مدل پیشنهادی ظریف برای بازگشت آمریکا به برجام | وقت بایدن تنگ است

همشهری آنلاین- اسماعیل سلطنت‌پور: وزیر امور خارجه با اشاره به روی کار آمدن دولت جدید آمریکا در رابطه با علت بی‌تفاوتی بایدن به تعهدات این کشور در موضوع برجام ‌گفت: دولت آقای بایدن هنوز سیاست دقیق خود را در مورد نحوه بازگشت به برجام مشخص نکرده است، فعلاً حرف‌های کلی توسط مقامات آمریکایی زده می‌شود، طبیعتا مذاکره‌ای نه بین ما و آمریکا صورت گرفته و نه حتی تا جایی که من اطلاع دارم بین آمریکا و اعضای دیگر برجام مذاکره‌ای صورت گرفته است. ممکن است گفت‌وگوی تلفنی به صورت ابتدایی شده باشد اما این بحث بسیار دقیقی است و آمریکایی‌ها کاملا این را می‌دانند. با توجه به اینکه آن‌ها بودند که از برجام خارج شدند و آن‌ها بودند که خواستند ضربه اقتصادی به ایران بزنند، توجه دارید در آمریکا انقلاب نشده، دولت آقای ترامپ، دولت ایالات متحده آمریکا بوده و دولت آقای بایدن هم جانشین آن دولت شده است، مسئولیت‌های دولت‌های آمریکا را کماکان بر عهده دارند. 
وی افزود: ایران کشوری بود که یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام تمام تعهدات خود را انجام داده و ۵ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرده که ایران همه تعهدات خود را انجام داده است و بعد از دو دور طی مراحل پیش‌بینی شده در ماده ۳۶ برجام اقدام به کاهش تعهدات داشته‌ایم، یعنی ما اردیبهشت ۹۷ که ترامپ از برجام خارج شد تا اردیبهشت ۹۸ که اقدام کردیم دو دور مسیر برجام را طی کردیم، یک اجلاس کارشناسی داشتیم، بعد از آن طبق ماده ۳۶ ما درخواست نشست وزرا را کردیم، اجلاس وزرا تشکیل شد و در این اجلاس بقیه اعضا قبول کردند یک اختلافی درباره برجام وجود دارد و این اختلاف را خواستند از طریق ۱۱ اقدام حل و فصل کنند که آن ۱۱ اقدام انجام نشد. ما دوباره درخواست کردیم و یک اجلاس کارشناسی و یک اجلاس دوم وزیران برگزار شد و دوباره ۱۱ اقدام را مورد تأکید قرار دادند. 

دلیل صبر یک ساله دولت

ظریف در گفت‌وگو با همشهری یادآور شد: برخی می گویند چرا دولت صبر کرد برای اقداماتش؟ برای اینکه ما می خواستیم تمام مراحل برجام را دنبال کنیم نه اینکه مثل آمریکا قانون‌شکنی کنیم؛ البته یک اقدام دیگر هم می‌شد صورت بگیرد و آن مراجعه به گروه بی‌طرف بود؛ البته اجباری نیست و طرف مقابل می‌توانست این درخواست را بدهد ولی این کار را نکرد حتما اگر آن‌ها بر اساس ماده ۳۶ علیه ما اقدام می‌کردند ما به گروه بی‌طرف مراجعه می‌کردیم اما برای آن‌ها مثل روز روشن بود که آمریکا خارج شده و نقض عهد کرده است و تعهدات خود را اجرا نکرده‌اند.

وزیر خارجه تصریح کرد: در آذر۹۷ نامه‌ای به خانم موگرینی نوشتم و در این نامه مراحل طی‌شده را اعلام کردم و گفتم اگر شما فورا اقدام نکنی ما اقدامات جبرانی را شروع می‌کنیم و باز ۶ ماه دیگر بعد از آن وقت دادیم آن‌ها فقط تعهد دادند اینستکس را راه‌اندازی کنند که نکردند در حالی که اینستکس فقط یک مرحله مقدماتی بود و یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام اقدامات خود را شروع کردیم. آمریکا حالا می‌خواهد برگردد و اروپایی‌ها می‌خواهند تعهداتشان را انجام دهند یعنی شرایط اقتصادی را به حالت عادی برگردانند. خب این ما نبودیم که اقدام کردیم آن‌ها اقدام کردند و باید اقدامشان را رفع کنند. هر عقل سلیم و منطقی می‌گوید اگر آمریکایی‌ها شروع کنند به بررسی جدی و گفت‌وگو با سایر اعضای برجام نه این حرف‌های مطبوعاتی که برخی‌ها برای فروش سلاح بعضی‌ها می‌زنند بلکه حرف‌های واقعی مبتنی بر برجام، آن‌وقت خواهند دید که چاره‌ای نیست جز اینکه اقداماتشان را شروع کنند. 

راهکار ظریف

ظریف ادامه داد: ما به دنبال اجرای برجام هستیم، مقام معظم رهبری در سخنرانی ۱۹ دی فرمودند اگر آمریکا تعهدات خود را اجرا کند و تحریم‌ها را بردارد ما به تعهدات خود برمی‌گردیم و این در بالاترین سطح اعلام شد، راهکار دشوار نیست. آن‌ها می توانند همین امروز بیانیه بدهند که می‌خواهند به برجام برگردند ما هم در سطح رئیس جمهوری اعلام خواهیم کرد به محض اینکه آن‌ها برگردند ما هم تعهدات را در دستور کار قرار می‌دهیم، در مرحله بعد می‌توانند دستور اجرایی بدهند، می‌توانند دستور اجرایی را اول صادر کنند ما هم دستور را اول صادر می‌کنیم یعنی کاملا مشابه آن‌ها عمل می‌کنیم، اگر بیانیه دهند، بیانیه می‌دهیم، اگر آقای بایدن فرمان اجرایی داد، رئیس جمهوری ما دستور می‌دهد به سازمان انرژی اتمی که مراحل را آماده کنند، اگر فرمان اجرایی رئیس جمهوری عملیاتی شد یعنی ما توانستیم نفت بفروشیم و پول آن را برگردانیم و پول‌های بلوکه‌شده برگشت ما هم شروع به اجرا می‌کنیم، اگر تمام تعهدات را یکجا انجام دادند ما هم یکجا انجام می‌دهیم. موضوع پیچیده و تعلیق به محال کردن نیست و  این می‌تواند بر اساس یک زمان‌بندی کاملا معقول اجرا شود.

یک یادآوری به بورل 

ظریف در رابطه با سازوکار بازگشت آمریکا به برجام تاکید کرد: آقای بورل نماینده ویژه اتحادیه اروپا دو تا شغل دارد. من می‌خواهم دو شغل ایشان را به اتحادیه اروپا یادآوری کنم. یک شغل ایشان نماینده عالی اتحادیه اروپا است و یک شغل دیگر ایشان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. ایشان می‌تواند این ترتیبات اجرایی را هماهنگ کند. در اینجا هم نیاز به مذاکره وجود ندارد. وقتی ترتیبات هماهنگ شد و آمریکا تعهدات خود را اجرا کرد، آمریکا به عضویت برجام برمی‌گردد. این عضویت اتوماتیک نیست. آن‌ها تصمیم گرفتند خارج شوند اما نمی‌توانند تصمیم بگیرند برگردند؛ ولی خب اگر آمریکا تعهداتش را اجرا کند کسی نمی‌خواهد با عضویت آمریکا در برجام مخالفت کند؛ برمی‌گردد به برجام و آن‌وقت است که می‌توان در قالب ۱+۵ راجع به آینده گفت‌وگو کرد. ظریف با اشاره به موعد قانون مجلس برای توقف پروتکل الحاقی و نیز ورود ایران به مباحث انتخاباتی از بعد از عید تاکید کرد: وقت آقای بایدن تنگ است.