به گزارش هشهری آنلاین به نقل از مهر، پیکر، عبارت است از حجم وسیعی از متون گفتاری و نوشتاری که نماینده کاربرد واقعی و طبیعی زبان است. زبان شناسی پیکره‌ای در پی فهم این موضوع است که افراد چگونه از زبان در بافت‌های گوناگون استفاده می‌کنند. بنابراین در این رویکرد برای رسیدن به درکی از نحوه کاربرد زبان در بافت‌های مختلف، حجم وسیعی از متون به نام پیکره با استفاده از رایانه تحلیل می‌شود. نتیجه چنین تحلیلی رسیدن به مجموعه‌ای از الگوهای زبانی تکرارشونده با بسامد آماری مشخص در پیکره است که می‌تواند توضیحی درباره کاربردهای زبانی به دست دهد.
هدف اصلی کتاب حاضر آموزش عملی و گام به گام زبان شناسی پیکره‌ای به مخاطب است تا جایی که بتواند با تکیه بر این آموخته‌ها دست به پژوهش‌های پیکره‌ای پیشرفته‌تری بزند. کتاب حاضر برای دانشجویان رشته زبان‌شناسی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به عنوان منبع اصلی درس «زبان‌شناسی پیکره‌ای» به ارزش ۲ واحد ترجمه شده است.
در بخش پیش‌درآمد این اثر به قلم مؤلفان آمده است: نظر به تجربه‌مان از کلاس‌های آموزش مقدماتی زبان‌شناسی پیکره‌ای، دریافته‌ایم که دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی زمانی اعتماد به نفس و توانایی تحلیل پیکره‌ای را می‌یابند که فرصت کار با پیکره‌ها و کسب تجربۀ کار با ابزارهای پیکره‌ای و تحلیل پیکره‌ای به آن‌ها داده شود. در حالی که فهم اصول، رویکردها و مزایای استفاده از پیکره‌ها شناخت بنیادی از این رویکرد به تحلیل زبان را فراهم می‌سازد، اما جنبه‌ای فنی هم وجود دارد که بهترین راه آشنایی با آن، کار عملی و رویارویی با پیکره است.
ما به این نکته پی برده‌ایم که دانشجویان فواید و مزایای استفاده از پیکره‌های زبانی را قبول دارند، اما چالش موجود در این زمینه آموزشِ نحوۀ کار با پیکره به آن‌هاست. دانشجویان زمان «کار» با زبان‌شناسی پیکره‌ای باید در مورد جست‌وجوی پیکره و تفسیر نتایج حاصل از جست‌وجوهای پیکره‌ای‌شان تجربه کسب کنند تا بتوانند با استفاده از این اطلاعات توضیح دهند که چرا تحلیل‌ها و یافته‌هایشان مهم است یا چه ارتباطی [با موضوع تحقیقشان] دارد.
در این کتاب فرصت‌های مختلفی را در زمینۀ کار روی پروژه‌های پیکره‌ای پیشنهاد می‌کنیم؛ برای نیل به این هدف، ابتدا تمام فصل ۴ را به کار روی پروژه‌های پیکره‌ای کوچک اختصاص می‌دهیم. در بخش ۳ اطلاعاتی را در اختیار دانشجویان می‌گذاریم تا به ساخت و تحلیل پیکره‌های خودشان بپردازند. دریافته‌ایم که با دادن فرصتی به دانشجویان برای ساخت و تحلیل پیکرۀ خاص خودشان می‌توان تجربۀ ارزشمندی در زمینۀ طراحی پیکره در اختیار آن‌ها قرار داد یا حتی آن‌ها را به ساخت پیکره‌های دیگری برای پروژه‌های خارج از کلاس تشویق کرد.
با این هدف که دانشجویان به کسب تجربه عملی در زمینۀ زبان شناسی پیکره‌ای بپردازند، به‌عمد پیکره و نرم‌افزار مورد استفاده در پروژه‌های پیکره‌ای این کتاب را محدود کرده‌ایم. پیکره‌های مختلفی با سطوح دسترسی متفاوت و نیز نرم‌افزارهای مختلفی در دسترس عموم قرار دارند که می‌توان از آن‌ها برای تحلیل داده‌ها استفاده کرد (برخی‌ها رایگان هستند و برخی‌ها هم نه). هر پیکره و هر برنامۀ نرم افزاری ویژگی‌های خاص خود را دارد و ما متوجه این نکته شده‌ایم که این پیکره‌ها و نرم‌افزارهای مختلف گاهی باعث سردرگمی دانشجویانی می‌شوند که به پیکره‌ها دسترسی ندارند و / یا می‌کوشند یک برنامه یا «اینترفیس جست‌وجو» در یک پیکره را یاد بگیرند و سپس باید به سراغ یادگیری برنامۀ دیگری بروند. برای حل این مسئله، تمام پروژه‌های این کتاب از مجموعه پیکره‌های تهیه‌شده توسط مارک دیویس در دانشگاه بیرمنگام بهره می‌برند.
بدین‌ترتیب، دانشجویان می‌توانند از پیکره‌های مختلف این وبگاه استفاده کنند، بنابراین برای کار با اینترفیس جست‌وجوی یک پیکرۀ مشخص فرصت‌های فراوانی می‌یابند. برای پروژه پیکره‌ای بزرگ‌تر، روی نرم افزار رایگان AntConc تمرکز کرده‌ایم؛ این نرم‌افزار را لارنس آنتونی در دانشگاه وسادا تهیه و پشتیبانی کرده است. مسلّماً نرم‌افزار و پیکره‌های به‌کاررفته در این کتاب تنها نرم افزار و پیکرۀ موجود نیستند، اما به نظر ما این پیکره و نرم افزار مبانی بسیار محکمی برای تحلیل پیکره‌ای فراهم کرده‌اند و به دانشجویان امکان می‌دهند تا، با استفاده از نرم‌افزارهای رایگان و کاربرپسند، «کار عملی در» حوزۀ زبان‌شناسی پیکره‌ای را آغاز کنند.
ازآنجا که بخش اعظمی از کار در زمینۀ زبان‌شناسی پیکره‌ای نیازمند بهره‌گیری از تحلیل کمّی داده‌هاست، در فصل ۵ اندکی از اطلاعات آماری مقدماتی و در فصل ۶ اطلاعاتی را درمورد انواع آزمون‌های آماری مطرح کرده‌ایم. هم راستا با یکی از اصول هدایت‌گر این کتاب، این اطلاعات مقدماتی را شیوه‌ای برای دانشجویان به منظور یادگیری مبانی تحلیل می‌دانیم به این امید که این دانش را در پروژه‌های دیگر به‌کار بندند یا با یادگیری روش‌های فنی پیشرفته‌تر آماری بتوانند در آینده از آن‌ها بهره‌مند گردند.
چارچوب‌های توصیفی و نظری مختلفی در زبان‌شناسی پیکره‌ای به‌کار می‌روند. برای هدایت دانشجویان در تفسیر یافته‌های پیکره‌ای‌شان چارچوب خاصی را برگزیده‌ایم. تحلیل سیاق تأثیر بسیاری بر کار ما داشته است و معتقدیم که این رویکرد به فهم کاربرد زبان به‌قدری وسیع است که می‌تواند انواع پروژه‌های انتخابی دانشجویی را پوشش دهد. در فصل ۲، مبانی نوعی تحلیل سیاق را مطرح می‌کنیم و سپس از دانشجویان می‌خواهیم که هنگام ساختن پیکرۀ خود و هنگام انجام دادن پژوهش پیکره‌ای‌شان به این چارچوب رجوع کنند. می‌دانیم که برنامه‌های نظری و توصیفی دیگری هم می‌توانند به بحث ما مرتبط باشند، اما احساس می‌کنیم که تمرکز بر یک رویکرد خاص می‌تواند تجربه بیشتری در اختیار دانشجویان قرار دهد تا بتوانند نتایج حاصل از پیکرۀ خود را تفسیر و اهمیت یافته‌های پژوهش خود را تفهیم کنند.
به باور ما، بدون دانش و کسب تجربه در استفاده از یک چارچوب خاص، دانشجویان کاملاً جذب آن جنبه‌هایی از زبان‌شناسی پیکره‌ای می‌شوند که صرفاً به «فشردن دکمه» مربوط‌اند و بهای آن غافل شدن از قسمت‌های مرتبط با تفسیر داده‌های حاصل از جست‌وجو در پیکره است. ارائۀ منسجمِ گزارش کار نیز برای ما مهم بوده است. به همین منظور، مطالبی را در مورد ویژگی‌های نگارش مقاله پژوهشی و ارائۀ آن آورده‌ایم (فصل ۸). هدف ما در این فصل، فراهم آوردن دستورالعملی، هم برای دانشجویان و هم برای استادان، در مورد شیوۀ تبیین و ارائۀ پروژه‌های پژوهشی خاص است.
در فصل پایانی (فصل ۹)، از دانشجویان می‌خواهیم تا انواع پیشرفته‌تری از پژوهش پیکره‌ای را مد نظر قرار دهند با این امید که این کتاب در حکم مقدمه‌ای در این زمینه باشد و دانشجویان را به پیگیری این ایده‌ها در سطحی حرفه‌ای‌تر تشویق کند و شاید حتی به شیوه‌های چشمگیری بر این رشته اثر گذارد.
کتاب «زبان‌شناسی پیکره‌ای در عمل» نوشته ویلیام جی. کرافورد و انیکو سزومی با ترجمه دکتر محسن نوبخت به همت سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) به بهای ۲۳ هزار تومان به تازگی منتشر شده است.
نظر شما