چهارشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۸۷ - ۰۶:۰۶
۰ نفر

نگار پدرام: نخستین جشنواره هنری «نماز و نیایش» با همکاری ستاد اقامه نماز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران، در سه حوزه تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی، هفته گذشته در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد

و علاوه بر برپایی نمایشگاهی از آثار تجسمی در نگارخانه‌های فرهنگسرای نیاوران، 12 گروه نمایشی و موسیقایی به اجرای آثار خود پرداختند.

آثار ارائه شده در این همایش که ارتباط هنر‌های نمایشی، تجسمی و موسیقی را با موضوع مهم و همگانی نماز، عبادت و نیایش مطرح می‌کردند، مبنای دینی و اسلامی داشتند و توسط داوران شناخته شده در هر حوزه، مورد بررسی قرار گرفتند.  داریوش پیرنیاکان، حمیدرضا نوربخش و داوود گنجه‌ای، داوران بخش موسیقی اولین همایش «نماز و نیایش» بودند که پنج اثر از شهرهای لرستان، اصفهان، تربت‌جام و سلماس را برای حضور در بخش مسابقه و اجرای کنسرت انتخاب کردند.

اصغر مهر آیین، رئیس فرهنگسرای نیاوران و دبیر اولین همایش نماز و نیایش، درباره آثار ارائه شده در بخش موسیقی می‌گوید:«29اثر در زمینه‌های موسیقی دستگاهی، موسیقی مقامی و آهنگسازی به دبیرخانه نخستین جشنواره هنری نماز و نیایش رسید. این آثار که همگی در حوزه موسیقی مذهبی جای می‌گیرند، از ایلام، اصفهان، خراسان رضوی، هرمزگان، کردستان، خراسان شمالی، آذربایجان غربی، گلستان، فارس و تهران به دبیرخانه رسیدند و از بین آنها تنها 5 اثر واجد شرایط شرکت در همایش شناخته شدند و در دو شب، به‌طور رایگان برای عموم، کنسرت‌هایی را اجرا کردند که مورد استقبال مردم نیز قرار گرفت.»

مهرآیین دلیل کم بودن تعداد آثارحوزه موسیقی را اینگونه بیان می‌کند:« موضوع نماز و ارتباط آن با موسیقی موضوعی مهم است که پرداختن به آن در قالب یک همایش ممکن است در وهله اول شاید برای عده‌ای سخت باشد. از آنجا که داوران از موسیقیدانان حرفه‌ای هستند، بسیار سخت‌گیرانه آثار ارسالی را بررسی کردند و کیفیت آنها را به دقت ارزیابی کردند. شاید اگر گروه دیگری داور بودند، آثار بیشتری انتخاب می‌شد.  اما به هر حال نظر این سه داور برای ما بسیار مهم بود چون انتظار داریم که در برپایی چنین جشنواره‌ها و همایش‌هایی کیفیت کارها در سطح بالا باشد.»

داوود گنجه‌ای برگزاری اولین همایش نماز و نیایش را اتفاقی مهم توصیف کرده و می‌گوید:
« برپایی چنین همایــــش‌ها و جشنواره‌هایی نشان دهنده اثربخشی هنر در مسائل اجتماعی، سیاسی و...‌ است و من هم داوری این جشنواره را پذیرفتم، چون معتقدم معنویت و مسائل دینی از موسیقی ما جدا نیست و این بی‌رحمانه است که عده‌ای بدون کارشناسی و بدون داشتن تخصص این هنر مقدس را زیر سؤال ببرند و سعی کنند موسیقی آن را حذف کنند. چون همه کسانی که به دین اعتقاد دارند، می‌دانند که همیشه موسیقی نقش مهمی در انتقال مفاهیم دینی داشته و با توجه به شرایط فعلی با هنر موسیقی می‌توان مفاهیم دینی را بهتر و جذابتر مطرح کرد.»

گنجه‌ای درباره ارتباط هنر و مذهب می‌گوید:«هنر پویاست و معنویات ما پویا‌تر از هنر. به همین دلیل است که اغلب مؤذنان، اذان را در یکی از گوشه‌های موسیقی دستگاهی ایران می‌خوانند و حتی ائمه جماعت، سوره‌های قرآن را با صوت خوش می‌خوانند چون می‌دانند که تاثیر چنین قرائتی بیشتر است و همانگونه که در روایت هم آمده است، خواندن قرآن با صوت خوش به جذب جوانان بیشتر کمک می‌کند. بنابراین برپایی جشنواره نماز و نیایش، برای شروع بسیار خوب بود و ارتباط عمیق و پرمعنای نماز، نیایش و هنر را به خوبی مطرح کرد. به ویژه بخش موسیقی اگر ادامه پیدا کند و نقاط ضعف و قوت آن از نظر هنری مشخص شود، در دوره‌های بعد مخاطب بیشتری خواهد داشت.»

گنجه‌ای درباره کیفیت آثار ارائه شده به بخش موسیقی همایش می‌گوید:« متأسفانه اطلاع رسانی همایش چندان مناسب نبود. به همین دلیل آثار برخی از دوستان موسیقیدان که در ارتباط با نماز و نیایش بوده است، به‌دلیل بی‌اطلاعی به جشنواره نرسید. همین موضوع یکی از نقاط ضعف جشنواره بود که در کمیت و کیفیت آثار ارائه شده در بخش موسیقی تاثیر گذاشت.  اما در مجموع برپایی این جشنواره بسیار مهم بود چون به موسیقی در قالب دین حرمت گذاشته شد.»

این استاد موسیقی همچنین می‌افزاید:«موسیقی مذهبی باید حس غرور ملی مخاطب را تحریک کرده و او را از خواب غفلت بیدار کند. متأسفانه اثری که چنین ویژگی‌هایی داشته باشد، در این همایش وجود نداشت. بنابراین ما از بین آثار ارسال شده تعدادی را از شهرستان‌ها انتخاب کردیم تا هم گروه‌های شهرستانی تشویق شوند و هم حضور موسیقی در این همایش فتح بابی برای بررسی ارتباط موسیقی با نماز و نیایش باشد؛ چون موسیقی کلامی، فلسفی و معنوی ما در دین کاربرد بسیار دارد.  همانطور که می‌بینیم وقتی ربنا با صدای خوب آقای شجریان پخش می‌شود، مخاطب را بیشتر تحت‌تأثیر قرار داده و ضمن تاکید بر یک فریضه دینی، او را با موسیقی ایران نیز آشنا می‌سازد.»

داریوش پیرنیاکان یکی دیگر از داوران اولین همایش هنری نماز و نیایش درباره کیفیت برپایی این همایش می‌گوید:«برگزاری این همایش به‌عنوان اولین دوره، خیلی بد نبود.  اما متأسفانه آثار ارائه شده در بخش موسیقی چندان قابل دفاع نبودند و کیفیت اغلب آنها پایین بود. اما به هر حال ما می‌خواستیم برای حمایت از برپایی چنین جشنواره‌ای و توجهی که به موسیقی مذهبی داشته، عده‌ای را معرفی کنیم.  بنابراین تنها 5 اثر را که کیفیت متوسطی داشتند، برای شرکت در جشنواره انتخاب کردیم.»

پیرنیاکان توجه به موسیقی در موضوع مهمی چون نماز و نیایش را بسیار مهم دانسته و می‌افزاید:  «ارتباط موسیقی با نماز و نیایش موضوعی بسیار مهم اما جدید‌ است که عده کمی از موسیقیدانان به آن پرداخته‌اند و هنوز جا برای کار دارد. البته در قدیم حوزه‌هایی در موسیقی داشتیم که مدت‌هاست مغفول مانده و به آنها بی‌توجهی شده و طبیعی است که در چنین همایشی نیز کمبود آنها احساس شود.  به‌طور مثال در دوره قاجار اذان‌ها، نوحه‌ها و شبیه‌خوانی‌ها و تعزیه‌گردانی‌هایی براساس موسیقی اصیل ایرانی داشته‌ایم که نه تنها به موسیقی کمک کرده‌اند‌ بلکه می‌توان گفت در دوره‌ای نگه دارنده موسیقی بوده‌اند. اما امروز اغلب نوحه‌ها، تعزیه‌ها و... فاقد هر گونه حالات موسیقایی هستند. بنابراین آثاری که فرستاده شده بودند هم هیچ نشانی از موسیقی پرمحتوا و خوب نداشتند.»پیرنیاکان درباره ملاک‌های داوری آثار موسیقی همایش می‌گوید:«ما برای بررسی آثار ملاک‌هایی مثل اصالت در کار، کیفیت بالای موسیقی از نظر ملودی و نوع صداهایی که در انتقال مفهوم نیایش نقش داشته باشند را در نظر داشتیم که هیچ کدام از آثار ارسال شده این ملاک‌ها را نداشتند.

حتی ما بحث نوآوری و خلاقیت در موسیقی را نیز در نظر داشتیم که این موضوع هم در آثار مورد نظر دیده نشد،چون نوآوری هم باید براساس یک پیش زمینه باشد اما وقتی این پیش زمینه وجود ندارد، حتی اگر نوآوری هم شکل گرفته‌ باشد، نتیجه کار بی‌اساس خواهد بود.

البته 5 اثر انتخاب شده حداقل یکی از این ویژگی‌ها را - حتی به‌طور ناقص - داشتند و به همین دلیل برای حضور در جشنواره انتخاب شدند.  به‌طور مثال یکی از آنها ملودی خوبی داشت یا هنرمند دیگری براساس اذان مرحوم مؤذن‌زاده اردبیلی اثری ارائه داده بود که نسبت به سایر آثار بهتر بود. اما در مجموع هنوز راه زیادی برای بالا بردن کیفیت آثار مربوط به موسیقی مذهبی و دینی در پیش است.»

کد خبر 59955

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز