دامداران فارس در دام ورشکستگی

زهرا تاجیکی-همشهری آنلاین:

عده‌ای دیگر از دامداران هم دست از فعالیت کشیده‌اند و برای گذران زندگی و تسویه چک‌هایشان، آهن‌آلات، تجهیزات گاوداری و دامداری‌هایشان را می‌فروشند. استمرار معضل خشکسالی از یک‌سو و افزایش ۶۰ تا ۷۰ درصدی قیمت خوراک دام و مواد اولیه کنسانتره از سوی دیگر، موجب شده است طی یک سال گذشته صنعت دامداری که نقش مهمی در اقتصاد و معیشت خانوارهای روستایی فارس دارد با ورشکستگی دست و پنجه نرم کند.

 مشقت‌های تأمین علوفه 
کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند اهمیت دام، نهاده‌های دامی و محصولات پروتئینی کمتر از 2محصول برنج و گندم در کشور نیست و افزایش تولید در بخش گوشت قرمز، تخم مرغ، گوشت مرغ و سایر محصولات دامی در گرو حمایت از دامداران و حفظ دارایی دام و طیور در کشور است. اما علاوه بر مشکلات موجود در تامین نهاده‌های دامی، خشکسالی هم زخمی کاری بر پیکر صنعت پرورش دام سنگین و سبک وارد کرده و نزدیک به یک‌سال است که دامداران فارس با کمبود علوفه و گرانی افسار گسیخته آن دست و پنجه نرم می‌کنند. 
در این میان دلالان و به اصطلاح همان چوب‌داران، آتش بیار معرکه شده‌اند و از این آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند. آن‌ها گوسفندی که گوشت آن در بازار تا کیلویی ۱۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسد را در قالب دام زنده کیلویی ۲۰ هزار تومان می‌خرند.

صمد حاجی‌زاده، یکی از دامداران شهرستان فسا در این باره به همشهری می‌گوید: علوفه، کاه و یونجه با قیمت‌های گزاف به مقصد اصفهان و یزد بارگیری می‌شود و برخی مسئولان در جواب انتقاد ما درباره خروج کاه، یونجه و علوفه فسا، بحث عرضه و تقاضا را مطرح می‌کنند. اگر قرار بر عرضه و تقاضاست، من هم می‌توانم همه دام‌هایم را در بندرعباس به چوبداران بفروشم تا دام کشور قاچاق شود، کاری که خیلی از دامداران مجبور شده‌اند انجام دهند. 

یک دامدار از بخش ایزدخواست شهرستان زرین دشت هم به مشقت‌های تأمین علوفه اشاره می‌کند و می‌گوید: برای تأمین کاه مجبوریم از زرین‌دشت به لامرد برویم، زیرا به دلیل خشکسالی‌های اخیر در شهرستان زرین‌دشت نه کاه گیر می‌آید و نه نهاده‌های دامی.

«مسعود عزتی» اضافه می‌کند: دولت نهاده‌های دامی را قطره چکانی به ما می‌دهد و به همین دلیل دامدار مجبور است نهاده‌ها را با قیمت‌های بالا خریداری کند و به خورد دام‌ها بدهد. الان کاه سفید در اوج برداشت گندم کیلویی۳ هزار تومان است که متأسفانه به دلیل نبود نظارت کافی ادارات مربوطه، دلال‌ها با انبار کردن یا ارسال به مناطق دیگر، کاه را در زمستان تا کیلویی ۱۰ هزارتومان می فروشند.

 دست دلالان را کوتاه کنید 
یک دامدار و بهره‌بردار باغی و کشاورزی شهرستان داراب به مشکلات دامداران این شهرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: مهمترین مشکل دامداری آن هم در اوج خشکسالی منطقه، هزینه نگهداری آن است. سال گذشته همین موقع کاه و کلش گندم کیلویی ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومان، یونجه ۱۷۰۰ تا ۲ هزارتومان، جو ۱۶۰۰و گوشت هم کیلویی ۷۰ تا ۸۰ هزارتومان بود، اما امسال کاه و کلش کیلویی ۳ هزار تومان، یعنی حدود ۹ تا ۱۰ برابر قیمت پارسال به فروش می‌رود. یونجه حدود ۳برابر پارسال و قیمت جو هم ۴برابر نسبت به سال گذشته شده است. با یک حساب سر انگشتی می‌توان گفت حداقل باید گوشت هم 3برابر قیمت پارسال شود، اما گوشت که باید ۲۴۰هزار تومان باشد با قیمت ۱۲۰هزار تومان به فروش می‌رسد.

محسن میرزاده با بیان اینکه شهرستان داراب قابلیت تأمین علوفه مازاد بر نیاز نیز دارد، اضافه می‌کند: چرا دلال‌ها علوفه و نهاده‌های دامی این شهرستان را در انبارها دپو یا با قیمت‌های نجومی به مناطق دیگر کشور ارسال می‌کنند و در این میان نهادهای مربوطه نظارت کافی بر این موضوع ندارند؟ مشکلات بهره‌برداران بخش دامی این شهرستان زیاد است که باید بررسی و برای آن چاره‌اندیشی و دست دلالان هم کوتاه شود، زیرا بیشتر روستاییان این منطقه از فارس دامدارند و خیلی از آن‌ها زیر نظر امور عشایر نیستند و سهمیه‌ای هم به آن‌ها اختصاص داده نمی‌شود و از حمایت دولت برخوردار نیستند.

 فروش دام برای تامین نهاده
یکی دیگر از دامداران مرودشتی با بیان اینکه یک دامدار برای به دنیا آوردن یک گوساله باید زحمت بسیاری بکشد، می‌گوید: متاسفانه دامداران به دلیل نداشتن پول و برای گذران زندگی و امرار معاش دیگر اجازه تولیدمثل به گاوها را نمی‌دهند و گاوهای ماده را قبل از باردار شدن به کشتارگاه می‌برند و گوشت‌شان را می‌فروشند.

به گفته امیر مزیدی، مسئولان جهاد کشاورزی فقط به دامدارانی که تعداد دامشان بیش از 100 راس است و بیش از یک تن شیر تولید کنند، نهاده دامی با تعرفه دولتی اختصاص می‌دهند. 

او می‌افزاید: متاسفانه مسئولان، نهاده‌های دامی را در اختیار کارخانه‌داران قرار می‌دهند و کارخانه‌داران هر بار با آوردن بهانه آن را با تأخیر و فقط به صورت نقدی در اختیار دامداران می‌گذارند. نداشتن نقدینگی موجب شده است دامداران از خرید نهاده‌های دامی جا بمانند در حالی که دلالان با استفاده از این فرصت نهاده‌های دامی را از کارخانه‌داران خریداری می‌کنند و با قیمتی گران‌تر از حد مصوب به دامداران می‌فروشند.

مزیدی با توضیح اینکه متاسفانه در حال حاضر دامداران برای گذراندن امورات‌شان، تاسیسات و آهن‌آلات دامداری‌های خود را می‌فروشند، می‌گوید: بیشتر انبارهای آذوقه در مرودشت به دلیل مشکلات مالی دامداران خالی شده است. در شرایط فعلی دامداران برای امرار معاش زن و بچه‌هایشان، گاوهایشان را می‌فروشند و پول حاصل از آن را صرف تأمین نهاده و هزینه‌های دیگر گاوها می‌کنند. بسیاری از گاوداری‌ها هم از فعالیت دست کشیده‌اند یا ورشکست شده‌اند.

 ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان دامی 
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی فارس با قبول مشکلات دامداران و گرانی نهاده‌ها به همشهری می‌گوید: با توجه به خشکسالی حاکم توانستیم بخش قابل توجهی از نهاده‌های دامی را در قالب جو، ذرت و سویا از طریق کارخانه های خوراک دام، بین دامداران توزیع کنیم. در 4ماه پایان سال، 75 هزار تن نهاده خام تولید کردیم و تحویل تولیدکنندگان دادیم. امسال ابتدا 10 هزار تن خوراک جو و ذرت را برای دام سبک بین عشایر توزیع کردیم و اکنون نیز در حال توزیع 20 هزار تن جو و ذرت در قالب نهاده خام برای دام سبک روستایی و عشایری هستیم. کرامت‌الله کیومرثی می‌افزاید: به گاوداری‌هایی که پروانه دارند به صورت ماهانه سویا، جو و ذرت از سامانه بازارگاه برای 30 روز مصرف بارگزاری می‌شود و دامداران از این سامانه می‌توانند این نهاده‌ها را خریداری کنند. برای دام سبک نیز تولیدکنندگان می‌توانند نهاده‌ها و خوراک دام را از کارخانه‌ها بخرند. 

وی درباره ارسال نهاده‌ها به استان‌های دیگر هم توضیح می‌دهد: نهاده‌ها 2 دسته هستند، یک سری از نهاده‌ها مثل جو، ذرت و سویا ارسال نمی‌شود و بین دامداران استان توزیع می‌شود، اما گندم و علوفه و کاه به دلیل تولید بیشتر از نیاز داخلی در استان به استان‌های همسایه فرستاده می‌شود. به گفته این مسئول، گرانی قیمت نهاده‌ها به علت شرایط اقتصادی کشور است و نمی‌توان در این زمینه ورود کرد. او می‌گوید: ما سعی داریم از محل اعتبار خشکسالی که به استان تعلق می‌گیرد به دامداران تسهیلات پرداخت کنیم تا نقدینگی واحدهای تولیدی تامین شود و دلالان و واسطه‌ها نتوانند جولان دهند. همچنین دام عشایری را بی‌واسطه خریداری خواهیم کرد تا دلالان نتوانند سوءاستفاده و دام را با قیمت پایین خریداری کنند.