهردارى تهران فراهم است و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کرد، دستیابى به مدیریت واحد شهرى را منوط به توسعه شهر الکترونیکى دانست. حالا حدود 3 سال از آن زمان می‌گذرد و می‌توان ارزیابی درستی از آنچه شهردار تهران وعده کرده بود داشت.
توسعه دفاتر خدمات الکترونیک شهری و راه‌اندازی پرتال الکترونیک شهر تهران از جمله فعالیت‌هایی است که در این مدت انجام شده است، اما شهردار تهران همچنان توسعه زیرساخت‌های الکترونیک را از اولویت‌های اصلی توسعه شهری می‌داند: بهترین راه برای تحقق شعارهایی از جمله عدالت، صرفه جویی و مبارزه با فساد، توسعه سامانه‌های الکترونیک در شهر است که فرصت برابر برای برخورداری از امتیازات و امکانات را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد و رانت اطلاعاتی را از بین می‌برد.
در همین راستاست که توسعه و ساخت خانه‌های IT در محلات تهران در برنامه امسال تابستان شهرداری جای دارد. به همین بهانه با علی‌اصغر قائمی، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری و مهدی عباسعلی مدیرعامل مؤسسه رایانه‌شهر تهران گفت‌وگو کرده‌ایم
- ساخت خانه‌های IT از کجا شروع شد؟
قائمی: شهردار تهران در سخنرانی‌های مختلف تربیت، آموزش و تعلیم شهروندان را یکی از 3 راهبرد اصلی فعالیت‌های مدیریت شهری عنوان کرده‌اند.
پیرو اظهار نظرات ایشان در بحث سرویس‌های الکترونیک فعالیت گسترده‌ای در شهرداری و سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران انجام شد و از آنجاکه سازمان فرهنگی- هنری در حوزه آموزش با شهروندان تعامل خوبی داشت، جلسات مشترکی برگزار شد که ماحصل این جلسات تصمیم بر تشکیل تعدادی خانه IT در محله‌های تهران است.
- پس این خانه‌های IT قرار است وظیفه تربیت شهروند الکترونیک را بر عهده داشته باشند؟
عباسعلی: آموزش بحث اصلی است و از طریق این نقاط سیاست کلی تربیت شهروند الکترونیک در برنامه سازمان فرهنگی- هنری قرار می‌گیرد.
- و بحث‌های فرعی در این مجموعه‌ها؟
عباسعلی: قرار است روی ساخت بازی‌های رایانه‌ای و ساخت انیمیشن به‌صورت آماتوری هم فعالیت کنیم چون کار میدانی ما نشان داده که در این زمینه قابلیت زیادی در کشور داریم.
ارائه سرویس‌ها و خدمات مورد نیاز شهروندان در زمینه فناوری اطلاعات هم از دیگر فعالیت‌های ما به شمار می‌رود.
- استفاده از خدمات این خانه‌های IT رایگان است؟
قائمی: نه، کلاس‌های آموزشی رایگان نیست ولی برای گروه‌های مختلف مثل دانش‌آموزان، دانشجویان، بسیجیان و... آیین‌نامه تخفیف داریم. در واقع نگاه ما یک نگاه یارانه ای است.
این نوعی رقابت با بخش خصوصی نیست؟ الان مراکز بسیاری در بخش آموزش دوره‌های رایانه فعال هستند.
قائمی: نه. ما فقط قصد داریم تا با برگزاری دوره‌های حداقلی ICDL شهروندان را به سطح یک کاربر معمولی برسانیم. ضمن اینکه این خانه‌ها قرار است مرکز ارائه خدمات IT باشند و نه مرکز آموزشی.
از آن گذشته ما حتی قصد تصدی‌گری هم نداریم و برنامه‌مان این است که بعد از یک سال اداره خانه‌ها به مردم واگذار شود و نظارت و سیاستگذاری بر عهده ما باشد.
- برای استفاده از خانه‌های IT چه کسانی جامعه هدف شما را تشکیل می‌دهند؟
عباسعلی: همه شهروندان.
- اما شما اشاره کردید که برای استفاده از کلاس‌ها برای گروه‌هایی چون دانشجویان و دانش‌آموزان تخفیف‌هایی دارید.
گروه‌هایی در مراکز دیگر هم امکان استفاده از خدمات آموزشی و برخورداری از تخفیف را دارند و به‌علاوه انگیزه استفاده از این امکانات در این گروه‌ها به‌صورت بالقوه بیشتر است.
وقتی از همه شهروندان صحبت می‌کنیم مثلا مادربزرگ من هم باید انگیزه و امکان استفاده از خدمات الکترونیک شهری را داشته باشد.
قائمی: همین‌طور است. خدمات باید برای مردم ملموس شود و فرهنگ‌سازی لازم انجام شود. اگر شهروندان ما بدانند که مثلا با استفاده از پرتال الکترونیک شهر تهران می‌توانند عوارض خودرو خود را بپردازند مسلما انگیزه لازم برای استفاده از این خدمات را خواهند داشت.
وقتی صحبت از فرهنگ‌سازی می‌شود این نگرانی وجود دارد که ماجرا به‌صورت شعاری و با چند همایش و چاپ مقاله و پوستر تمام شود.
عباسعلی: فرهنگ‌سازی بستر‌های مختلفی دارد. از برگزاری کلاس‌های آموزشی گرفته تا چاپ بروشور و البته تهیه CDهای آموزشی.
سعی ما این است در قالب بسته‌های فرهنگی که در تابستان در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد، این اطلاعات را هم به مردم برسانیم.
البته ما نباید زیاد هم نگران استفاده مردم از خدمات باشیم ؛ اگر همه دستگاه‌ها خدمات خوب و کاملی ارائه دهند مسلما شهروندان از این خدمات استقبال می‌کنند.
مردم دنبال استفاده از خدمات با‌کیفیت‌تر، راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر هستند و نیازی به سیاستگذاری حاکمیت در این زمینه نیست.
- پس باز هم می‌رسیم به همان بحث قدیمی و تکراری که اگر خدمات ارائه شود مردم استفاده می‌کنند اما برای ارائه خدمات باید زیر‌‌ساخت‌‌هایی فراهم شود که در حال حاضر به‌صورت کامل مهیا نیست.
قائمی: در سال‌های اخیر کار‌های خوبی در این زمینه انجام شده است اما هنوز مسائل دست و پاگیر حقوقی را داریم که متولیان باید فکری به حالش بکنند. بحث پول الکترونیک و امنیت فضای سایبر را داریم و از اینها گذشته پهنای باند و سرعت کافی اینترنت باید در اختیار شهروندان باشد.
- اما بعضی از مسئولان متولی IT در کشور معتقدند از آنجایی‌که حدود 26 میلیون از کاربران اینترنت در ایران وقت خود را در محیط های چت می‌گذرانند و نهایتا برای چک کردن ای‌میل از اینترنت استفاده می‌کنند سرعت 56 کیلوبیت کافی است.
عباسعلی: حتی اگر چنین آماری صحیح باشد این نقطه ضعف ماست که نتوانسته‌ایم سرویس‌ها و خدمات لازم را برای استفاده مردم در محیط مجازی مهیا کنیم.
علاوه بر این حتی در تولید محتوای به روز و مورد نیاز مردم هم ضعیف عمل کرده‌ایم. متأسفانه ما در تبدیل فرصت به تهدید خیلی حرفه‌ای شده‌ایم اما باید بپذیریم که ما چه بخواهیم و چه نخواهیم دنیای مجازی به سرعت در حال پیشرفت است و ما نباید فرصت‌سوزی کنیم.
- آیا شما سرعت 56 را برای استفاده از خدمات الکترونیکی و رسیدن به مفهوم شهروند الکترونیک کافی می‌دانید؟
قائمی: اگر به‌دنبال کارکرد هستیم باید سرعت اینترنت بالا باشد. سرعت 56 شاید برای انتقال TEXT کافی باشد اما مثلا برای مقوله آموزش مجازی حتی سرعت 128 هم کافی نیست. سرعت و خدمات لازم و ملزوم یکدیگرند.
هرچه سرعت بالا‌تر باشد توانایی ارائه سرویس و استفاده از خدمات بالا می‌رود. این را هم بپذیریم که غالب مردم ما به کارکرد‌های منفی فناوری فکر نمی‌کنند و راهکار مقابله با رویکرد‌های منفی احتمالی، پرهیز از فناوری نیست بلکه باید آنقدر جاذبه‌های مثبت را زیاد کنیم که کسی به طرف استفاده منفی متمایل نشود.
