این احادیث که از پیامبر(ص) و امامان یازده‌گانه به وفور صادر شده، از چنان بسامد بالایی برخوردارند که خود پژوهشی جداگانه را می‌طلبد.
به این معنا که می‌توان آنها را تحت عنوان‌های گوناگون تقسیم‌بندی کرد. به هر صورت بررسی و تحلیل این احادیث و روایات، نشان می‌دهد که این موعود از خاندان پاک پیامبر نسب می‌برد و از فرزندان حضرت فاطمه(س) است. این مسئله چنانکه در آغاز گفته شد، امتیاز خاص موعود شیعی است؛ به این معنا که موعود در ادیان دیگر، چندان نشانه‌های مشخصی ندارد و تنها از یک تصور مبهم حکایت می‌کند.
نکته دیگر آنکه، وجود این احادیث دال بر پیشگویی‌های پیامبر(ص) و امامان معصوم در باب آینده نیک جهان بوده است؛ امری چنین خطیر که آنها نمی‌توانستند از صحبت درباره آن غفلت کنند، زیرا ظهور حضرت به عنوان خاتم اولیا خود نشانگر کمال تلاش‌های اولیای دیگر در امر حفظ و گسترش دین و در نهایت عدل و داد خواهد بود.
در میان احادیث پیشگویانه درباره وجود و ظهور حضرت مهدی(عج)، احادیث روایت شده از امام علی(ع) از حال و هوای خاصی برخوردار است؛ به این دلیل که حضرت با بیان شیوا و رسای خود به توصیف وضعیت عصر ظهور و شرح اوصاف و کردارهای حضرت ولی عصر می‌پردازند. مطلب حاضر به برخی از احادیث نقل شده از امام علی(ع) درباره ظهور حضرت مهدی(عج) اختصاص دارد.
هنگامی که به مجموعه‌های حدیثی که در برگیرندۀ روایات خاندان پیامبر است، مراجعه می‌کنیم با انبوهی از نویدها روبه رو می‌‌شویم که از همۀ امامان یازده‌گانه در مورد دوازدهمین امام نور (علیه‌السلام) موج می‌زند. و بیانگر نهایت درجۀ اهمیت و اهمیت دادن آن بزرگ مردان تاریخ به این موضوع حساس عقیدتی و اسلامی است. این مطلب به ویژه، پس از آگاهی از موقعیت‌های حساس و جایگاه‌ها و شرایط بی‌نظیری که امامان راستین پیرامون امام مهدی (علیه اسلام)، به آگاهی بخشی پرداخته و آن گرانمایه را به نام و نشان ستوده‌اند، روشن‌تر می‌گردد.در عین حال طبیعی است که امامان اهل بیت(ع) با وجود شرایط خاص سیاسی- اجتماعی باز هم با همۀ امکانات و توان خویش تا سرحد جهاد و فداکاری، در راه استواری بخشیدن به این واقعیت اساسی و اصل عقیدتی، بکوشند.
و اگر روایات رسیده از نظر وضوح یا اجمال و سربسته بودن، متفاوت است جای شگفتی ندارد، چرا که شرایط حاکم بر زمان آنان، مختلف بود و به برخی فرصت و اجازه نمی‌داد تا این اصل عقیدتی و اجتماعی و دینی را به صورت روشن‌تری بیان کنند و یا به طور گسترده از آن سخن به میان آورند.در این بین حضرت علی(ع) مانند بسیاری از مسائل دیگر موقعیت خاص و ممتازی دارند. ایشان در موارد متعددی از ظهور حضرت قائم خبرداده‌اند.
امام علی(ع) در طول زندگی پربار خود از رخدادهای فراوان و قضایای بسیاری پیش از رخ‌دادن آنها، به طور شگفت‌انگیزی خبر داد؛ از استیلاء سردستۀ پلید اموی معاویه بر کشورهای اسلامی (نهج البلاغه، خطبۀ 56، ص105)، از شهادت امام حسین (ع) در کربلا بیست سال پیش از فاجعۀ غمبار عاشورا (بحارالانوار، ج41، ص286)، از سردمداران خودکامۀ رژیم تبهکار عباسی، از بنای بغداد و از انقراض سلسلۀ عباسی به‌دست مغول و ... خبر داد.امیرمؤمنان (ع) از رویدادهای بسیار و فاجعه‌های متعددی خبر داده است که بیشتر آنها به وقوع پیوسته است. (بحارالانوار، ج41، ص283)از جمله اخبار آن حضرت از آیندۀ جهان و انسان، خبر از امام مهدی (عج) است. اینک به برخی از روایات از آن حضرت اشاره می‌شود؛
1 - حضرت جواد(ع) از پدر گرانقدرش(ع) آورده است که امیرمؤمنان(ع) فرمود:برای «قائم» ما غیبتی بسیار طولانی است و من شیعیان را می‌نگرم که در غیبت او بسان گله بدون شبان سرگردانند،به دنبال چراگاهند و نمی‌یابند.
آگاه باشید که هرکس از اینان بر دین خویشتن استوار باشد و قلبش به خاطر غیبت طولانی آن حضرت سخت نگردد چنین کسی با من است و در قیامت در درجۀ من. آنگاه فرمود: قائم از ماست! هنگامی که ظهور می‌کند بیعت هیچ کس را بر عهده ندارد و به همین جهت‌هم ولادت او در نهان انجام گرفت و از نظرها غایب شد.
2 - و نیز حضرت رضا(ع) از پدرانش آورده است که امیرمؤمنان(ع) به امام حسین(ع) فرمود:حسین جان! نهمین فرزند تو قائم بحق است و آشکارکنندۀ دین و گسترش دهندۀ عدالت.
امام حسین (ع) می‌فرماید: « گفتم: یا امیرالمؤمنین! این خبر به‌راستی تحقق یافتنی است؟» فرمود:«آری! به خدایی که محمد را فرمان رسالت داد و او را بر همۀ انسانیت برگزید، این کار شدنی است، اما پس از غیبت طولانی و سرگردانی و نابسامانی بسیار، مردمی که در آن شرایط زندگی می‌کنند، جز خالصانی که در اوج یقین هستند و خدا از آنان به ولایت ما پیمان گرفته و در دل‌هاشان ایمان را مرقوم داشته و به روحی از جانب خویش آنان را تایید فرموده است؛ جز اینان، کسی بر دین خویشتن استوار نمی‌ماند.»
3 - نیز می‌فرماید:به خاندان پیامبرتان بنگرید، اگر به‌پاخاستند، شما نیز به‌پاخیزید و اگر یاری طلبیدند، آنان را با همۀ وجود یاری کنید. خداوند به وسیلۀ مردی گرانمایه از ما اهل بیت پیامبر، فتنه‌هاو تباهی‌ها را برطرف می‌سازد. پدرم، فدای پسر بهترین کنیزان که به سران فتنه‌ها و تاریکی‌ها و بیدادگری‌ها، جز شمشیر، حق را به ارمغان نخواهد آورد و شمشیر عدالتش هشت ماه بر دوش اوست و پیکار می‌کند تا عوامل فتنه و تباهی را برکند ... تا آنجایی که قریش می‌گویند:«اگر این مصلح جهانی، از فرزندان فاطمه (ع) بود به ما ترحّم می‌کرد.خداوند او را بر رهروان راه بنی‌امیه و بقایای فکری آنان اقتدار خواهد بخشید تا آنان را به خاک و خاشاک تبدیل سازد، اینان لعنت شدگانند. به هرجا که یافته شوند باید دستگیر گردند و به سختی کشته شوند؛«این سنّت خداست که در میان پیشینیان نیز بوده است و در سنت خدا تغییری نخواهد یافت.»
4 - و نیز «قندوزی حنفی» از آن حضرت آورده است امام علی(ع) پس از پایان پیکار «نهروان» سخنرانی کرد و ضمن پیش‌بینی و خبر از رخدادهای آینده از جمله قیام حضرت مهدی(عج) فرمود: این فرمان خداست و در هنگامۀ مناسب خود به طور قطع روی خواهد داد. هان ای فرزند بهترین بانوان! تاکی برای دریافت فرمان ظهور از جانب خدا، انتظار خواهی کشید؟ به پیروزی بزرگ و نزدیکی از پروردگار بخشایشگر مژده ده. پدر و مادرم فدای آن گروه که از نظر شمار اندک‌اند و در شکوه و عظمت بسیار و نامشان در روی زمین ناشناخته.
5 - و نیز آن حضرت در جایی دیگر فرمود:بزودی خداوند مردمی را می‌آورد که آنان رادوست می‌دارد و آنان نیز خدا را دوست می‌دارند و بزرگمردی که میان آنان غریب و ناشناخته است فرمانروا و زمامدار امور می‌گردد... جهان را به آسانی لبریز از عدل و داد می‌کند. او در خردسالی و کودکی از مادر و پدر جدا می‌گردد و در رویشگاه و جایگاه تربیت خویش گرامی است. کشورهای مسلمان نشین را با امن و امان فرمانروا می‌شود و از پی آنان زمین و زمان در قلمرو قدرت او قرار می‌گیرد. سخن او را می‌شنوند و نسل جوان و سالخورده اطاعتش می‌کنند و او زمین را لبریز از عدالت می‌کند همانسان که جور و بیداد لبریز گشته است.آنگاه است که امامت کامل می‌شود. خداوند مردگان را برمی‌انگیزد. زمین با ظهور او آباد می‌گردد و به برکت «مهدی» خویش، خالص و پاک و شکوفا و پرطراوت می‌شود و نهرهای آن جریان می‌یابد و فتنه‌ها و تجاوزگری‌ها ریشه‌کن می‌شود و خیر وبرکت‌ها بسیار می‌گردد.
6 - آورده‌اند که آن حضرت ضمن خطبه‌ای در ستایش پیامبر (ص) و امامان(ع) فرمود:ما پرتو آسمانها و زمین و کشتی‌های نجات هستیم. دانش، درما نهان است و ما گنجینۀ آنیم و فرجام کارها به سوی ماست و به مهدی ما، حجت ها تمام می‌گردد. او آخرین امام معصوم، نجات بخش امت‌ها، آخرین نور رسالت و امامت و معمای پیچیدۀ آفرینش است. از این رو کسانی که به رشتۀ محبت ما چنگ زده و با عشق ما محشور می‌گردند باید شادمان باشند.
7 - نیز آورده‌اند که فرمود:هان ای مردم بهوش باشید که پرچمدار پرچم محمّدی و فرمانروای دولت احمدی و قیامگر به شمشیر عدالت و راست‌گفتار و شایسته کردار، خواهد آمد و زمین و زمان را برای برقراری عدالت و شکوفایی ارزش‌های اسلامی آماده کرده و سنت‌های واجب و مستحب را زنده خواهد ساخت.
8 - و نیز آورده‌اند که فرمود:آنگاه که منادی از آسمان ندا دهد که حق با آل محمّد است و در راه و رسم آنان، همان وقت نام مقدس مهدی(عج) بر سرزبان‌ها افتاده و نقل محافل و مجالس خواهد شد. مردم جام مهر او را می‌نوشند و جز او دیگری را نمی‌جویند.
9 - امام باقر(ع) از پدران گرانقدرش(ع) آورده است که: امیرمؤمنان بر فراز منبر فرمود: «مردم! در واپسین حرکت تاریخ و آخرالزمان گرانمردی از فرزندان من ظهور خواهد کرد. او چهره‌اش سفید و آمیخته به سرخی است... او دو نام دارد «احمد» و «محمّد» که نخستین نام مخفی می‌گردد و نام دوم آشکار و علنی.
هنگامی که پرچمش به اهتزاز درآید شرق و غرب جهان را روشن می‌سازد و دست مبارکش را بر سر بندگان خدا می‌نهد و به برکت آن قلب‌های ایمان‌آوردگان از قطعه‌های آهنی سخت‌تر و مقاومتر می‌گردد و خدا به هر کدام از آنان قدرت و توان چهل قهرمان میدان پیکار را ارزانی می‌دارد. با ظهور او موجی از شادی و شور عالم‌گستر می‌گردد به گونه ای که هیچ مرده‌ای از مؤمنان نمی‌ماند جز این که موج شادی و شور در آرامگاهش قلب او را شادمان می‌سازد و مردگان در عالم برزخ به نشان شادمانی به دیدار یکدیگر می‌شتابند و قیام مهدی(عج) را به هم نوید می‌دهند.»
10 - همچنین «قندوزی» این اشعار را از امیرمؤمنان در این مورد آورده است که می‌فرماید: حسین جان! به هنگامی که در شهر و دیار بیگانه‌ای درآمدی با مردمش براساس راه و رسم صحیح آن، معاشرت کن ... . خداوند «قائم» ما، پیشوای آن قیام بی‌نظیر، در واپسین حرکت تاریخ را، پاداش نیکو ارزانی دارد، مردم بر شیوة عادلانه و راه و رسم افتخارآفرین او می‌گرایند و او نه تنها خونخواه من که دادخواه مظلومیت تو نیز خواهد بود. از این رو بر رنج و فشار روزگار، در راه حق و عدالت شکیبایی پیشه ساز.
11 - نیز در آخرین لحظات زندگی سراسر نور و افتخار و به هنگام وصیت به فرزندش امام حسن(ع) از جمله فرمود: «... حسن جان! آنگاه پیش بیا و برپیکر من نماز بگزار و هفت تکبیر در نماز من بگو! و بدان که چنین نمازی به هیچ کس جز من و بزرگمردی که نام بلندآوازه‌اش «قائم» و «مهدی» است و از نسل برادرت حسین است و در واپسین حرکت تاریخ و آخرالزمان قیام خواهد کرد، روا نیست. خویش انحرافات و کجی‌ها، را از دامان حق زدوده و حق را آن گونه که مورد رضای خداست برپا خواهد داشت.»(اثبات الهداة، ج3، ص560)
