این تصمیمی است که در پی افزایش ممانعت مردمی برای نصب دکل‌های تلفن همراه در مناطق مختلف شهری اتخاذ شده است. ممانعت‌هایی که باعث شده در ماه‌های اخیر تعداد آنتن‌هایی که شرکت ارتباطات سیار مجبور به جمع‌آوری آنها از سطح شهر می‌شود، از تعداد آنتن‌هایی که نصب می‌شوند بیشتر باشد؛ «برای پوشش کامل شبکه و آنتن دهی بهتر باید سایت ایجاد کنیم اما زمانی که شهروندان به ما کمک نمی‌کنند و همکاری لازم را در این زمینه انجام نمی‌دهند و فضاهای خالی پشت بام منازل را در اختیارمان قرار نمی‌دهند ما چگونه می‌توانیم در این زمینه موفق عمل کنیم؟»
سید حسن رضوی، معاون فنی و مهندسی شرکت ارتباطات سیار ایران و البته سایر مقامات این شرکت، نا‌‌آگاهی مردم نسبت به بی‌خطر بودن این آنتن‌ها و اطلاع‌رسانی اشتباه رسانه‌ها که موجب ایجاد تصور نادرست در ذهن مردم نسبت به این آنتن‌ها شده را از مهم‌ترین عوامل این ماجرا محسوب می‌کنند و امیدوارند که مردم به «خطر نداشتن» این آنتن‌ها مطمئن شوند و مانع از نصب آنتن‌ها که به نفع خودشان است نشوند. اما آیا به راستی این آنتن‌ها و امواج ساطع شده از آنها برای سلامت افراد هیچ ضرری ندارند؟
دکتر هاشم رفیعی تبار، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ این سؤال به همشهری می‌گوید: باید در برابر هر پرتویی محتاط باشیم؛ پرتوهای ساطع شده از تلفن همراه و آنتن‌های BTS هم برای سلامتی افراد مضر هستند اما ممکن است تاثیرات آنها در افراد مختلف متفاوت باشد.
با احتیاط مصرف شود
از زمان پیدایش تلفن همراه تاکنون همواره اخبار ضد‌و نقیضی درباره اثرات امواج تلفن همراه منتشر شده است، اما با توجه به ماهیت و تاثیرات شناخته شده امواج الکترومغناطیسی در طول موج‌های مختلف بر سیستم‌های بیولوژیک، اغلب کارشناسان بر این نکته اتفاق نظر دارند که نمی‌توان خطرات تلفن همراه و تجهیزات مربوط به آن را انکار کرد و نقش تخریبی میدان الکترومغناطیسی تلفن همراه در ارگانیسم‌ها، بافت‌ها، سلول‌ها، پروتئین‌ها و آنزیم‌ها از جمله مضراتی است که در تحقیق‌های مختلف علمی ثابت شده است.
دکتر علی اکبر موسوی موحدی، پژوهشگر مرکز تحقیقات بیوشیمی – بیوفیزیک دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه نباید به تلفن همراه به‌عنوان وسیله‌ای بی‌خطر نگاه کرد اثرات میدان الکترو مغناطیسی تلفن همراه روی هموگلوبین خون را این‌چنین تشریح می‌کند: تاباندن امواج موبایل به‌مدت 20 تا 60 دقیقه روی هموگلوبین که وظیفه حیاتی حمل اکسیژن از ریه به بافت‌ها را بر عهده دارد نشان داد اندر‌کنش میدان الکترومغناطیسی تلفن همراه با هموگلوبین موجب تغییرات ساختاری در آن و کاهش پیوند اکسیژن با پروتئین می‌شود و اختلال در عملکرد هموگلوبین، موجب آزاد‌سازی اکسیژن بیشتر در بافت و در نهایت بروز ناهماهنگی در واکنش‌های بدن می‌شود.
از سوی دیگر برخی تحقیقات به تاثیر پرتوهای همراه روی رشته‌های DNA اشاره دارند. دکتر رفیعی تبار با بیان اینکه تابش پرتوهای تلفن همراه روی DNA موجب پارگی رشته‌های DNA می‌شود این تاثیر را کاتوره‌ای می‌خواند و معتقد است کسی نمی‌تواند حدی برای آن مشخص کند و بگوید اگر تابش در این فاصله و با این شدت باشد مشکلی برای افراد پیش نمی‌آورد: «متأسفانه ما در جهان سوم همواره موارد خاص را در نظر می‌گیریم و مثلا می‌گوییم فلانی 20 سال سیگار کشید و هیچ مشکلی هم پیدا نکرد، اما توجه نمی‌کنیم که سیگار کشیدن از اساس خطر دارد و خطراتش هم شناخته شده است حالا ممکن است تاثیر آن روی افراد مختلف متفاوت باشد.»
تاثیر روی غشای سلولی و مختل کردن عملکرد سلول‌های مختلف، تاثیر روی ارتباط سلول‌ها با یکدیگر، مختل کردن رشد سلولی، تاثیر روی سلسله اعصاب و مغز، اختلال خون‌رسانی از دیگر مواردی است که در تحقیق‌های مختلف به میدان‌های مغناطیسی تلفن‌های همراه و آنتن‌های BTS نسبت داده می‌شود. مجموع چنین تاثیراتی است که باعث می‌شود محققان استفاده از تلفن همراه را همانند مصرف دارو به‌صورت محدود و با دوز مشخص توصیه کنند: «بعضی از اثرات این امواج روی سیستم‌های انسانی یا حیوانی شناخته شده است و هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که تشعشع همراه برای سلامت بدون ضرر است.»
دکتر رفیعی تبار با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: خارج از منافع اقتصادی و جناح‌بازی‌ها باید سازمان‌های مستقل طرح‌هایی برای بررسی تاثیرات امواج همراه روی انسان انجام دهند و اطلاعات هم باید صادقانه در اختیار مردم قرار گیرد تا مردم با آگاهی کامل و با اختیار خود تصمیم بگیرند که می‌خواهند از یک فناوری استفاده کنند یا خیر.
دکل‌های شایعه‌ساز
هشدار‌های متخصصان در زمینه به کار‌گیری تلفن همراه و نصب دکل‌های BTS در مناطق مسکونی در حالی است که محمد آبایی، مدیرکل بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات شرکت ارتباطات سیار در مورد ممانعت مردم از نصب دکل‌های BTS در مناطق مسکونی «شایعات زیادی» که در رابطه با این آنتن‌ها و مضراتی که می‌تواند برای سلامت انسان داشته باشند را عامل این ممانعت می‌داند.
ارسال سلسله نامه‌های همراه به همراه قبوض مشترکان راهکاری است که مخابراتی‌ها امیدوارند منجر به همزیستی مسالمت‌آمیز شهروندان در کنار سایت‌های BTS شود. همچنان‌که این روزها تیزرهایی بی‌شناسنامه از تلویزیون هم پخش می‌شود که سعی دارند به‌صورت غیرمستقیم همین مسئله را القا کنند.
به گفته آبایی، همراه اول در کلیه مراحل ایجاد و توسعه شبکه، مطابقت کلیه تجهیزات در همه بخش‌های انتقال، رادیو آنتن و المان‌های شبکه اعم از مراکز کنترلی و ایستگاه‌های BTS با استانداردهای سازگاری الکترومغناطیسی و همچنین حفاظت از انسان را مدنظر داشته و در دستور کار طراحی و پیاده‌سازی و توسعه شبکه 28 میلیون خود قرار داده است.
رابطه توان تابشی جذب شده در بدن با فاصله از سایت‌های BTS و در نهایت ارتباط توان تابشی اندازه‌گیری شده سایت‌های BTS و حدود استاندارد و اثرات گوناگون بیولوژیکی از جمله موضوعاتی است که در نامه همراه به آن اشاره می‌شود. با استناد به این استاندارد‌هاست که مسئولان مخابرات سعی دارند مردم را به بی‌خطر بودن دکل‌های تلفن همراه مطمئن کنند. همچنان‌که چندی پیش مدیرکل امور حفاظت در برابر اشعه مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور با تاکید بر نظارت کامل این اداره بر ایمنی آنتن‌های BTS آنتن‌های نصب شده روی بام‌های منازل را استاندارد و بی‌خطر خواند.
دکتر محمدرضا کاردان با بیان اینکه نصب آنتن‌های BTS شبکه تلفن همراه اجتناب‌ناپذیر است، گفت: برای نصب این دکل‌ها استانداردهای لازم باید رعایت شود و بنابراین در فواصل مختلف، مقدار و شدت امواج الکترو مغناطیسی باید از حدود مشخص شده «استاندارد» پایین‌تر باشد.
اما حتی این «استاندارد» بودن تجهیزات و فاصله‌ها هم باعث نمی‌شود تا پژوهشگرانی که سلامت را به امکان استفاده از فناوری‌های نوین ترجیح می‌دهند، از مواضع خود کوتاه بیایند: «برای تنظیم مقررات لازم است تا آستانه‌هایی تعریف شود و معمولا با استفاده از میانگین‌هایی که احتمال خطر را کمتر نشان می‌دهند این آستانه‌ها تعریف می‌شوند.»
دکتر رفیعی تبار با بیان این مطلب، ادامه می‌دهد: در تابش ما آستانه ایمن نداریم و هیچ نوع تابشی با هیچ آستان‌های امن نیست؛ امواج ساطع شده از آنتن‌های BTS هم از این قاعده مستثنی نیستند.
